Jak długo trzeba trzymać rachunki na wywóz szamba?
Konieczność posiadania rachunków na wywóz nieczystości, będzie sprawdzana podczas kontroli szamb i przydomowych oczyszczalni ścieków. Jest to wynik zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Sprawdź, z jakiego okresu musisz przedstawić rachunki, a także, co może grozić za brak potwierdzenia wywozu szamba.
Z tego artykułu dowiesz się:
Nowy obowiązek gmin dotyczący kontroli szamb
W połowie 2022 r. nałożono obowiązek na Wójtów oraz Burmistrzów każdej gminy, aby skontrolować każde gospodarstwo domowe, które posiada szambo lub przydomową oczyszczalnię ścieków. Taka regulacja została przyjęta w życie, dokonując noweli ustawy Prawo wodne, a także w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Pierwszy termin zakończenia kontroli wypada na sierpień 2024 r. Jednak druga tura kontroli ma odbyć się do 2026 r.
Przyjmuje się, że ponad 10 mln Polaków, nie posiada podłączenia do kanalizacji. Wg prawa, takie gospodarstwa domowe powinny posiadać zbiornik na szambo lub posiadać przyłączenie do przydomowej oczyszczalni ścieków. Mimo takiego obowiązku nadal spora część z nich pozbywa się ścieków w sposób nielegalny bezpośrednio do środowiska. Potwierdzają to dane z Głównego Urzędu Statystycznego za 2022 r., z których wynika, że nawet do 90% ścieków jest emitowanych bezpośrednio do środowiska, bez uprzedniego procesu oczyszczania.
Jak takie dane są zbierane? Wynikają one ze stosunku wody pobieranej, do ilości ścieków. W przypadku gospodarstw domowych, które nie mają podłączenia do kanalizacji, pobór wody za 2022 r. wynosi ok. 400 mln m3, natomiast wywóz nieczystości utrzymuje się na poziomie zaledwie ok. 30 mln m3. Niepokojące statystyki nie wzięły się znikąd. Są to lata zaniedbań głównie ze strony samorządowych. Gospodarstwa domowe albo dysponują nieszczelnymi zbiornikami na szambo, albo pozbywają się nieczystości, wylewając je w sposób niekontrolowany.
Co jest sprawdzane podczas kontroli szamb?
Podczas kontroli ze strony urzędników, możemy spodziewać się m.in. sprawdzenia tego, ile znajduje się osób zameldowanych pod konkretnym adresem, a także, jaka jest liczba właścicieli danej nieruchomości. Kolejnym punktem, jaki będzie sprawdzany, jest liczba zawartych umów, jak i również liczba zbiorników bezodpływowych lub przydomowych oczyszczalni ścieków.
Gmina będzie miała również obowiązek sporządzić raport z tego, z jaką częstotliwością odbywało się opróżnianie szamba lub osadnika z przydomowej oczyszczalni ścieków. Oprócz tego kontroli podlega ilość odebranych nieczystości przez gminę, jak i również ilości pobranej wody. Takie sprawozdanie zostanie przekazane wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska i dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.
Jak długo przechowywać rachunki za wywóz nieczystości?
Poza powyższymi punktami, jakie muszą się znaleźć w sprawozdaniu po przeprowadzonej kontroli, urzędnicy muszą mieć wgląd do rachunków za wywóz nieczystości. Pojawia się zatem pytanie, z jakiego okresu należy przechowywać dokumenty potwierdzające odbiór szamba? Okazuje się, że jest to regulowane podstawą prawną art. 118 Kodeksu cywilnego Dz. U. z 2022 poz. 1360 ze zm.
To oznacza, że jesteśmy zobowiązani do przechowywania rachunków za wywóz nieczystości z okresu ostatnich 3 lat. Natomiast gospodarstwa domowe, które nadal jeszcze nie mają podpisanej umowy z firmami posiadającymi odpowiednie zezwolenie na usługi asenizacyjne, powinny uczynić to niezwłocznie.
Kary za pozbywanie się nieczystości do środowiska
Niestety wyniki dotychczasowych kontroli szamb nie są obiecujące. Pojawiły się pierwsze dane z raportu sporządzonego przez Instytut Edukacji Środowiskowej, Banku Gospodarstwa Krajowego i idea 3W. Z raportu wynika, że w 2023 r. gminy przeprowadziły kontrole w ¼ gospodarstw domowych, które znajdują się na liście domów niepodłączonych do sieci kanalizacyjnej. Kolejne 25% gmin, nadal nie ma żadnych planów na przeprowadzenie tego typu kontroli, a 11% wciąż nie ma ani jednego sprawozdania.
To niestety pokazuje, jak bardzo samorządy nie są przygotowane do wypełnienia obowiązków narzuconych przez nowelizację ustawy. A jest co robić, ponieważ dotychczasowe kontrole wykazały aż w ponad 40% przypadków nieprawidłową utylizację ścieków. Należy mieć na uwadze, że w takim przypadku mieszkańcy gospodarstwa domowego mogą spodziewać się kar finansowych.
Takie postępowanie jest regulowane art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2022 poz.2519 ze zm.). Zatem kara grzywny może przybrać postać mandatu w wysokości 500 złotych. Natomiast w przypadku, gdy sprawa trafi na drogę sądową, właściciel może spodziewać się kary w wysokości nawet 5 tys. zł.
Mandat w wysokości 500 złotych jest przyznawany również w sytuacji, jeżeli nie chcemy okazać rachunków za wywóz nieczystości lub utylizacja szamba odbywa się zbyt rzadko. Należy pamiętać, że opróżnianie szamba powinno odbywać się nie rzadziej niż raz na 3 miesiące.