Jak wygląda kontrola szamba? Sprawdź, jakie uprawnienia ma urzędnik
Gminy do końca sierpnia 2024 r. sprawdzały przydomowe oczyszczalnie ścieków i zbiorniki bezodpływowe. Właściciele nieruchomości niepodłączeni do kanalizacji spodziewać się mogli kontroli. Urzędnicy sprawdzali, czy szambo opróżniane jest zgodnie z prawem. To jednak nie koniec – kolejne kontrole już w 2026 roku. Jak dokładnie wygląda kontrola? W jaki sposób się do niej przygotować? Co może urzędnik? Wyjaśniamy.
Z tego artykułu dowiesz się:
Gminy sprawdzają szamba – co trzeba wiedzieć?
Zbiorniki na nieczystości ciekłe powinny być szczelne oraz systematycznie opróżniane przez specjalistów, którzy się tym zajmują. Jeszcze w sierpniu samorządy sprawdzały, czy właściciele prywatni postępują zgodnie z prawem. Nowelizacja ustawy Wody Polskie z 7 lipca 2022 r. daje jasno do zrozumienia, że obowiązkiem władz jest przygotowanie sprawozdania na temat gospodarki nieczystościami. W dokumencie powinno się zaznaczyć m.in. liczbę przydomowych oczyszczalni ścieków i zbiorników bezodpływowych na terenie gminy. Należy również zaznaczyć informację o ilości właścicieli nieruchomości, od których odbierane są nieczystości ciekłe.
Zgodnie z nowymi przepisami samorządowcy muszą kontrolować właścicieli nieruchomości pod kątem tego, czy prawidłowo odprowadzają ścieki. Wyniki kontroli gminy powinni następnie przekazywać do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska oraz dyrektora regionalnego zarządu gospodarki Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.
Kontrola szamba – jak przebiega?
Właściciele domów jednorodzinnych powinni złożyć deklarację w gminie. Muszą szczegółowo w niej opisać, jak odprowadzają ścieki na swojej posesji. Powinni również wykazać, czy podłączeni są do kanalizacji, czy korzystają z domowej oczyszczalni ścieków i szamba.
Właściciele domów jednorodzinnych korzystający ze zbiorników bezodpływowych powinni mieć także zawartą umowę na wywóz nieczystości. Ich obowiązkiem jest przechowywanie rachunków za usługi wywożenia ścieków – podczas kontroli należy je pokazać urzędnikom. Właściciele nieruchomości muszą wpuścić do domu kontrolera, który wykonuje swoje obowiązki we współpracy z rzeczoznawcą obsługującym odpowiedni sprzęt. Czy kontrola może przebiegać poza domem? Tak, jeśli właściciel nieruchomości dostanie wezwanie do urzędu gminy, aby przekazał kopie odpowiednich dokumentów.
Na sprawdzenie szamba są 24 godziny. Urzędnicy sprawdzają rachunki za wywóz z niego nieczystości. Kontrola dotyczy też wywozu osadów ściekowych z przydomowych oczyszczalni ścieków. Gmina decyduje o tym, jak często należy wywozić nieczystości. W ramach kontroli urzędnicy mogą sprawdzić również zużycie wody i porównać z ilością wywiezionych ścieków.
Kontrole szamba powinni przeprowadzać uprawnieni pracownicy urzędów gminy. Muszą przedstawić stosowne uprawnienia, które powinni okazać przed rozpoczęciem rewizji. Należy jednak pamiętać, że kontrolę przeprowadzać mogą także funkcjonariusze Straży Miejskiej. Odmowa pokazania odpowiednich dokumentów lub utrudnianie przeprowadzania kontroli grozi karą finansową w wysokości do 5 tys. zł.
Co może sprawdzić urzędnik podczas kontroli?
Podczas kontroli urzędnicy skupiają się na kilku najważniejszych kwestiach, np. stanie technicznym zbiornika na nieczystości. Zbiorniki na szambo powinny być przede wszystkim szczelne. Kontrolerzy sprawdzają też regularność ich opróżniania przez firmę asenizacyjną, dokumentację z opisem przeznaczenia zbiornika (musi mieć atest PZH), a także rachunki potwierdzające wywóz ścieków. Każdy właściciel nieruchomości zobowiązany jest posiadać umowę na wywóz nieczystości. Na żądanie kontrolerów musi taką umowę pokazać.
Przy odprowadzaniu ścieków dość często wychodzą różne nieprawidłowości. Właściciele nieruchomości często np. nie mają aktualnej umowy na wywóz nieczystości lub ich szambo okazuje się nieszczelne. Czasami też usuwają ścieki na własną rękę, np. poprzez wylewanie ich do rowów, na pola i łąki. Za odprowadzanie nieczystości lub brak umowy na ich wywóz grozi grzywna do 5 tys. zł.
Kiedy kolejna kontrola przydomowych oczyszczalni ścieków?
Kontrola ma zmobilizować ludzi do podłączania się do kanalizacji. Obowiązkiem właściciela nieruchomości jest podpięcie się do niej, chyba że technicznie jest to niemożliwe do zrealizowania. Nie musi też podłączać się do kanalizacji, gdy istnieje uzasadnienie ekonomiczne. Warto dodać, że niepodłączenie domu do kanalizacji w przypadku braku problemów technicznych grozi karą finansową nawet do 50 tys. zł.
Gminy przeprowadzały kontrole nieruchomości do sierpnia 2024 roku. Kolejna kontrola zaplanowana jest na 2026 rok. Kontrolerzy na pewno ruszą do sprawdzania nieruchomości, zwłaszcza że niewywiązanie się z obowiązku złożenia sprawozdania i przeprowadzania kontroli grozi grzywną 50 tys. zł
Jak więc przygotować się na kontrolę, aby się nią nie stresować? Pamiętaj o tym, że urzędnicy mogą sprawdzić:
- Umowę z firmą, która zajmuje się wywozem nieczystości.
- Stan techniczny szamba.
- Regularność opróżniania szamba.
- Zgodność szamba z normami ekologicznymi.
- Rachunki i dokumentację związaną z wywozem nieczystości.