Prosty zapis w banku, który może uratować Twoich bliskich po śmierci
Utrata bliskiej osoby to ciężki czas, a kwestie prawne i finansowe mogą go jeszcze bardziej skomplikować. Jednym z najważniejszych problemów jest uzyskanie dostępu do pieniędzy na rachunku bankowym osoby zmarłej. Czy można pobrać środki z konta bankowego bez oczekiwania na długotrwały proces spadkowy? Okazuje się, że jest to możliwe – dzięki tzw. dyspozycji na wypadek śmierci można otrzymać nawet 160 tys. zł.
- Blokada konta po śmierci właściciela
- Zapis bankowy: dyspozycja na wypadek śmierci
- Limity wypłat z banku na wypadek śmierci
- Jak złożyć zapis bankowy bez komplikacji?
- Dyspozycja na wypadek śmierci a spadek
- Zabezpiecz przyszłość bliskich po Twojej śmierci
Blokada konta po śmierci właściciela
Po zgonie posiadacza konta bankowego rachunek nie jest likwidowany, lecz zgodnie z przepisami – zostaje zablokowany. Bank, po otrzymaniu informacji o śmierci klienta (najczęściej na podstawie aktu zgonu), przestaje wykonywać zlecenia z konta, uniemożliwia wypłaty, a wszystkie karty oraz dostęp do bankowości internetowej są dezaktywowane. Celem takiego działania jest ochrona majątku zmarłego przed nieautoryzowanym użyciem i zabezpieczenie interesów spadkobierców.
W praktyce oznacza to, że nawet najbliżsi członkowie rodziny – żona, mąż, dzieci – nie mogą wypłacić z konta ani grosza, jeśli wcześniej nie zostali do tego formalnie upoważnieni. Aby odzyskać środki, należy przeprowadzić postępowanie spadkowe, które wiąże się z kosztami, oczekiwaniem na rozprawę sądową oraz obowiązkiem przedłożenia dokumentów potwierdzających dziedziczenie. Jeśli konto było współdzielone (np. przez małżonków), jedynie połowa środków może być wypłacona natychmiast – druga połowa nadal podlega procedurze spadkowej. Wszystko to sprawia, że dostęp do środków zmarłego może być nie tylko opóźniony, ale i skomplikowany.
Zapis bankowy: dyspozycja na wypadek śmierci
Według Onet.pl, w obliczu zawiłych przepisów dotyczących dziedziczenia szczególnie interesującą opcją jest zapis bankowy, znany również jako dyspozycja wkładem na wypadek śmierci. To rozwiązanie pozwala właścicielowi rachunku jeszcze za życia określić, kto po jego śmierci otrzyma konkretne środki z konta – i to bez konieczności uczestniczenia w procesie spadkowym.
Zapis bankowy został uregulowany w art. 56 ustawy Prawo bankowe i umożliwia właścicielowi rachunku wydanie dyspozycji, na mocy której bank – po śmierci posiadacza konta – zobowiązuje się przekazać określoną kwotę wskazanej osobie. Trzeba jednak podkreślić, że krąg osób uprawnionych do otrzymania takiego zapisu jest ściśle zdefiniowany i nie obejmuje dowolnych znajomych. Dyspozycja może być wydana wyłącznie na rzecz: małżonka, dzieci, wnuków, rodziców lub rodzeństwa. Oznacza to, że nawet jeśli ktoś był najbliższym powiernikiem właściciela rachunku, ale nie należał do wymienionej grupy, nie może zostać beneficjentem zapisu bankowego.
Limity wypłat z banku na wypadek śmierci
Mimo że koncepcja zapisu bankowego jest bardzo atrakcyjna, trzeba mieć na uwadze, że obowiązuje prawny limit kwoty, jaką można w ten sposób przekazać. Aktualnie maksymalna kwota, jaką bank może wypłacić na podstawie dyspozycji na wypadek śmierci, wynosi dwudziestokrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez uwzględnienia wypłat z zysku, publikowanego przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).
W praktyce oznacza to, że w 2025 roku maksymalna wartość takiego zapisu wynosi około 160 tysięcy złotych – chociaż warto co roku sprawdzać aktualną kwotę, ponieważ zmienia się ona w zależności od przeciętnych zarobków w kraju. Co istotne, limit ten dotyczy łącznie wszystkich osób, którym zapis został przydzielony. Oznacza to, że jeśli właściciel konta wskazał kilku beneficjentów (np. żonę, syna i córkę), to suma wypłat dla wszystkich nie może przekroczyć ustawowego limitu. W przypadku przekroczenia tego progu bank może odmówić realizacji zapisu w nadwyżkowej części.
Jak złożyć zapis bankowy bez komplikacji?
Cały proces ustanowienia zapisu bankowego jest niespodziewanie łatwy i nie wymaga wizyty u notariusza ani przygotowywania skomplikowanych dokumentów. Wystarczy, że właściciel konta odwiedzi bank, w którym posiada rachunek, i złoży odpowiednią dyspozycję. Bank dostarczy gotowy formularz, w którym trzeba wskazać dane osoby upoważnionej do otrzymania środków po śmierci posiadacza konta – w tym jej imię, nazwisko, numer PESEL i ewentualnie adres. Można również określić konkretną kwotę lub procent środków, które mają być wypłacone.
Po wypełnieniu formularza i podpisaniu go w obecności pracownika banku dyspozycja jest przyjęta i staje się obowiązująca. Warto jednak mieć na uwadze, że zapis ten można w każdej chwili anulować lub zmienić – wystarczy kolejna wizyta w banku. Można również złożyć nową dyspozycję, która automatycznie unieważnia poprzednią. To bardzo elastyczne rozwiązanie, które nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi opłatami. Co więcej, w przypadku śmierci właściciela rachunku, bank jest zobowiązany do realizacji zapisu – wystarczy, że osoba uprawniona przedstawi akt zgonu oraz swój dowód tożsamości.
Dyspozycja na wypadek śmierci a spadek
Rejestr bankowy to niewątpliwie użyteczne narzędzie, które może pomóc bliskim uniknąć licznych formalnych trudności. Jednak należy mieć na uwadze, że dyspozycja na wypadek śmierci nie jest równoznaczna z testamentem. Obejmuje ona jedynie środki zgromadzone na rachunku bankowym i nie dotyczy innych składników majątku – takich jak nieruchomości, pojazdy czy papiery wartościowe. Jeśli posiadacz rachunku nie sporządził testamentu, reszta jego majątku będzie podlegała dziedziczeniu ustawowemu, a ostateczne decyzje podejmie sąd.
Co więcej, środki uzyskane z rejestru bankowego nie są częścią masy spadkowej, co oznacza, że nie są dzielone pomiędzy wszystkich spadkobierców. Może to prowadzić do nieporozumień lub konfliktów w rodzinie, zwłaszcza jeśli jedna osoba otrzyma zapis, a inni nie. Dlatego warto komunikować swoją decyzję rodzinie i jasno wyjaśnić, jakie były zamierzenia zapisodawcy.
Zabezpiecz przyszłość bliskich po Twojej śmierci
Przekazanie dyspozycji na wypadek śmierci to odpowiedzialne posunięcie, które może znacząco ułatwić życie bliskim po Twoim odejściu. Pozwala to na szybkie przekazanie określonej osobie funduszy, bez konieczności czekania na zakończenie postępowania spadkowego. Jest to szczególnie istotne, gdy rodzina potrzebuje pieniędzy na organizację pogrzebu, spłatę bieżących zobowiązań lub zachowanie płynności finansowej w pierwszych tygodniach po śmierci bliskiego.
To również sposób na wyrażenie swojej woli bardziej precyzyjnie niż ustawowe dziedziczenie – umożliwia wsparcie tych, którzy naprawdę tego potrzebują, np. dorosłego dziecka, które opiekowało się seniorem do ostatnich dni. Elastyczność tego narzędzia, brak kosztów związanych z jego ustanowieniem oraz pełna kontrola nad tym, komu i ile chcemy przekazać – wszystko to sprawia, że zapis bankowy zyskuje na popularności i jest polecany przez doradców finansowych.