Kary za brak niedopełnienie tej formalności wynoszą średnio 5000 zł. Kontrole są coraz częstsze
W Polsce kwestie związane z budową szamba oraz przydomowej oczyszczalni ścieków są regulowane przez prawo. Właściciele nieruchomości często nie zdają sobie sprawy, że takie instalacje należy zgłosić, a niedotrzymanie tego obowiązku może wiązać się z poważnymi konsekwencjami prawnymi, takimi jak kary finansowe. Jakie obowiązują przepisy? Kiedy konieczne jest zgłoszenie przydomowego szamba lub oczyszczalni? Jakie grożą sankcje za niezgłoszenie szamba?
Z tego artykułu dowiesz się:
Czy trzeba zgłosić szambo lub oczyszczalnię? Przepisy w Polsce
Gospodarkę nieczystościami reguluje Ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a budowa szamba i przydomowej oczyszczalni ścieków podlega regulacjom prawnym zawartym w Prawie budowlanym (Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.) oraz w przepisach dotyczących ochrony środowiska. Nie każda instalacja szamba bądź przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga pozwolenia na budowę, w niektórych przypadkach wystarczające może okazać się zgłoszenie.
Zgłoszenie dotyczy zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m3 oraz przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę. W takich przypadkach wystarczy zgłosić zamiar budowy w starostwie powiatowym lub w urzędzie miasta. Takie zgłoszenie powinno zawierać następujące informacje:
- jakie roboty budowlane będą wykonywane – budowa szczelnego zbiornika na nieczystości ciekłe o pojemności do 10m3;
- z jakich materiałów zostanie wykonane szambo;
- w jaki sposób zostaną przeprowadzone prace budowlane;
- zaplanowany termin budowy;
- rysunek przedstawiający umiejscowienie zbiornika na działce z uwzględnieniem odległości od granicy działki, budynków i ewentualnych źródeł wody pitnej;
- rysunki przedstawiające zbiornik, w tym jego wymiary oraz przekrój.
Pozwolenie na budowę szamba lub przydomowej oczyszczalni ścieków jest wymagane, jeśli instalacja będzie przekraczać wspomniane wyżej parametry, czyli szambo większe niż 10 m3 i oczyszczalnia o wydajności większej niż 7,50 m3 na dobę.
Jakie kary grożą za brak zgłoszenia szamba lub oczyszczalni ścieków?
Jak donosi portal Onet.pl, budowa szamba lub oczyszczalni ścieków bez zgłoszenia jest traktowana jak samowola budowlana. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego (PINB) może w takim przypadku nałożyć na winowajcę karę administracyjną.
Kara finansowa za samowolę budowlaną obliczana jest za pomocą ustalonego wzoru, w którym uwzględnia się stawkę opłaty, która jest corocznie waloryzowana, współczynnik kategorii obiektu budowlanego oraz współczynnik wielkości zależny od parametrów konkretnej instalacji.
W 2025 roku stawka opłaty wynosi 500 zł. Współczynnik kategorii obiektu dla szamba lub oczyszczalni to 10, a współczynnik wielkości w przypadku tak niewielkich obiektów zwykle przyjmuje wartość 1. Dla szamba o pojemności 10 m³ kara za samowolę budowlaną może wynieść 5000 zł. Jeśli zbiornik na nieczystości jest większy i wymagał pozwolenia na budowę, kara wzrośnie nawet do 25000 zł, z uwagi na wzrost współczynnika wielkości.
Możliwe jest zalegalizowanie samowoli budowlanej, które wymaga uiszczenia opłaty legalizacyjnej, która może wynosić aż 50-krotność stawki opłaty.
W skrajnych przypadkach, gdy samowolnie wybudowane szambo lub oczyszczalnia nie spełnia norm (np. jest zlokalizowana zbyt blisko granicy działki), władze mogą nakazać rozbiórkę instalacji. Koszty takiej rozbiórki ponosi właściciel nieruchomości.
Kontrole umów na wywóz szamba – dodatkowe kary
Od 2022 roku, zgodnie z nowymi przepisami, gminy mają obowiązek kontrolowania nieruchomości, które nie zostały podłączone do sieci kanalizacyjnej, w tym także umów właścicieli z firmami asenizacyjnymi na regularny wywóz nieczystości. Brak odpowiedniej umowy na wywóz szamba lub dowodów w postaci np. rachunków skutkuje mandatem do 500 zł, lub grzywną do 5000 zł, jeśli sprawa trafi do sądu.
Przepisami objęte są także wszelkie sytuacje związane z nielegalnym i nieodpowiednim opróżnianiem szamba np. do rzeki lub na własną posesję. Za nielegalne opróżnienia szamba grożą wysokie kary finansowe.
Jak uniknąć kar finansowych za szambo lub oczyszczalnię?
- Zgłosić budowę szamba do 10 m³ lub oczyszczalni do 7,5 m³ na dobę. Koszt takiego zgłoszenia zwykle nie przekracza 100 zł.
- Uzyskać pozwolenie na budowę szamba większego niż 10 m³ lub oczyszczalni o przepustowości większej niż 7,5 m³ na dobę. Opłata skarbowa to zazwyczaj koszt w wysokości 700-1000 zł.
- Podpisać umowę na wywóz ścieków bądź gromadzić dowody w postaci rachunków za regularne opróżnianie szamba zgodnie z prawem.