Czy długi rodziców mogą zrujnować życie dzieci? Sprawdź, jak się chronić!
Choć może się wydawać, że długi rodziców to ich prywatna sprawa, nie jest to regułą. W niektórych sytuacjach zadłużenie może być przeniesione na potomstwo. Sprawdź, jak zobowiązania rodziców mogą trafić do spadkobierców oraz jakie skutki niesie to dla dzieci. Jak uchronić się przed długami zaciągniętymi przez bliskich?
- "Długi rodziców a odpowiedzialność dzieci"
- Zobowiązania finansowe: ryzyko dla dzieci
- Co zrobić ze spadkiem po śmierci rodzica?
- Jak uniknąć dziedziczenia długów rodziców?
"Długi rodziców a odpowiedzialność dzieci"
Zgodnie z aktualnym prawem obowiązującym w Polsce, długi rodziców nie są automatycznie przekazywane na dzieci. Gdy rodzice żyją i mają problemy z zadłużeniem, ich dzieci nie muszą się obawiać, że komornik będzie ich ścigał. Wierzyciel nie ma prawa wymagać od dziecka spłaty kredytu zaciągniętego przez rodzica jedynie z racji bliskiego pokrewieństwa.
Każda osoba dorosła jest odpowiedzialna za swoje własne długi. Finanse między rodzicem a dzieckiem są wyraźnie rozdzielone – chyba że rodzina zdecyduje się na połączenie swoich finansów. Dzieci nie są zobowiązane do spłaty długów rodziców, o ile nie wyrażą na to świadomej zgody. Jednak uwaga – są wyjątki i nie dotyczą one dziedziczenia długów. Istnieją sytuacje, w których można dobrowolnie przyjąć odpowiedzialność za cudze zobowiązania.
Zobowiązania finansowe: ryzyko dla dzieci
Najczęściej spotykanym przykładem wspólnej odpowiedzialności jest gwarancja kredytowa – potocznie zwana „żyrowaniem”. Gdy dziecko podpisuje się jako gwarant pożyczki rodzica, bierze na siebie współodpowiedzialność za jego dług. W przypadku, gdy rodzic przestaje spłacać zobowiązanie, bank może żądać pieniędzy od gwaranta – takie są zasady umowy gwarancji według Kodeksu cywilnego. Inne, mniej typowe sytuacje, które mogą prowadzić do problemów, to:
- posiadanie wspólnego majątku z rodzicem, na przykład w formie nieruchomości lub pojazdu,
- tzw. skarga pauliańska składana przez wierzycieli, którzy podejrzewają, że rodzic przepisał część majątku na dziecko, aby uniknąć egzekucji.
Dziecko, które chce wesprzeć rodzica, powinno pamiętać, że pomimo dobrych intencji może sobie zaszkodzić. Przed podpisaniem jakiegokolwiek dokumentu mającego chronić dłużnika przed utratą majątku, upewnijmy się, że jest to zgodne z prawem.
Co zrobić ze spadkiem po śmierci rodzica?
Po śmierci rodzica dziedziczy się nie tylko jego dobra, ale także jego zobowiązania. Zgodnie z przepisami prawa spadkowego, zarówno majątek, jak i długi zmarłego w pierwszej kolejności przypadają jego małżonkowi oraz dzieciom (jeżeli nie istnieje testament). W sytuacji, gdy małżonek również zmarł, wszystko przypada dzieciom. Po zgonie rodzica potomkowie mają sześć miesięcy na podjęcie decyzji. W tym czasie mogą:
- odrzucić spadek – wówczas nie dziedziczą niczego – ani długów, ani majątku, a prawo do dziedziczenia przechodzi na innych członków rodziny,
- przyjąć spadek w całości – jest to dość ryzykowna decyzja, ponieważ dzieci będą odpowiadać za długi rodziców całym swoim majątkiem,
- przyjąć spadek z ograniczeniem odpowiedzialności – bezpieczna opcja, ponieważ spadkobierca odpowiada za długi zmarłego jedynie do wartości odziedziczonego majątku.
Jeśli dzieci nie złożą żadnego oświadczenia w wyznaczonym czasie, oznacza to, że automatycznie przyjmują spadek z ograniczeniem odpowiedzialności. Przed zmianą przepisów brak działania w tym zakresie oznaczał przyjęcie spadku bez ograniczeń – na szczęście przepisy zmieniły się na korzyść spadkobierców.
Jak uniknąć dziedziczenia długów rodziców?
W sytuacji, gdy śmierć rodzica może skutkować przejęciem długów, dzieci powinny podjąć aktywne działania. Potomkowie muszą upewnić się, czy rodzice nie sporządzili testamentu przekazującego majątek komuś innemu. W razie braku takiego dokumentu, najlepiej zgromadzić informacje o aktywach i pasywach rodziców.
Jeśli okaże się, że rodzice mieli duże zadłużenie, lepiej nie przyjmować spadku, a szczególnie unikać przyjęcia spadku bez ograniczeń, razem z długami. Odrzucając spadek, należy pamiętać, że zobowiązania po zmarłych przechodzą na kolejnych potomków – czyli nasze dzieci, które również muszą złożyć właściwe oświadczenie w określonym czasie.
Okazuje się, że dzieci rzadko są odpowiedzialne za długi rodziców, chyba że przyjmą spadek po rodzicach, nie zdając sobie sprawy, że w skład masy spadkowej wchodzą głównie zobowiązania. W takiej sytuacji należy być gotowym na poważne problemy finansowe i wizytę komornika.