Nowe prawo nie spodoba się prezesom spółdzielni. Mieszkańcy zyskują potężne narzędzie
Ministerstwo Rozwoju i Technologii przygotowało przełomowy projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Zmiany mają wzmocnić kontrolę lokatorów nad działaniami spółdzielni i uprościć wiele skomplikowanych procedur. Czy nowa regulacja faktycznie odmieni codzienne życie mieszkańców i pozwoli im skuteczniej wpływać na zarządzanie ich wspólnotą? Sprawdź, co się zmieni i jakie korzyści mogą przynieść te reformy!
- Problemy i proponowane zmiany w spółdzielniach mieszkaniowych
- Ocena proponowanych zmian w spółdzielniach mieszkaniowych
- Zmiany dotyczące wspólnot mieszkaniowych w nowym projekcie ustawy
- Eksperci wskazują luki w projekcie ustawy o spółdzielniach
Problemy i proponowane zmiany w spółdzielniach mieszkaniowych
W Polsce około 10 milionów osób należy do spółdzielni mieszkaniowych. Mimo to ich realny wpływ na decyzje i działalność spółdzielni jest ograniczony. W praktyce pojawiają się trudności w realizacji niektórych procedur, a także nieprawidłowości w zarządzaniu majątkiem tych organizacji. Jednym z istotnych problemów jest możliwość udzielania pełnomocnictw osobom niezwiązanym ze spółdzielnią. Dodatkowo, spółdzielnie często korzystają z opcji prowadzenia walnych zgromadzeń zdalnie, co utrudnia członkom bezpośredni udział w podejmowaniu decyzji. Tymczasem prawa i obowiązki członka spółdzielni mieszkaniowej obejmują między innymi prawo do osobistego uczestnictwa w walnych zgromadzeniach.
W odpowiedzi na te wyzwania, projekt ustawy przygotowany przez ministerstwo przewiduje przede wszystkim:
umożliwienie szybszego wyodrębniania lokali własnościowych poprzez możliwość skierowania sprawy do sądu w przypadku opóźnień ze strony spółdzielni,
ułatwienie wspólnotom mieszkaniowym pozyskiwania nieruchomości przyległych do budynków,
ograniczenie udzielania pełnomocnictw wyłącznie do najbliższej rodziny (np. potomstwa, rodzeństwa, małżonka),
zakończenie możliwości organizowania walnych zgromadzeń spółdzielni za pomocą środków komunikacji elektronicznej,
uporządkowanie zarządzania lokalami garażowymi przez członków spółdzielni.
Ocena proponowanych zmian w spółdzielniach mieszkaniowych
Proponowane zmiany zdecydowanie idą w dobrym kierunku. Możliwość skierowania sprawy do sądu, gdy spółdzielnia opóźnia proces wyodrębnienia lokalu, znacznie przyspieszy procedurę.
Wprowadzenie ograniczeń w udzielaniu pełnomocnictw wyłącznie osobom z najbliższej rodziny to bardzo trafny krok. Do tej pory luka w przepisach sprzyjała oszustwom i manipulacjom, a nawet wyłudzeniom pełnomocnictw, co mogło prowadzić do nieuczciwego przejmowania majątku spółdzielni lub zmiany składu rady nadzorczej przez osoby spoza spółdzielni.
Choć zdalny udział w zgromadzeniach był wygodny dla wielu, nadużywanie tego prawa ograniczało realną kontrolę członków nad działaniem spółdzielni. Ta luka prawna naruszała podstawowe prawa członków, a obecne przepisy, wprowadzone na czas pandemii, nie mają już uzasadnienia, by je utrzymywać.
Zmiany dotyczące wspólnot mieszkaniowych w nowym projekcie ustawy
Nowy projekt ustawy uwzględnia także wspólnoty mieszkaniowe — najważniejsze różnice między tymi instytucjami omówiliśmy w innym artykule.
Dla wielu członków wspólnoty istotna będzie zmiana dotycząca zarządzania lokalami garażowymi. Projekt jasno określa wspólnotę jako ustawowego zarządcę wyodrębnionych garaży, co umożliwi sprawniejsze utrzymanie ich stanu poprzez wskazanie konkretnego zarządcy.
Wspólnoty zyskają również możliwość skuteczniejszego zgłaszania roszczeń dotyczących nabycia nieruchomości przyległych, które należą do jednostek samorządowych lub Skarbu Państwa. Ta zmiana ułatwi zarządzanie gruntami wyznaczonymi po obrysie budynków, na których często znajdują się drogi dojazdowe lub urządzenia techniczne poza samymi budynkami mieszkalnymi. Według autorów projektu, poprawi to prawidłowe użytkowanie budynków i infrastruktury technicznej.
Eksperci wskazują luki w projekcie ustawy o spółdzielniach
Nieprawidłowości związane z pracą spółdzielni nie ograniczają się do instytucji zarządzających lokalami mieszkalnymi. Eksperci chwalą projekt, ale proponują rozszerzenie ustawy również na inne spółdzielnie. Szczególnie pilnie wymagają tego instytucje związane z finansami, takie jak SKOKi czy banki spółdzielcze.
Nie wszystkie zgłaszane problemy zostały uwzględnione. Na przykład nie wszystkie spółdzielnie w Polsce mają uregulowany stan prawny gruntów, na których stoi budynek. Problem dotyczy przede wszystkim Warszawy, ale istnieje również w innych miejscowościach. Brak tytułu prawnego do gruntu nie tylko utrudnia życie lokatorom, ale też zarządowi spółdzielni. Chodzi głównie o remonty, które wymagają uregulowanego statusu do załatwienia formalności związanych z pracami budowlanymi.
Projekt został opublikowany 10 lutego 2025 roku. Dokument do wglądu jest udostępniony na stronie rządowej w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.