Można się spodziewać masowych kontroli ROD. Urzędnicy sprawdzą jedną rzecz
W Rodzinnych Ogrodach Działkowych zapanowała nerwowość. Działkowcy zaczynają otrzymywać niespodziewane dokumenty, a odwiedziny urzędników rodzą mnóstwo pytań. Przeprowadzana jest ogólnokrajowa akcja kontrolna, której konsekwencje mogą być bardziej dotkliwe, niż wielu się spodziewa. Chodzi nie tylko o wysokie grzywny, ale nawet o możliwość utraty działki. Jeden, pozornie niewielki błąd może zniweczyć lata pracy i zaangażowania. Jakie są obszary kontroli? Kto jest pod lupą? Dowiedz się, zanim będzie za późno.
- Kontrole szamb: nowe przepisy i obowiązki
- Odpowiedzialność działkowca za szambo w ROD
- Konsekwencje prawne dla działkowców
- Nowe przepisy kontroli systemów wywozu ścieków
Kontrole szamb: nowe przepisy i obowiązki
W sierpniu 2024 roku publikowaliśmy na Kb.pl o powszechnych inspekcjach szamb w całej Polsce. Inicjatywa ta została rozpoczęta dzięki regulacjom wprowadzonym w sierpniu 2022 r., które nakazały wszystkim gminom w kraju stworzenie rejestru zbiorników bezodpływowych oraz regularne ich kontrolowanie.
Według tych przepisów, pierwsza seria inspekcji powinna zostać zakończona do 9 sierpnia 2024 r., jednak wiele wskazuje na to, że nie wszystkie samorządy były w stanie spełnić ten wymóg w terminie. Należy jednak pamiętać, że nawet w miejscach, gdzie kontrole już się odbyły, zgodnie z Ustawą z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne, następne inspekcje muszą być przeprowadzane nie rzadziej niż co dwa lata.
Te działania kontrolne obejmują nie tylko właścicieli domów jednorodzinnych, ale również działkowców. Rodzinne Ogrody Działkowe, znane jako ROD-y, podlegają tym samym przepisom co wszystkie inne podmioty, co oznacza, że również są objęte ścisłą kontrolą ze strony organów nadzoru.
Odpowiedzialność działkowca za szambo w ROD
W myśl obecnego regulaminu Rodzinnych Ogrodów Działkowych, zatwierdzonego przez Krajową Radę Polskiego Związku Działkowców, na obszarze działki dozwolone jest postawienie zbiornika na odpady stałe – czyli popularnego szamba. Istotne jest, że odpowiedzialność za jego stan techniczny, zgodność z normami sanitarnymi oraz zabezpieczenie wód gruntowych przed zanieczyszczeniem spoczywa nie na zarządzie ROD, lecz bezpośrednio na działkowcu.
W praktyce oznacza to, że to właśnie posiadacze działek stają się głównym obiektem kontroli, a ewentualne uchybienia mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych.
Kontrole odbywają się w dwóch zasadniczych trybach:
- Indywidualnie – bezpośrednio na konkretnej działce przypisanej do jednego działkowca;
- Zbiorowo – obejmując większą część ogrodu, często z udziałem zarządu ROD-u lub na jego wniosek.
Konsekwencje prawne dla działkowców
Przypominamy, że za ujawnienie nieprawidłowości dotyczących działania szamba podczas inspekcji grożą bardzo surowe kary pieniężne – dochodzące nawet do 50 tys. zł. W wyjątkowo poważnych przypadkach, gdy zostanie wykryte zanieczyszczenie środowiska naturalnego, sankcje mogą sięgnąć nawet 1 miliona złotych. Możliwe są również kary administracyjne, ograniczenie wolności, a w najcięższych sytuacjach – pozbawienie wolności.
Jak się jednak okazuje, działkowcy mogą ponosić jeszcze bardziej surowe konsekwencje niż właściciele domów jednorodzinnych.
Zarządy Rodzinnych Ogrodów Działkowych mają bowiem uprawnienia do wyciągania w stosunku do swoich członków konsekwencji statutowych. Osoby łamiące obowiązujące zasady mogą zostać pozbawione członkostwa w Polskim Związku Działkowców, a co za tym idzie – stracić prawo do korzystania z działki. W praktyce wiąże się to z realnym ryzykiem wypowiedzenia umowy dzierżawy i utraty możliwości dostępu do własnego ogrodu.
Nowe przepisy kontroli systemów wywozu ścieków
Od początku 2025 roku wprowadzono nowe regulacje dotyczące nadzoru nad systemami zbierania i usuwania odpadów. Gminy muszą kontrolować co najmniej 10% nieruchomości rocznie. To oznacza, że inspekcje będą częstsze, a prawdopodobieństwo wizyty urzędników znacznie większe niż w poprzednich latach.
Dla działkowców i właścicieli posesji kluczowe staje się posiadanie aktualnych dokumentów potwierdzających zgodność i prawidłowe działanie zbiornika na nieczystości. Wymagane są między innymi:
- umowa z firmą asenizacyjną na odbiór ścieków,
- dowody zapłaty za wywóz nieczystości płynnych (np. faktury, potwierdzenia przelewu).
Brak tych dokumentów podczas kontroli może skutkować mandatem w wysokości do 5 000 zł. Łącznie z wcześniejszymi karami za niezgodności techniczne, stanowi to dodatkowe poważne ryzyko dla działkowców korzystających z szamb.