Masz kominek? Pożegnaj się z dotacjami z „Czystego Powietrza”
9 grudnia 2024 r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przedstawił projekt kolejnej wersji programu „Czyste Powietrze”, który ma wystartować już 31 marca 2025 r. Wśród zapisów, które poddawane są obecnie szerokim konsultacjom społecznym, znalazło się także… wyłączenie możliwości otrzymania dotacji dla gospodarstw korzystających z kominków. Zapraszamy do lektury artykułu, w którym opisujemy całe zamieszanie.
Z tego artykułu dowiesz się:
Najnowszy projekt programu „Czyste Powietrze” – czyli… walka z kominkami?
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej do szerokich konsultacji społecznych przekazał projekt najnowszej wersji programu „Czyste Powietrze”. Przypomnijmy, że pod koniec listopada br. program w dotychczasowej formie został wstrzymany, co uargumentowane zostało licznymi nadużyciami i związaną z tym potrzebą jego przebudowy oraz koniecznością pomocy powodzianom.
Na nową wersję „Czystego Powietrza” wcale nie musieliśmy jednak długo czekać, gdyż NFOŚiGW opublikował jej założenia już 9 grudnia br. Nie obyło się jednak bez kontrowersji…
W projekcie znalazł się bowiem zapis mówiący, że:
„Warunkiem udzielenia dofinansowania jest zobowiązanie się Beneficjenta, że w momencie zakończenia realizacji przedsięwzięcia w ramach Programu oraz w okresie trwałości (…) w budynku/lokalu mieszkalnym objętym dofinansowaniem:
2) nie będzie zainstalowane i nie będzie użytkowane źródło ciepła inne niż wskazane jako koszt kwalifikowany w załączniku 2 do Programu (…), w przypadku gdy przedsięwzięcie obejmowało wymianę źródła ciepła;
3) nie będzie zainstalowany i nie będzie użytkowany (…) miejscowy ogrzewacz pomieszczeń na paliwo stałe, dotyczy to również kominków wykorzystywanych na cele rekreacyjne”.
Powyższe oznacza ni mniej, ni więcej tyle, że jeżeli miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (czyli także kominki) nie zostaną wpisane do przytoczonego załącznika, to beneficjenci nowej edycji programu „Czyste Powietrze” nie będą mogli z nich korzystać.
W projekcie znalazł się przy tym zapis pozwalający na pozostawienie kominka, jednak z koniecznością trwałego odłączenia go od przewodu kominowego i potwierdzenia tego faktu przez mistrza kominiarskiego stosownym protokołem (przeczytać możemy o tym w sekcji 9.3.2. opisywanego projektu).
Wyłączenie kominków niezgodne z przepisami?
Wyłączenie możliwości instalowania i użytkowania kominków dla beneficjentów najnowszej edycji programu „Czyste Powietrze” wywołało falę olbrzymiego niezadowolenia. Fala ta o tyle nie dziwi, że wiele osób w ostatnim czasie zdążyło już dostosować swoje kominki do unijnych norm związanych z dyrektywą Ekoprojekt. Podjęcie działań, dzięki którym możliwe było spełnienie tych norm (które nierzadko kosztowały właścicieli kominków przynajmniej kilka tysięcy złotych), miało natomiast gwarantować, że nasz miejscowy ogrzewacz pomieszczenia będzie urządzeniem niskoemisyjnym i zrównoważonym. Skąd więc decyzja Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o wyłączeniu z najnowszej edycji programu „Czyste Powietrze” także takich źródeł ciepła?
Powyższe dziwi, tym bardziej że możliwość wspierania miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń (w tym również kominków) przez różnego typu programy dotacyjne zakładają także zapisy polskiej ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów.
Czy konsultacje społeczne zaowocują usunięciem kontrowersyjnych zapisów? Liczne apele
Tak jak wspomnieliśmy jednak na wstępie niniejszego artykułu, projekt nowej edycji programu „Czyste Powietrze” jest obecnie wciąż na etapie szerokich konsultacji społecznych. Mają one potrwać aż do 27 grudnia br. Nie jest więc wykluczone, że opisywane, kontrowersyjne zapisy o niedozwolonym łączeniu dotacji z użytkowaniem kominków, zostaną na ostatniej prostej wyrzucone z projektu i nie znajdą się w ostatecznej wersji założeń programowych.
Jest to o tyle możliwe, że apele o to napływają z różnych stron.
Na sprzeczność projektowanych zapisów z obowiązującymi przepisami polskich i unijnych aktów prawa wskazało między innymi Ogólnopolskie Stowarzyszenie „Kominki i Piece”. Stowarzyszenie to szczególnie mocno podkreśliło przy tym, że podtrzymanie kontrowersyjnych założeń nowego „Czystego Powietrza” w sytuacjach awaryjnych wykreuje dla beneficjentów programu ryzyko pozbawienia bezpieczeństwa energetycznego i jakiegokolwiek zabezpieczenia.
W podobnym tonie wypowiada się także ekspert kampanii „Drewno Pozytywna Energia”, pan Wojciech Perek. Podkreśla on, że dzisiejsze kominki w większości nie są już „kopciuchami”, ale urządzeniami uregulowanymi przez Ekoprojekt, które spełniają restrykcyjne, ekologiczne normy. Wskazuje on także, że wiele państw europejskich wręcz dotuje kominki w nowoczesnej, niskoemisyjnej formie.
Polska, jak widać, chce iść natomiast w stronę zupełnie przeciwną…
Tego, jak zakończy się opisywana sprawa i jakie zapisy ostatecznie znajdą się w finalnych założeniach nowej odsłony programu „Czyste Powietrze”, dowiemy się zapewne dopiero w roku 2025. Mamy jednak nadzieję, że kontrowersyjne zapisy zostaną usunięte. W Polsce wciąż zainstalowanych jest bowiem prawie 3,5 miliona miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń, z których korzystać może nawet 8 milionów Polaków. Wykluczenie tak licznej grupy z programu, który ma przecież służyć wspólnemu dobru nasz wszystkich, musi więc budzić negatywne emocje.