Aż 8% podatku na Kościół? Uniknięcie tej daniny wcale nie będzie proste...
9 czerwca 2025 roku do Senatu trafiła petycja w sprawie wprowadzenia w Polsce podatku kościelnego. Postulat zakłada, że 8 procent podatku dochodowego od wynagrodzenia miałoby trafiać z umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, bezpośrednio na kościół. Co dokładnie zawiera petycja?
- Podatek od wiary – czyli 8% podatku dochodowego od wynagrodzenia
- Wzór niemiecki – inspiracja autora petycji
- Jak działa aktualny system finansowania Kościołów w Polsce?
Podatek od wiary – czyli 8% podatku dochodowego od wynagrodzenia
Petycja obywatelska nr. P11-89/25 zawiera plan wprowadzenia nowego podatku, na wzór tego, który obowiązuje w Niemczech. Plan zakłada, pobieranie 8 procent podatku dochodowego bezpośrednio z wynagrodzenia pracownika. Miałoby to obowiązywać zarówno w przypadku umów o pracę, umowy zlecenia, jak i umów o dzieło.
Planowana wysokość daniny miałaby wynosić 8% podatku dochodowego z wynagrodzenia. Płatnikiem byłby pracodawca lub zleceniodawca, który miałby obowiązek przekazania go do urzędu skarbowego. W dalszym kroku, urząd skarbowy miałby przekazywać daninę na konto kościoła lub związku wyznaniowego, do którego przynależy pracownik.
Co ważne, pieniądze z podatku dochodowego mogłyby być przekazywane tylko na związki wyznaniowe, widniejące w rejestrze kościołów i innych związków. Rejestr ten prowadzi Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Według założeń, nowy podatek od wiary nie byłby obowiązkowy. Opodatkowanie nie byłoby pobierane od osób, które zadeklarowały brak przynależności do związku wyznaniowego. Według twórcy petycji, byłoby to sprawiedliwe rozwiązanie. Autor powołuje się na system działający w Niemczech i stwierdza iż:
„System ten, z powodzeniem funkcjonujący w Niemczech od wielu lat, udowadnia swoją wysoką skuteczność i przejrzystość. Doświadczenia niemieckie jasno pokazują, że taki model finansowania nie tylko efektywnie zasila fundusze poszczególnych związków wyznaniowych, zapewniając im stabilność finansową i możliwość realizacji ich misji. Co równie ważne, mechanizm ten stanowi precyzyjny wyznacznik faktycznej liczby wyznawców danego związku…”.
Wzór niemiecki – inspiracja autora petycji
Inspiracją do petycji jest niemiecki system Kirchensteuer. Podatek ten wynosi 8 bądź 9% podatku dochodowego w zależności od landu. Pieniądze pochodzą od pracodawcy, który przekazuje je do Finanzmat. Ten z kolei przekazuje je do odpowiednich wspólnot wyznaniowych.
W Niemczech istnieje możliwość uniknięcia płacenia podatku. W tym celu należy formalnie wystąpić z kościoła. Można tego dokonać w sądzie lub urzędzie stanu cywilnego. Po wystąpieniu z kościoła, pracodawca otrzymuje stosowne zawiadomienie. Od tego czasu podatek nie jest już pobierany.
Przekazana 9 czerwca 2025 roku do Senatu petycja została opracowana na wzór wyżej opisanej konstrukcji. Założeniem jest wprowadzenie większej przejrzystości oraz finansowej stabilności instytucji religijnych. Petycja została skierowana do rozpatrzenia przez senacką Komisję Petycji 7 lipca 2025 roku. Termin obrad na jej temat nie został jeszcze wyznaczony.
Jak działa aktualny system finansowania Kościołów w Polsce?
Głównym związkiem wyznaniowym w Polsce jest Kościół katolicki, do którego należy ponad 87% obywateli naszego kraju. Kościół opiera swoje finansowanie na dobrowolnych ofiarach i sakramentach (głównie śluby i pogrzeby). Tutaj prezentujemy uśredniony cennik usług kościelnych.
Związki wyznaniowe otrzymują też dotacje z Funduszu Kościelnego, który wprowadzono ustawą z 1950 roku. Fundusz Kościelny jest finansowany z budżetu Państwa. W roku 2025 wartość Funduszu Kościelnego wyniosła ponad 275 milionów złotych. Jest to prawie o 20 milionów więcej niż w roku ubiegłym.
Według autora petycji, obecny system budzi wątpliwości i może być podatny na nadużycia. Nowa forma podatku miałaby uczynić finansowanie kościołów bardziej systemowym i lepiej kontrolowanym przez państwo. To z kolei według autora, zwiększyłoby publiczne zaufanie i stabilność finansową instytucji religijnych.