Myślisz, że dług się przedawnił i masz spokój? Możesz się mocno zdziwić!

Opublikowano: 31.05.2025Autor: Agnieszka MarkiewiczDrukujUdostępnij

Wielu dłużników błędnie sądzi, że po kilku latach ich zobowiązania magicznie znikają. Tymczasem przedawnienie to nie to samo co umorzenie długu – wierzyciel nadal może dochodzić spłaty, a komornik może zapukać do drzwi. Zrozumienie różnic między tymi pojęciami może uchronić przed kosztownymi konsekwencjami. Sprawdź, co naprawdę oznacza przedawnienie i dlaczego nie warto lekceważyć przeterminowanego długu.

1. Na czym polega przedawnienie długu?
2. Co warto wiedzieć o skutkach przedawnienia?
3. Na czym polega umorzenie długu?
4. Kto może umorzyć dług i kiedy jest to możliwe?
5. Umorzenie a przedawnienie – najważniejsze różnice

Na czym polega przedawnienie długu?

Przedawnienie to instytucja prawa cywilnego, która sprawia, że po upływie określonego terminu wierzyciel traci prawo do dochodzenia długu na drodze sądowej. Nie oznacza to jednak, że zobowiązanie przestaje istnieć – dłużnik nadal może je spłacić dobrowolnie, ale nie może zostać do tego zmuszony, o ile powoła się na zarzut przedawnienia. Mechanizm ten chroni dłużników przed roszczeniami zgłaszanymi po wielu latach, kiedy trudno jest odtworzyć dokładny stan faktyczny sprawy.

Długość okresu przedawnienia zależy od rodzaju zobowiązania. Najczęściej obowiązują następujące terminy:

• 3 lata – w przypadku roszczeń wynikających z działalności gospodarczej,
• 6 lat – dla zobowiązań wynikających z umów cywilnoprawnych.

Roszczenia okresowe, takie jak zaległe opłaty za media czy czynsz, również przedawniają się po 3 latach. Bieg przedawnienia rozpoczyna się w dniu, kiedy wierzytelność staje się wymagalna, czyli wtedy, gdy dłużnik powinien ją uregulować.

Co warto wiedzieć o skutkach przedawnienia?

Przedawnienie nie działa z automatu – dłużnik musi samodzielnie powołać się na zarzut przedawnienia, na przykład odpowiadając na pozew sądowy. Jeżeli tego nie zrobi, sąd mimo upływu ustawowego terminu może orzec obowiązek zapłaty.

Trzeba również pamiętać, że bieg przedawnienia można przerwać. Dzieje się tak m.in. wtedy, gdy dłużnik uzna dług, wierzyciel skieruje sprawę do sądu lub zostanie wszczęta egzekucja. Po takim przerwaniu czas przedawnienia zaczyna biec od początku.

Sprawdź także ten artykuł: Tego konta komornik nie jest w stanie zająć! Może wpływać na nie wynagrodzenie

Na czym polega umorzenie długu?

Umorzenie długu oznacza, że zobowiązanie dłużnika zostaje oficjalnie anulowane i przestaje istnieć. W przeciwieństwie do przedawnienia, które jedynie blokuje możliwość dochodzenia roszczenia, umorzenie całkowicie likwiduje dług. Oznacza to, że wierzyciel traci prawo do żądania zapłaty, a dłużnik nie ma już żadnych obowiązków z tytułu danego zobowiązania.

Do umorzenia długu może dojść w różnych okolicznościach, m.in.:

• na podstawie dobrowolnej decyzji wierzyciela, który rezygnuje z dochodzenia należności,
• w efekcie zawartej ugody między stronami,
• w wyniku trudnej sytuacji finansowej dłużnika, który złożył odpowiedni wniosek.

Kto może umorzyć dług i kiedy jest to możliwe?

Co ważne, długi mogą zostać umorzone nie tylko przez osoby prywatne czy firmy, ale także przez instytucje publiczne – w tym ZUS, Urząd Skarbowy czy samorządy. Takie decyzje są podejmowane na podstawie obowiązujących przepisów, po dokładnym przeanalizowaniu sytuacji majątkowej dłużnika. Umorzenie długu może również nastąpić w toku postępowania o upadłość konsumencką.

Aby doszło do umorzenia zobowiązania, zazwyczaj potrzebna jest zgoda wierzyciela albo orzeczenie sądu bądź właściwego urzędu. Często umorzenie dotyczy jedynie części długu, ale zdarza się także całkowite jego zniesienie – wówczas zobowiązanie zostaje trwale wykreślone, a wierzyciel nie ma już prawa do jakichkolwiek roszczeń.

Umorzenie a przedawnienie – najważniejsze różnice

Mimo że zarówno umorzenie, jak i przedawnienie długu mogą sprawić, że dłużnik nie musi regulować swojego zobowiązania, są to zupełnie odmienne procesy. Różnice między nimi dotyczą przede wszystkim podstawy prawnej, skutków prawnych oraz sposobu, w jaki do nich dochodzi. Poniżej przedstawiamy kluczowe rozbieżności między tymi dwoma mechanizmami.

Sprawdź także: Co się stanie, jeśli komornik nie ściągnie długu? Umorzenie to nie koniec problemów