Przedawnienie długu? To nie jest magiczna gumka do wymazywania zobowiązań

Opublikowano: 15.09.2025Autor: Agnieszka MarkiewiczDrukujUdostępnij

Wielu zadłużonych mylnie uważa, że po pewnym czasie ich zobowiązania po prostu przestają istnieć. W rzeczywistości przedawnienie nie jest równoznaczne z anulowaniem długu – wierzyciel wciąż ma prawo domagać się spłaty, a komornik może przyjść z wizytą. Poznanie różnic między tymi terminami może zapobiec poważnym konsekwencjom finansowym. Dowiedz się, co tak naprawdę oznacza przedawnienie i dlaczego nie należy ignorować zaległego długu.

1. Przedawnienie roszczeń: ochrona dłużników
2. Zarzut przedawnienia: jak go skutecznie użyć?
3. Na czym polega umorzenie długu?
4. Umorzenie długów: kto może to zrobić?
5. Różnice między umorzeniem a przedawnieniem długu

Przedawnienie roszczeń: ochrona dłużników

Przedawnienie to zasada prawa cywilnego, która powoduje, że po upływie określonego czasu wierzyciel traci możliwość dochodzenia roszczenia w sądzie. Nie oznacza to jednak, że dług przestaje istnieć – dłużnik nadal może go spłacić dobrowolnie, lecz nie może być do tego zmuszony, jeśli powoła się na przedawnienie. Mechanizm ten chroni dłużników przed roszczeniami zgłaszanymi po długim czasie, kiedy trudno jest odtworzyć dokładne fakty dotyczące sprawy.

Długość okresu przedawnienia zależy od rodzaju roszczenia. Najczęściej obowiązują następujące terminy:

• 3 lata – w przypadku roszczeń wynikających z działalności gospodarczej,
• 6 lat – dla roszczeń wynikających z umów cywilnoprawnych.

Roszczenia okresowe, takie jak zaległe opłaty za media czy czynsz, również przedawniają się po 3 latach. Okres przedawnienia rozpoczyna się w dniu, gdy wierzytelność staje się wymagalna, czyli wtedy, gdy dłużnik powinien ją uregulować.

Zarzut przedawnienia: jak go skutecznie użyć?

Przedawnienie nie następuje automatycznie – dłużnik musi sam zgłosić zarzut przedawnienia, na przykład odpowiadając na pozew w sądzie. Jeśli tego nie zrobi, sąd mimo upływu ustawowego terminu może nałożyć obowiązek zapłaty.

Należy również pamiętać, że bieg przedawnienia może zostać przerwany. Dzieje się tak między innymi wtedy, gdy dłużnik uzna dług, wierzyciel skieruje sprawę do sądu lub rozpocznie się egzekucja. Po takim przerwaniu czas przedawnienia zaczyna się od nowa.

Na czym polega umorzenie długu?

Anulowanie zadłużenia oznacza, że zobowiązanie osoby zadłużonej jest oficjalnie skasowane i przestaje obowiązywać. W odróżnieniu od przedawnienia, które jedynie uniemożliwia egzekwowanie roszczeń, anulowanie całkowicie usuwa dług. To oznacza, że wierzyciel traci możliwość domagania się zapłaty, a osoba zadłużona nie ma już żadnych zobowiązań z tytułu danego zadłużenia.

Do umorzenia długu może dojść w różnych sytuacjach, takich jak:

• w wyniku dobrowolnej decyzji wierzyciela, który rezygnuje z egzekwowania długu,
• w wyniku osiągniętego porozumienia między stronami,
• w rezultacie trudnej sytuacji finansowej osoby zadłużonej, która złożyła odpowiedni wniosek.

Umorzenie długów: kto może to zrobić?

Co istotne, długi mogą być anulowane nie tylko przez osoby prywatne lub przedsiębiorstwa, ale także przez instytucje publiczne – takie jak ZUS, Urząd Skarbowy czy lokalne samorządy. Decyzje te są podejmowane na podstawie obowiązujących przepisów, po dokładnym rozpatrzeniu sytuacji majątkowej dłużnika. Anulowanie długu może również mieć miejsce w trakcie postępowania dotyczącego upadłości konsumenckiej.

Aby doszło do anulowania zobowiązania, zazwyczaj potrzebna jest zgoda wierzyciela lub orzeczenie sądu bądź odpowiedniego organu. Często anulowanie dotyczy jedynie części długu, ale zdarza się także, że całkowicie zostaje on zniesiony – wtedy zobowiązanie jest trwale usunięte, a wierzyciel traci prawo do jakichkolwiek roszczeń.

Różnice między umorzeniem a przedawnieniem długu

Chociaż zarówno umorzenie, jak i przedawnienie długu mogą prowadzić do tego, że dłużnik nie musi spłacać swojego zobowiązania, są to zupełnie inne procesy. Różnice między nimi odnoszą się głównie do podstaw prawnych, skutków prawnych oraz sposobu, w jaki się je realizuje. Poniżej przedstawiamy najważniejsze różnice między tymi dwoma mechanizmami.