W tych sytuacjach nie musisz spłacać długu. Nawet komornik będzie bezsilny
Masz dług i zastanawiasz się, czy możesz go nie spłacać? Prawo przewiduje mechanizm przedawnienia, dzięki któremu po określonym czasie wierzyciel traci możliwość egzekwowania należności. Jednak termin przedawnienia nie jest taki sam dla wszystkich długów, a niektóre działania mogą go przerwać. Sprawdź, jak działa przedawnienie, kiedy się stosuje i na co zwrócić uwagę, by nie dać się zaskoczyć!
- Co to jest przedawnienie długu i kiedy się stosuje?
- Jak działa przerwanie biegu przedawnienia i jakie są terminy?
- Jakie długi mogą się przedawnić?
- Jakie długi nie podlegają przedawnieniu?
Co to jest przedawnienie długu i kiedy się stosuje?
Przedawnienie długu to mechanizm prawny, który po upływie określonego czasu daje dłużnikowi prawo do odmowy spłaty zobowiązania. Oznacza to, że wierzyciel traci możliwość przymusowego dochodzenia należności, na przykład za pomocą sądu lub komornika. Zarówno dłużnicy, jak i wierzyciele powinni znać obowiązujące terminy przedawnienia — dla dłużnika to szansa na uniknięcie spłaty, a dla wierzyciela ostatni moment na podjęcie działań windykacyjnych.
Przedawnienie długu następuje wtedy, gdy zostaną spełnione określone warunki, a przede wszystkim upłynie czas przewidziany przez przepisy prawa cywilnego. Najczęściej jest to od 3 do 6 lat, ale w niektórych sytuacjach może to być nawet 10 lat. Istotne jest również, aby w tym czasie nie podjęto żadnych skutecznych działań zmierzających do odzyskania długu — zarówno formalnych, jak i nieformalnych.
Bieg przedawnienia może zostać przerwany przez takie działania jak:
- zawarcie porozumienia lub ugody między dłużnikiem a wierzycielem,
- rozpoczęcie mediacji z udziałem obu stron,
- wysłanie wezwania do zapłaty przez wierzyciela,
- złożenie pozwu do sądu lub rozpoczęcie egzekucji komorniczej.
Ważne jest, aby pamiętać, że samo unikanie kontaktu z wierzycielem — np. ignorowanie telefonów czy korespondencji — nie powoduje przedawnienia długu. Wręcz przeciwnie, może być dowodem na świadomość istnienia zobowiązania przez dłużnika, co może skutkować przerwaniem lub zawieszeniem biegu przedawnienia.
Jak działa przerwanie biegu przedawnienia i jakie są terminy?
Każde przerwanie biegu przedawnienia powoduje, że czas liczony jest na nowo od momentu przerwania. Jednak jeśli przerwanie następuje w związku z postępowaniem sądowym, bieg przedawnienia nie rusza ponownie, aż do prawomocnego zakończenia sprawy.
Przedawnienie roszczeń majątkowych reguluje Kodeks cywilny. Oto podstawowe terminy przedawnienia:
- Większość roszczeń przedawnia się po 6 latach.
- Roszczenia związane z działalnością gospodarczą oraz świadczenia powtarzalne (np. czynsz, alimenty, odsetki) przedawniają się po 3 latach.
Zwykle bieg przedawnienia kończy się ostatniego dnia roku kalendarzowego, chyba że termin jest krótszy niż 2 lata — wtedy liczony jest dokładnie co do dnia. Aby doszło do przedawnienia, wierzyciel musi przez cały czas bezskutecznie próbować odzyskać należność, czyli nie podejmować żadnych formalnych działań, takich jak wezwania do zapłaty, negocjacje czy proces sądowy.
Przykładowo, jeśli przedsiębiorca nie podejmie żadnych kroków w celu ściągnięcia nieopłaconej faktury, roszczenie z niej wynikające przedawnia się zwykle po 3 latach. Termin ten liczony jest od dnia, w którym płatność miała zostać wykonana, nie od daty wystawienia faktury. Po upływie tego czasu dłużnik może odmówić zapłaty, powołując się na przedawnienie. Należy jednak pamiętać, że każde wezwanie do zapłaty lub próba negocjacji może przerwać bieg tego terminu.
Jakie długi mogą się przedawnić?
W polskim prawie wiele typów zobowiązań finansowych może ulec przedawnieniu. Oznacza to, że po upływie określonego czasu wierzyciel traci możliwość ich skutecznego dochodzenia. Do takich długów zaliczają się m.in.:
- mandaty,
- roszczenia wynikające z umowy o dzieło,
- należności dostawcy za dostarczone towary lub usługi,
- opłaty za usługi telekomunikacyjne,
- roszczenia z tytułu umowy przewozu lub umowy przedwstępnej,
- należności z umowy sprzedaży,
- nieuregulowane faktury wystawione przez przedsiębiorców,
- zadłużenie z tytułu debetu na rachunku bankowym,
- roszczenia wynikające z prowadzenia działalności gospodarczej,
- kary umowne wynikające z umów między stronami,
- zaległości związane z niezwróconą kaucją, zaliczką lub przedpłatą,
- zadłużenie z tytułu czynszu najmu lub zadłużenie na karcie kredytowej,
- długi spadkowe,
- zobowiązania wynikające z kredytu, pożyczki lub podatków,
- roszczenia wynikające z umowy o pracę lub polisy ubezpieczeniowej.
Jakie długi nie podlegają przedawnieniu?
Przedawnienie obejmuje wyłącznie roszczenia majątkowe. Oznacza to, że niektóre zobowiązania nie mają określonego terminu przedawnienia i mogą być dochodzone bez względu na upływ czasu. Do kategorii długów niepodlegających przedawnieniu należą m.in.:
- roszczenia negatoryjne wynikające z prawa własności nieruchomości,
- roszczenia windykacyjne dotyczące własności nieruchomości,
- roszczenia o zniesienie współwłasności rzeczy przez jej właścicieli,
- zobowiązania wobec Funduszu Alimentacyjnego,
- roszczenia rodzinno-opiekuńcze (np. związane z opieką nad dzieckiem),
- roszczenia dotyczące naruszenia dóbr osobistych,
- szkody niemajątkowe (np. krzywda psychiczna),
- zobowiązania objęte postępowaniem egzekucyjnym u komornika.
Nie należy jednak biernie czekać, aż roszczenie majątkowe ulegnie przedawnieniu. W przypadku podjęcia działań przez wierzyciela lub decyzji sądu, przedawnienie może zostać przerwane lub uznane za bezskuteczne. Liczenie na automatyczne przedawnienie bywa więc błędnym założeniem.