To wciąż twoje – nawet po rozwodzie. Sprawdź, czego były partner na pewno nie dostanie!
Rozwód to nie tylko emocjonalne rozstanie, lecz także konkretne decyzje dotyczące podziału majątku. Choć wielu sądzi, że wszystko powinno być równo dzielone, prawo precyzyjnie wskazuje, co należy wyłącznie do jednego z małżonków. Prezenty, spadki, a nawet nagrody za osiągnięcia – to tylko niektóre z rzeczy, które są niedostępne dla byłego partnera. Sprawdź, czego nie musisz oddawać po rozwodzie.
- Podział majątku: wspólny czy indywidualny?
- Podział majątku przy rozwodzie: co warto wiedzieć?
- Majątek osobisty małżonków: kluczowe elementy
- Rozdzielność majątkowa w małżeństwie
Podział majątku: wspólny czy indywidualny?
Dobra należące do małżonków można podzielić na dwie zasadnicze kategorie:
- Dobra wspólne;
- Dobra osobiste każdego z małżonków.
Majątek wspólny to składniki majątku, które zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym są pozyskiwane w trakcie trwania wspólnoty majątkowej – czyli zwykle od momentu zawarcia małżeństwa – przez oboje małżonków lub przez jednego z nich.
Do istotnych składników majątku wspólnego zalicza się między innymi:
- Dochody z pracy każdego z małżonków;
- Przychody osiągane z majątku wspólnego i osobistego;
- Środki zgromadzone na kontach emerytalnych małżonków;
- Składki zapisane na subkoncie ZUS;
- Indywidualne oszczędności na koncie OIPE (Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny).
Wszystko, co nie jest częścią wspólnoty majątkowej, wchodzi w skład dóbr osobistych każdego z małżonków.
Podział majątku przy rozwodzie: co warto wiedzieć?
W trakcie rozwodu, zwykle podziałowi podlega tylko majątek wspólny. Choć majątek osobisty ma swoje znaczenie, najczęściej nie jest uwzględniany w podziale po zakończeniu związku małżeńskiego. Może on jednak zostać uwzględniony w rozliczeniach, ponieważ:
- Małżonkowie muszą zwrócić środki i wydatki, które zostały poniesione z majątku wspólnego na majątek osobisty;
- Można również domagać się zwrotu środków przeznaczonych z majątku osobistego na potrzeby majątku wspólnego.
Jakie składniki wchodzą w zakres majątku osobistego i w związku z tym nie podlegają podziałowi po rozwodzie? O tym w kolejnej części.
Majątek osobisty małżonków: kluczowe elementy
Według art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, indywidualny majątek każdego z małżonków obejmuje poniższe składniki:
- Rzeczy majątkowe zdobyte przed rozpoczęciem wspólności majątkowej – czyli przed zawarciem małżeństwa lub podpisaniem umowy majątkowej;
- Elementy uzyskane w formie dziedziczenia, darowizn lub zapisów, chyba że darczyńca lub spadkodawca postanowił inaczej;
- Prawa majątkowe związane ze wspólnością łączną, które dotyczą tylko jednego z małżonków;
- Rzeczy zaspokajające osobiste potrzeby jednego z małżonków – na przykład przedmioty codziennego użytku czy rzeczy związane z hobby;
- Prawa niezbywalne przynależne wyłącznie jednej osobie, jak prawo do alimentów lub służebność osobista;
- Świadczenia otrzymane z tytułu odszkodowań za uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, z wyjątkiem rent przyznanych za utratę zdolności do pracy, zwiększone potrzeby lub pogorszenie sytuacji życiowej;
- Wierzytelności wynikające z osobistej aktywności zarobkowej jednego z małżonków;
- Rzeczy zdobyte jako nagroda za indywidualne osiągnięcia jednego z małżonków – np. artystyczne, sportowe czy naukowe;
- Prawa autorskie oraz prawa pokrewne przynależne twórcy lub wykonawcy;
- Prawa własności przemysłowej oraz inne prawa związane z działalnością twórczą;
- Przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, o ile przepisy nie stanowią inaczej.
Wszystkie wymienione składniki zwykle nie są objęte podziałem majątku przy rozwodzie.
Rozdzielność majątkowa w małżeństwie
Reasumując, należy podkreślić, że w polskim systemie prawnym istnieje możliwość wprowadzenia w małżeństwie rozdzielności majątkowej. Można to zrobić na dwa sposoby – poprzez sporządzenie umowy majątkowej małżeńskiej u notariusza, często określanej jako intercyza, lub poprzez decyzję sądu.
Małżonkowie wybierający ten model posiadają oddzielne majątki. W praktyce oznacza to, że w przypadku rozwodu zazwyczaj nie ma konieczności dzielenia wspólnego majątku.