Bank milczy, a ty dziedziczysz dług. Sprawdź, kiedy dowiesz się o kredycie zmarłego
Spadek po bliskim może przynieść nie tylko wzruszenie i poczucie odpowiedzialności, ale też… poważne zobowiązania finansowe. Choć wielu z nas myśli, że bank automatycznie poinformuje o zadłużeniu zmarłego, rzeczywistość wygląda inaczej. Prawo nie zmusza banku do szybkiego kontaktu ze spadkobiercą – o nieuregulowanym kredycie możesz dowiedzieć się dopiero wtedy, gdy będzie za późno. Jak sprawdzić, czy bliska osoba miała długi i czy musisz je spłacać? Podpowiadamy, jak nie wpaść w finansową pułapkę po czyjejś śmierci.
Z tego artykułu dowiesz się:
- Nie wiesz o długu zmarłego? Bank nie musi cię poinformować
- Nie każdy kredyt znika po śmierci. Sprawdź, kto przejmuje zobowiązania
- Ubezpieczenie kredytu po śmierci? Nie zawsze działa tak, jak się wydaje
- Jak sprawdzić, czy zmarły miał kredyt? To nie takie proste
- Nie chcesz spłacać cudzych długów? Spadek możesz odrzucić
- Spadek z długami? Rozważ przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza
Nie wiesz o długu zmarłego? Bank nie musi cię poinformować
W wielu przypadkach nie zdajemy sobie sprawy, że osoba, po której dziedziczymy spadek, pozostawiła po sobie również niespłacone zobowiązania finansowe. Najczęściej są to kredyty hipoteczne, pożyczki gotówkowe lub inne zobowiązania konsumenckie. Co ważne – o istnieniu takich długów nie dowiemy się od banku, w którym zostały zaciągnięte.
Obecnie nie istnieją żadne przepisy prawa, które nakładałyby na instytucje finansowe obowiązek informowania spadkobierców o konieczności uregulowania zobowiązań po zmarłym. Co więcej – nie przewidziano również żadnego terminu, w którym bank powinien przekazać taką informację. Jeśli więc nie mieliśmy pojęcia, że nasz bliski miał dług, prawdopodobnie dowiemy się o tym dopiero wtedy, gdy sami zaczniemy to sprawdzać.
Nie każdy kredyt znika po śmierci. Sprawdź, kto przejmuje zobowiązania
Wciąż wiele osób mylnie zakłada, że wraz ze śmiercią kredytobiorcy jego dług znika. To nieprawda. Zobowiązania finansowe nie wygasają automatycznie – przechodzą na spadkobierców wskazanych w testamencie. Jeśli testament nie został sporządzony, odpowiedzialność za spłatę przejmują spadkobiercy ustawowi. Dzieje się tak w przypadku, gdy zmarły był jedynym kredytobiorcą wpisanym do umowy kredytowej.
Inaczej wygląda sytuacja, gdy kredyt był zaciągnięty wspólnie – z małżonkiem, partnerem lub inną osobą. Jeśli w umowie znajduje się więcej niż jeden dłużnik, obowiązek spłaty przechodzi na współkredytobiorców. W takim przypadku formalni spadkobiercy nie dziedziczą długu, ponieważ odpowiedzialność przejmują osoby, które były stroną umowy kredytowej.
Ubezpieczenie kredytu po śmierci? Nie zawsze działa tak, jak się wydaje
Jednym ze sposobów ochrony bliskich przed koniecznością spłaty długu po śmierci kredytobiorcy jest wykupienie specjalnego ubezpieczenia kredytu. Niestety – nawet jeśli taka polisa została zawarta, nie daje ona pełnej gwarancji, że ubezpieczyciel wypłaci świadczenie. Od czego to zależy?
Kluczowe znaczenie mają tzw. Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU). To właśnie w tym dokumencie znajdziesz listę sytuacji, w których towarzystwo może odmówić wypłaty świadczenia – tzw. wyłączeń odpowiedzialności.
Do najczęstszych powodów odmowy należą między innymi:
- prowadzenie pojazdu bez prawa jazdy, pod wpływem alkoholu lub środków odurzających,
- śmierć w wyniku działań wojennych, aktu terroru lub udziału w zamieszkach,
- zgon spowodowany wcześniej rozpoznaną i leczoną chorobą (zgodnie z OWU),
- uprawianie sportów ekstremalnych,
- śmierć w katastrofie lotniczej.
Oprócz przyczyn wyłączeń warto zwrócić uwagę także na inne zapisy – np. czy ubezpieczyciel wypłaci świadczenie, jeśli kredytobiorca spóźnił się z opłaceniem składki. Istotna jest również długość karencji, czyli okresu, po którym zaczyna obowiązywać pełna ochrona ubezpieczeniowa.
Jak sprawdzić, czy zmarły miał kredyt? To nie takie proste
Jeśli nie jesteśmy pewni, czy bliska osoba pozostawiła po sobie długi, warto dowiedzieć się, jak można to zweryfikować. Informacji o ewentualnych kredytach po zmarłym małżonku, rodzicu czy krewnym możemy szukać bezpośrednio w banku lub w Biurze Informacji Kredytowej (BIK).
Trzeba jednak pamiętać, że takie dane nie są ogólnodostępne. Aby uzyskać jakiekolwiek informacje, konieczne jest spełnienie określonych formalności. W banku niezbędne będzie okazanie aktu zgonu. Z kolei BIK udostępnia dane wyłącznie osobom posiadającym status spadkobiercy lub w ramach toczącego się postępowania spadkowego – na przykład na wniosek sądu.
Jeśli jesteśmy już oficjalnie uznani za spadkobierców, należy przedstawić w BIK-u akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza lub postanowienie sądu o nabyciu spadku. Dopiero po okazaniu tych dokumentów uzyskamy informacje, w jakich instytucjach zmarły zaciągał zobowiązania i na jaką kwotę. Warto dodać, że dane z BIK-u obejmują nie tylko kredyty bankowe, ale również pożyczki z sektora pozabankowego – dzięki temu można uzyskać pełniejszy obraz sytuacji finansowej zmarłego.
Nie chcesz spłacać cudzych długów? Spadek możesz odrzucić
Gdy słyszymy słowo „spadek”, zazwyczaj myślimy o odziedziczonym majątku – domu, mieszkaniu czy oszczędnościach. Niestety, spadek to nie tylko korzyści. Obejmuje on również wszystkie zobowiązania finansowe, jakie pozostawiła po sobie zmarła osoba. Jeśli nie chcemy ich spłacać, mamy prawo spadek odrzucić.
Odrzucenie spadku można przeprowadzić na dwa sposoby – składając odpowiednie oświadczenie w sądzie lub u notariusza. Trzeba jednak pamiętać, że decyzja ta ma charakter ostateczny. Raz złożone oświadczenie o odrzuceniu spadku jest nieodwołalne – wyjątkiem są sytuacje, gdy spadkobierca działał pod wpływem błędu lub został do tego zmuszony groźbą.
Spadek z długami? Rozważ przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza
Nie zawsze chcemy przejmować odpowiedzialność za długi zmarłego, ale warto podejść do sprawy racjonalnie. Jeśli wartość zobowiązań nie przekracza wartości majątku, przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza może być najlepszym rozwiązaniem. Dzięki temu jako spadkobiercy odpowiadamy za długi tylko do wysokości tego, co realnie dziedziczymy.
Oznacza to, że jeśli wartość majątku jest większa niż zadłużenie – spłacamy tylko część odpowiadającą wysokości zobowiązań, a reszta majątku zostaje w naszych rękach. To sposób na zachowanie równowagi między odpowiedzialnością a korzyścią ze spadku.
Jak formalnie przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza? Są trzy możliwe ścieżki:
- złożenie oświadczenia przed sądem lub u notariusza – podobnie jak w przypadku odrzucenia spadku,
- przyjęcie spadku z mocy prawa – gdy pozostali spadkobiercy nie złożyli żadnego oświadczenia,
- automatyczne przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza – dotyczy nieletnich, którzy dziedziczą z mocy prawa.