Sprzedawali energię z fotowoltaiki w nocy po wyższej stawce. Teraz zapłacą gigantyczną karę
Jeden z producentów energii elektrycznej dopuścił się poważnych naruszeń, które doprowadziły do deregulacji rynkowych cen. Pod koniec zeszłego roku wydano w tej sprawie wyrok, a kara nałożona na nieuczciwą firmę jest liczona w milionach euro. Co takiego zrobiła Gesternova i w jaki sposób udało się zdemaskować jej działania?
Z tego artykułu dowiesz się:
Elektrownia fotowoltaiczna manipulowała sprzedażą energii – to przyniosło jej ogromne zyski
W grudniu 2024 roku Komisja Narodowa Rynków i Konkurencji nałożyła na hiszpańskiego producenta energii odnawialnej karę w wysokości 6 milionów euro. Firma Gesternova została oskarżona o poważne naruszenie ustawy o sektorze elektrycznym. CNMC potwierdziła, że ten producent składał oferty z podejrzanymi stawkami, a jego celem była nieuprawniona manipulacja cenami obowiązującymi na rynku energii elektrycznej.
Od stycznia 2022 do marca 2023 Gesternova wystawiła na sprzedaż w okresach nocnych około 141 GWh energii, którą rzekomo wyprodukowały jej farmy fotowoltaiczne. Te działania przyniosły hiszpańskiemu podmiotowi korzyści finansowe w wysokości 6,2 miliona euro. Producent twierdzi, że jego działania nie były celowe i nie wynikały z zaniedbań, jednak Komisja Narodowa Rynków i Konkurencji nie zgodziła ze stanowiskiem oskarżonego. Kara nałożona przez CNMC nie przekracza 10% rocznego obrotu netto firmy, czyli górnego limitu przewidzianego dla tego rodzaju naruszeń.
Komisja Narodowa Rynków i Konkurencji stwierdziła, że producent Gesternova nie mógł dostarczać energii w nocy, ponieważ nie posiadał niezbędnych ku temu magazynów. Wystawianie energii na sprzedaż w godzinach nocnych nie było też wynikiem błędu wytwórcy, tylko jego celowym działaniem. Firma twierdzi, że postępowała zgodnie z prawem i zapowiada odwołanie się od wyroku.
Dlaczego działania hiszpańskiego producenta energii zostały uznane za niedozwolone?
Jak to możliwe, że firma Gesternova sprzedawała energię w okresach nocnych, skoro nie dysponowała magazynami pozwalającymi na jej przechowywanie? Producent nie gromadził ani nie wytwarzał tej energii. Według ustaleń CNMC strategia firmy była dobrze przemyślana. Gesternova składała oferty sprzedaży energii na Rynku Dnia Następnego w godzinach nocnych (po wyższej cenie), chociaż tak naprawdę nie była w stanie jej dostarczyć. Później producent musiał odkupić potrzebną energię na rynku Intraday, gdzie ceny często są niższe. Był to prosty sposób na generowanie zysków poprzez manipulację cenową.
Zdaniem Komisji Narodowej Rynków i Konkurencji, działania hiszpańskiego producenta stanowią poważne naruszenie. Celowe wpływanie na ceny oraz wprowadzanie w błąd co do realnej dostępności energii to zachowania niedozwolone.
Gesternova zarobiła ponad 6 milionów euro tylko poprzez sprzedaż energii, której w rzeczywistości nie wyprodukowała. Rynek Dnia Następnego to segment rynku, gdzie handel odbywa się na dzień przed rzeczywistą dostawą energii. To główny mechanizm ustalania cen hurtowych w większości krajów europejskich, również w Hiszpanii. Uczestnicy rynku składają oferty sprzedaży i zakupu energii na następny dzień, a po ustaleniu ceny referencyjnej i zamknięciu rynku producenci muszą dostarczyć zakontraktowaną energię.
Rynek Intraday to segment, na którym handel odbywa się w ciągu dnia dostawy. Pozwala on na skorygowanie prognoz popytu i podaży po zamknięciu Rynku Dnia Następnego, ale przed dostawą zakontraktowanej energii. Gesternova wykorzystała fakt, że ceny na rynku Intraday często są niższe i w ten sposób generowała nieuczciwe zyski.
Manipulacja cenami to żadna nowość – te firmy odpowiadają za podobne naruszenia
W 2015 roku było głośno o przypadku firmy Iberdrola Generación, która dopuściła się manipulacji na hurtowym rynku energii elektrycznej. Pod koniec 2013 roku hiszpański producent celowo ograniczał produkcję na swoich elektrowniach wodnych, aby doprowadzić do podniesienia cen na rynku poprzez wymuszenie pracy droższych elektrowni gazowych. Nieuczciwe działania przyniosły podmiotowi zysk szacowany na około 21 milionów euro, a kara nałożona przez CNMC wyniosła 25 milionów euro.
W październiku 2024 Komisja Narodowa Rynków i Konkurencji nałożyła ponad milion euro grzywny na firmę NeuroEnergia, która manipulowała cenami na rynku Intraday. Miesiąc wcześniej podobną karę otrzymało przedsiębiorstwo Energía VM za nieuczciwe działania na zorganizowanym rynku gazu.
W Polsce także pojawiają się obawy dotyczące potencjalnych manipulacji cenami energii elektrycznej. Rodacy zastanawiają się, dlaczego ich rachunki nie spadają, skoro prąd jest najtańszy od lat. Na szczęście na rodzimym rynku nie wykryto dotychczas oszustw na tak dużą skalę, jak w Hiszpanii.