Kupili dom z PRL-u z nadzieją, że będzie taniej. Remont szybko sprowadził ich na ziemię
Domy typu kostka przechodzą drugą młodość za sprawą mody na PRL. Odnowienie domu z lat 80. morze być spełnieniem marzeń, ale jednocześnie stanowić spore wyzwanie – zwłaszcza pod kątem finansowym. Czym charakteryzuje się architektura PRL-u i jakie może stawiać wyzwania podczas generalnego remontu? Jak zaplanować takie przedsięwzięcie? Jaki budżet będzie konieczny i co może sprawić największe trudności? Przyjrzyjmy się historii metamorfozy domu typu kostka.
Z tego artykułu dowiesz się:
Charakterystyka domów typu kostka
Wygląd domów z PRL-u nie wynikał jedynie z ówczesnych trendów. Obowiązujące w tamtych latach przepisy budowlane określały maksymalną powierzchnię domów – do 110 metrów kwadratowych. Domy kostki były tanie, funkcjonalne, a ich wybudowanie trwało krótko. Stały się symbolem nowoczesnego mieszkania dla klasy średniej. Tysiące takich budynków można spotkać na terenie całej Polski. W ostatnich latach zyskują na popularności dzięki modzie na PRL.
Typowe cechy domów typu kostka to:
- zwarta, geometryczna bryła;
- stropodach;
- przejrzysty układ pomieszczeń na planie kwadratu;
- dwie kondygnacje naziemne;
- podpiwniczenie;
- szary lub beżowy tynk „baranek”.
Dlaczego remont domu typu kostka z lat 80. może stanowić wyzwanie?
Domy kostki mają swój niezaprzeczalny urok oraz – co bardzo ważne – solidny układ konstrukcyjny. Mimo to po ponad 40 latach eksploatacji wiele elementów wymaga gruntowej modernizacji, a nawet wymiany. Najczęstsze problemy, z którymi muszą mierzyć się inwestorzy to:
Przestarzałe instalacje. Instalacja elektryczna opierająca się na aluminiowych przewodach, stare rury i przestarzałe, nieefektywne systemy grzewcze (np. piece węglowe) stanowią standard w budynkach sprzed ponad 40 lat. Takie elementy to dziś nie tylko przeżytek, ale też realne zagrożenie. Stare rury mogą być szkodliwe i stanowić zagrożenie dla zdrowia.
Niski standard izolacji termicznej. Domy sprzed kilkudziesięciu lat charakteryzują się słabym ociepleniem, często również nieszczelnymi oknami, przez które ucieka ciepło. W latach 80. nie myślano o energooszczędności. Wpływa to na wysokie rachunki za ogrzewanie – odczuwalne zwłaszcza przy nowoczesnych systemach grzewczych.
Niefunkcjonalny układ pomieszczeń. Domy typu kostka projektowano na ograniczonej przez prawo przestrzeni, co często skutkowało zbyt małymi pokojami, wąskimi korytarzami i brakiem otwartej przestrzeni – tak bardzo cenionej w nowoczesnym budownictwie.
Formalności prawne. Nie każdy remont wymaga zgłoszenia lub pozwolenia na przebudowę. Jeśli jednak plany zakładają zmiany w konstrukcji, bryle zewnętrznej obiektu lub elewacji takie formalności są konieczne.
Metamorfoza domu typu kostka z lat 80.
Inspiracją dla artykułu jest historia remontu z lat 80. opisana na portalu budowlanym. Młoda para zakupiła w niewielkim mieście dwukondygnacyjny dom o – standardowej dla tego typów obiektów budowlanych – powierzchni 110 m2. Budynek po kilkudziesięciu latach eksploatacji wymagał generalnej modernizacji, by spełniać aktualne potrzeby nowoczesnego stylu życia.
Ocena techniczna
Przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac budowlanych, zlecono profesjonalną ocenę stanu technicznego budynku. Wykazała ona, że::
- instalacja elektryczna pozostawała w fatalnym stanie, mogącym grozić nawet pożarem;
- stropodach przeciekał, a izolacja termiczna okazała się niewystarczająca, by uniknąć strat ciepła;
- okna były nieszczelne;
- układ funkcjonalny nie odpowiadał nowoczesnemu stylowi życia.
Plan działania
Po ocenie technicznej plan modernizacji budynku prezentował się następująco:
- wymiana instalacji (elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej oraz grzewczej);
- docieplenie stropodachu, przegród zewnętrznych i wymiana okien;
- dostosowanie układu funkcjonalnego do potrzeb nowych mieszkańców, w tym wyburzenie ścian działowych między kuchnią, jadalnią i salonem;
- modernizacja elewacji.
Przebudowa wnętrza
Aby dostosować układ pomieszczeń do swoich potrzeb, nowi właściciele zdecydowali się na wyburzenie ściany działowej. Jak się okazało, proces ten wymagał konsultacji z konstruktorem, by ocenić, że taka ingerencja w konstrukcję starszego budynku nie naruszy elementów nośnych.
Wymiana instalacji
Konieczny był demontaż starych, nienadających się do użytku elementów, by następnie wymienić je na nowe. Skuto tynki, zerwano stare podłogi i usunięto przestarzałe, niebezpieczne instalacje. Wymiana instalacji elektrycznej na nową, miedzianą, wyniosła 15 tys. złotych. Z kolei nowa instalacja wodno-kanalizacyjna kosztowała 12,5 tys. złotych. Nowe ogrzewanie gazowe z piecem kondensacyjnym stanowiło koszt kolejnych 25 tys. złotych.
Ocieplenie budynku
Ściany zewnętrzne zostały ocieplone warstwą styropianu o grubości 15 cm, co kosztowało 35 tys. złotych za materiały oraz robociznę. Stropodach również został docieplony za pomocą wełny mineralnej oraz wyposażony w membranę hydroizolacyjną – był to wydatek na poziomie 35 tys. złotych. Wymiana okien na nowe, energooszczędne kosztowała 20 tys. złotych.
Wykończenie wnętrz
Wyburzenie ścian pozwoliło na uzyskanie otwartej przestrzeni, łączącej kuchnie, salon oraz jadalnie. Tynki oraz gładzie pochłonęły 25 000 zł, a panele i płytki na podłogach kolejne 18 000. W budynku znajdowały się dwie łazienki, których remont – obejmujący nowe płytki oraz nowoczesną armaturę – kosztował prawie 30 tys. złotych.
Elewacje
Elewacja została pokryta tynkiem akrylowym w jasnym, beżowym kolorze. Kosztowało to 15 tys. złotych.
Koszty remontu w 2025 roku – jakich cen się spodziewać?
Warto nadmienić, że koszty remontu będą różne w zależności od regionu Polski, zakresu prac, jakości wybranych materiałów, a co najważniejsze – od stanu remontowanego obiektu.
Szczegółowy cennik prac budowlanych w 2025 roku, obejmujący takie usługi jak remont i malowanie ścian, remonty podłóg, różnego rodzaju usługi hydrauliczne i związane z instalacjami elektrycznymi dostępny jest tutaj.
Efektowne modernizacje domów typu kostka – inspirujące przykłady
Choć wiele osób mogłoby uznać domy z PRL-u za przestarzałe i niefunkcjonalne, przykłady modernizacji z Polski udowadniają, że takie obiekty mogą stać się inspirującymi przykładami architektury.
Dom z lat 80. w Zalesiu Górnym
Projekt przebudowy domu z lat 80. został wykonany przez studio architektoniczne Stoprocent Architekci. Ten remont stanowi idealny przykład, że ze standardowego obiektu z czasów PRL-u można stworzyć nowoczesny, przestronny obiekt, spełniający standardy współczesnych trendów. Budynek w ramach przebudowy został podzielony na dwie bryły, które przykryto dachem dwuspadowym. Bryły połączono o niższym pawilonem, a na jego płaskim dachu zaprojektowano taras.
Dom kostka z lat 60. w Łaziskach
Za projekt przeobrażenia domu kostki na Śląsku w nowoczesny, minimalistyczny obiekt odpowiadają architekci z pracowni SLAS. W ramach modernizacji do obiektu dobudowano nową bryłę, co umożliwiło lepsze rozplanowanie układu funkcjonalnego i stworzenie otwartych i przestronnych przestrzeni mieszkalnych. W budynku usunięto wiele ścian działowych oraz wstawiono duże przeszklenia, nadając mu nowoczesnego charakteru.
Źródła
- https://www.stoprocentarchitekci.pl/projekty/dom-z/
- https://slas.com.pl/dom-laziska/