Dom z PRL-u wyglądał świetnie na papierze. Potem zaczęły się schody...
Dom typu kostka z lat 80. to symbol epoki PRL, który dziś przeżywa renesans popularności. Choć ich prosta bryła i funkcjonalność kuszą, remont takiego domu może być sporym wyzwaniem – zarówno technicznym, jak i finansowym. Zardzewiałe instalacje, słaba izolacja czy nietypowy układ pomieszczeń to tylko niektóre z problemów, z którymi muszą się zmierzyć właściciele. Jak zaplanować modernizację, by przywrócić blask dawnym ścianom?
- Charakterystyka domów z okresu PRL
- Wyzwania związane z remontem domów typu kostka
- Historia remontu domu typu kostka z lat 80.
- Koszty remontu i cennik usług budowlanych
- Nowoczesne modernizacje domów z PRL-u – inspirujące przykłady
Charakterystyka domów z okresu PRL
Wygląd domów z czasów PRL-u nie był jedynie efektem obowiązujących wówczas trendów architektonicznych. Przepisy budowlane z tamtego okresu określały maksymalną powierzchnię domu na 110 metrów kwadratowych. Domy typu kostka wyróżniały się niskim kosztem budowy, praktycznością oraz krótkim czasem realizacji. Stały się symbolem nowoczesnego i dostępnego dla klasy średniej sposobu zamieszkania. Tysiące takich budynków znajduje się na terenie całej Polski, a w ostatnich latach cieszą się rosnącą popularnością dzięki modzie na estetykę PRL.
Do najważniejszych cech domów typu kostka należą:
- zwarta, geometryczna forma;
- płaski dach (stropodach);
- klarowny, kwadratowy układ pomieszczeń;
- dwie nadziemne kondygnacje;
- piwnica;
- szary lub beżowy tynk o fakturze „baranek”.
Wyzwania związane z remontem domów typu kostka
Domy typu kostka mają swój niepowtarzalny urok oraz – co istotne – wytrzymałą konstrukcję. Jednak po ponad 40 latach użytkowania wiele elementów wymaga kompleksowej modernizacji, a nierzadko nawet wymiany. Najczęstsze wyzwania, z jakimi mierzą się właściciele takich budynków, to:
Przestarzałe instalacje. Elektryka oparta na aluminiowych przewodach, stare rury oraz nieefektywne systemy grzewcze, takie jak piece węglowe, są standardem w budynkach z tamtych lat. Dziś takie rozwiązania to nie tylko relikt przeszłości, ale też potencjalne zagrożenie. Stare rury mogą zagrażać zdrowiu.
Niska jakość izolacji termicznej. Budynki sprzed kilkudziesięciu lat cechują się słabą izolacją i często nieszczelnymi oknami, przez co ciepło ucieka na zewnątrz. W latach 80. nie przykładano wagi do energooszczędności, co dziś skutkuje wyższymi rachunkami za ogrzewanie, zwłaszcza przy nowoczesnych systemach grzewczych.
Niefunkcjonalny rozkład pomieszczeń. Domy typu kostka były projektowane w ograniczonej prawem przestrzeni, co często powodowało małe pokoje, wąskie korytarze i brak otwartych przestrzeni – tak popularnych w dzisiejszym budownictwie.
Formalności prawne. Nie każdy remont wymaga zgłoszenia lub pozwolenia na przebudowę, jednak gdy prace dotyczą zmian w konstrukcji, bryle budynku lub elewacji, takie formalności są niezbędne.
Historia remontu domu typu kostka z lat 80.
Inspiracją do artykułu stała się historia remontu z lat 80., opisana na portalu budowlanym. Młoda para nabyła w niewielkim mieście dwukondygnacyjny dom o typowej dla tego rodzaju budynków powierzchni 110 m2. Po kilkudziesięciu latach użytkowania budynek wymagał kompleksowej modernizacji, aby sprostać współczesnym wymaganiom nowoczesnego stylu życia.
Ocena techniczna
Przed rozpoczęciem prac budowlanych przeprowadzono profesjonalną ocenę stanu technicznego domu. Wykazała ona, że:
- instalacja elektryczna była w fatalnym stanie, grożącym nawet pożarem;
- stropodach przeciekał, a izolacja termiczna była niewystarczająca, co powodowało znaczne straty ciepła;
- okna były nieszczelne;
- układ funkcjonalny nie odpowiadał potrzebom nowoczesnego stylu życia.
Plan działania
Po ocenie technicznej plan modernizacji obejmował:
- wymianę instalacji elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej oraz grzewczej;
- docieplenie stropodachu i przegród zewnętrznych oraz wymianę okien;
- dostosowanie układu pomieszczeń do potrzeb mieszkańców, w tym wyburzenie ścian działowych między kuchnią, jadalnią i salonem;
- modernizację elewacji.
Przebudowa wnętrza
Aby lepiej dopasować układ pomieszczeń, nowi właściciele zdecydowali się na wyburzenie ściany działowej. Proces ten wymagał jednak konsultacji z konstruktorem, aby upewnić się, że ingerencja nie naruszy elementów nośnych budynku.
Wymiana instalacji
Konsekwentnie zdemontowano stare, nienadające się do użytku elementy, by wymienić je na nowe. Skuto tynki, zerwano stare podłogi i usunięto przestarzałe instalacje. Wymiana instalacji elektrycznej na nową, miedzianą kosztowała 15 tys. zł. Instalacja wodno-kanalizacyjna to wydatek 12,5 tys. zł, a nowoczesne ogrzewanie gazowe z piecem kondensacyjnym – 25 tys. zł.
Ocieplenie budynku
Ściany zewnętrzne ocieplono 15-centymetrową warstwą styropianu, co kosztowało 35 tys. zł (materiały i robocizna). Stropodach docieplono wełną mineralną i wyposażono w membranę hydroizolacyjną, co kosztowało kolejne 35 tys. zł. Wymiana okien na energooszczędne pochłonęła 20 tys. zł.
Wykończenie wnętrz
Wyburzenie ścian pozwoliło na otwartą przestrzeń łączącą kuchnię, salon i jadalnię. Tynki i gładzie kosztowały 25 tys. zł, a panele i płytki na podłogach – 18 tys. zł. Remont dwóch łazienek, obejmujący nowe płytki i nowoczesną armaturę, wyniósł prawie 30 tys. zł.
Elewacja
Elewację pokryto jasnym, beżowym tynkiem akrylowym, co kosztowało 15 tys. zł.
Koszty remontu i cennik usług budowlanych
Warto podkreślić, że koszty remontu mogą się różnić w zależności od regionu Polski, zakresu wykonywanych prac, jakości wybranych materiałów oraz – co najistotniejsze – od stanu technicznego remontowanego obiektu.
Szczegółowy cennik prac budowlanych na rok 2025, obejmujący takie usługi jak remont i malowanie ścian, odnawianie podłóg oraz różnorodne prace hydrauliczne i instalacje elektryczne, dostępny jest tutaj.
Nowoczesne modernizacje domów z PRL-u – inspirujące przykłady
Choć wiele osób mogłoby uważać domy z czasów PRL-u za przestarzałe i niepraktyczne, przykłady modernizacji z Polski pokazują, że takie budynki mogą być inspirującymi przykładami architektury.
Dom z lat 80. w Zalesiu Górnym
Projekt przebudowy domu z lat 80. przygotowało studio Stoprocent Architekci. Remont ten doskonale pokazuje, że ze standardowego budynku z okresu PRL można stworzyć nowoczesny, przestronny dom, odpowiadający współczesnym trendom. Budynek podzielono na dwie bryły przykryte dachem dwuspadowym, połączone niższym pawilonem, na którego płaskim dachu zaprojektowano taras.
Dom kostka z lat 60. w Łaziskach
Modernizację domu kostki na Śląsku zaprojektowali architekci z pracowni SLAS. W ramach przebudowy dobudowano nową bryłę, co pozwoliło na lepsze rozplanowanie wnętrz i stworzenie otwartych, przestronnych przestrzeni mieszkalnych. Usunięto wiele ścian działowych i zamontowano duże przeszklenia, nadając budynkowi nowoczesny charakter.
Źródła
- https://www.stoprocentarchitekci.pl/projekty/dom-z/
- https://slas.com.pl/dom-laziska/