Co to jest mur oporowy? Porady dla budujących
Mur oporowy, zbudowany z cegieł, kamieni czy betonu ma za zadanie zabezpieczyć ściany domów, skarp lub wykopów, aby grunt się nie osunął. Istnieje wiele rozwiązań wykorzystujących mury oporowe. Przykładowo ściany oporowe są wykorzystywane jako elementy małej architektury lub też do stabilizacji uskoków ziemnych. W celu postawienia konstrukcji oporowej, czy też zlecenia jej postawienia firmie fachowej należy zgromadzić na ten temat podstawowe informacje.
Szykujesz się do budowy domu? Znajdź sprawdzonych wykonawców zleconych prac w usłudze Szukaj Wykonawcy.
Z tego artykułu dowiesz się:
Do czego służy mur oporowy?
Mur oporowy to nic innego jak konstrukcja, która samodzielnie pełni funkcję zabezpieczającą lub wzmacniającą. Mur oporowy to ściana wykonana z pustaków, kamieni, cegieł lub betonu. Mur oporowy może być wykonany również jako filar przyścienny. W celu zwiększenia nośności konstrukcji oporowej stosuje się zbrojenia, na przykład elementami stalowymi lub prętami.
Wyróżniamy wiele rodzajów czy też typów murów oporowych, w zależności od funkcji i budowy. Są to między innymi ściany wspornikowe, czyli konstrukcje zagłębione w podłożu. Podtrzymują one grunt. Wykonuje się je z drewna, żelbetu lub stali. Następnym rodzajem są mury grawitacyjne, zwane masywnymi. Stawia się je z kamienia lub betonu. Spośród wielu typów murów oporowych należy wspomnieć również o konstrukcjach złożonych. Są to ściany oporowe skomponowane z różnych elementów. Istnieją również konstrukcje oporowe kątowe i kątowo-żebrowe.
Mur oporowy można zaprojektować i zbudować, lub zlecić firmie fachowej (wypełniając ten formularz możesz znaleźć sprawdzone firmy budowlane, które chętnie wykonają to zadanie). Można również zastosować mury oporowe prefabrykowane. To ostatnie rozwiązanie pozwoli zredukować koszty budowy. Prefabrykowane mury oporowe są dosyć łatwe w montażu i charakteryzują się dużą wytrzymałością.
Liczne firmy oferują całe systemy murów oporowych prefabrykowanych a także produkcję takich elementów na zamówienie klienta. Dostępne są prefabrykowane ściany oporowe w różnych rozmiarach oraz kształtach. Najczęściej wykonywane są z betonu. Bardzo typowymi murami prefabrykowanymi są elementu w kształcie litery L. Na rynku w sprzedaży są także, dość popularne ściany oporowe typu T - które służą głównie jako przegrody (na przykład przy składowaniu węgla).
Zaletami murów oporowych prefabrykowanych są wytrzymałość i odporność na niekorzystne warunki atmosferyczno - środowiskowe. Ogromny wybór firm przekłada się na dostępność różnych wymiarów, faktur i kolorów elementów prefabrykowanych. Za tym rozwiązaniem przemawiają również stosunkowo łatwy montaż i szybkość wykonania.
Zastosowania konstrukcji oporowych
Konstrukcje oporowe spełniają szereg różnych funkcji w budownictwie prywatnym, drogowym i przemysłowym, a także rolniczym. Są stosowane do wykonywania umocnień nasypów, skarp i uskoków. Do szeroko rozumianego zabezpieczania infrastruktury drogowej, na przykład przy budowie tuneli, mostów czy prowadzeniu drogi w górzystym terenie.
Jednak mury oporowe są stosowane powszechnie także w budownictwie prywatnym. Wykorzystuje się je do zabezpieczania tarasów, skalniaków, do wsparcia parkingu a także przy łączeniu funkcji ogrodzenia z funkcją oporową. Stosuje się je również do podtrzymywania korpusów ziemnych na granicach działek. Generalnie chodzi o to, aby konstrukcja oporowa zabezpieczała grunt przed osuwaniem się z terenu wyższego na niższy.
Mur oporowy znajduje zastosowanie także do schodów, chroniąc je przed parciem gruntu, na przykład przy zejściach do piwnicy. Stosowany jest również do zabezpieczenia schodów w ogrodzie oraz innych schodów zewnętrznych.
W celu prawidłowego postawienia muru oporowego konieczne jest wykonanie projektu wraz z rysunkami i obliczeniami. Przy większych inwestycjach niezbędne może się okazać również przeprowadzenie badań geotechnicznych, określających warunki gruntowe oraz wodne (czytaj więcej o badaniach geotechnicznych).
Ściana oporowa jako element małej architektury
Coraz bardziej popularne staje się wykorzystywanie ścian oporowych jako elementu małej architektury w ogrodach. Murki oporowe oprócz niewątpliwych atutów dekoracyjnych posiadają liczne zastosowania praktyczne.
Ścianki oporowe wykonane z dekoracyjnych betonowych prefabrykatów lub z drewna spełniają rolę podpór pod rabaty i skalniaki. Murek oporowy ładnie komponuje się z zielenią przy różnicy poziomów gruntu, stanowiąc atrakcyjną wizualnie przegrodę. Typowa mała architektura w Twoim ogrodzie.
Oprócz podpory na skalniak czy rabaty z kwiatami i roślinami ozdobnymi, mur oporowy może służyć jako miejsce do siedzenia i odpoczynku. Wkomponowanie ścianek oporowych jako elementu małej architektury może dawać bardzo atrakcyjny wygląd finalny. Można dokonać kompilacji elementów oporowych różnej wysokości przy wykorzystaniu kamienia, cegły lub drewnianych pali, które wpłyną dodatnio na estetykę ogrodowego krajobrazu.
Do samodzielnego postawienia murka oporowego do rabat nie potrzeba wiedzy specjalistycznej. Jeśli wysokość takiego murka będzie wynosiła jedynie kilkadziesiąt centymetrów, można postawić go nawet bez zaprawy. Wystarczy ułożyć kamienie jeden na drugim i użyć gliny jako spoiwa. Wykonanie konstrukcji murowanej i wyższej wymaga już fundamentów. Oczywiście możemy się zdecydować również na zakup gotowych elementów.
Inną propozycją są gabiony które również mogą pełnić funkcje ściany oporowej. Gabiony to coś w rodzaju koszy ze stalowej siatki , które należy wypełnić żwirem lub kamieniami. Gabiony mogą umacniać skarpy, rabaty na wzniesieniach a także stanowić dekorację samą w sobie.
Oczywiście alternatywnym rozwiązaniem dla propozycji podanych powyżej jest zakup prefabrykatów. Zakłady produkujące mury oporowe prefabrykowane mają najczęściej w ofercie elementy betonowe różnych rozmiarów, od wysokości zabudowy 50 centymetrów do nawet 3 metrów. Przy zamówieniach spersonalizowanych często istnieje możliwość doboru klasy betonu. Często jest również możliwość zabarwienia betonu.
Prawo a budowa muru oporowego
Według Ustawy prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 r. z późń. zm., konstrukcja oporowa stanowi budowlę i jako taka wymaga pozwolenia na budowę. W art. 29 ustawodawca wyraźnie zaznaczył, że pozwolenia na budowę nie wymagają tylko umocnienia powierzchniowe lub linowe ( np: brzegów rzek), które nie stanowią konstrukcji oporowych.
Ustawodawca nie rozgranicza tutaj wielkości murów oporowych, tylko wrzuca je w zasadzie do jednego worka. Jednakowoż, według litery prawa pozwolenia na budowę nie wymagają obiekty małej architektury. Ściany i ścianki oporowe pełniące funkcje dekoracyjne mogą być w ten sposób skategoryzowane. Jednak urzędnicy państwowi mogą zrozumieć ten przepis odmiennie. Warto więc doinformować się w tym zakresie, zanim konstrukcja stanie w naszym ogrodzie. Szczególnie, że legalizacja samowoli budowlanej słono będzie nas kosztować (czytaj więcej o legalizacji samowoli budowlanej).
Dużo zależy od interpretacji. Na przykład jeśli stawiamy mur oporowy, który równocześnie pełni funkcję ogrodzenia, nie możemy zasłaniać się tym faktem. Funkcja dodatkowa nie będzie tutaj brana pod uwagę.
Do polskich sądów administracyjnych wpływają rokrocznie skargi na decyzję Inspektora Nadzoru Budowlanego, który nakazał rozbiórkę uprzednio samowolnie postawionego muru oporowego. Sądy administracyjne w większości przypadków skargi odrzucają idąc za literą prawa, która jednoznacznie wskazuje konieczność uzyskania pozwolenia na budowę przy tego typu obiektach.
O konstrukcjach oporowych mówi nam również Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. Rozdział 2.5 traktuje o konstrukcjach oporowych, a w szczególności o normach konstrukcyjnych i wymaganiach im stawianych. Rozporządzenie odnosi się jednak głównie do obiektów mostowych, tuneli, oraz innych konstrukcji związanych z drogami.
Stawiając murek oporowy, niezależnie od rozmiarów, kluczową sprawą jest bezpieczeństwo konstrukcji. Jeśli zamierzamy stosować mury oporowe w celu innym niż dekoracja ogrodu, warto przemyśleć zatrudnienie firmy specjalistycznej (tu znajdziesz sprawdzone firmy budowlane). Pozwoli to mieć pewność, że konstrukcja oporowa została wykonana w zgodzie ze współczesną wiedzą techniczną. Niestety, jak podaje wiele źródeł, mury oporowe postawione w sposób prowizoryczny często się walą i generują tym samym mnóstwo pracy i kłopotów.