Grunty spoiste i konieczność zagęszczania gruntu
Wielu polskich inwestorów kupuje działki budowlane i szybko rozpoczyna budowę fundamentów. Jednak nie każdy wie, jak ważne jest odpowiednie rozpoznanie gruntu. Okazuje się bowiem, że posadowienie budynku na gruncie o słabej nośności może spowodować zbyt intensywne osiadanie. To w efekcie może to doprowadzić do pojawienia się pęknięć w podłodze. Podpowiadamy, jak ocenić stan podłoża i w jakich sytuacjach warto przeprowadzić zagęszczenie gruntu na działce pod budowę.
Jeśli planujesz budowę domu i szukasz osoby, która przedstawi ci projekty domów, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu formularza uzyskasz dostęp do ofert sprawdzonych wykonawców z twojej okolicy.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jak wykonać badanie zagęszczenia gruntu w ogrodzie?
Jeśli mamy jakąkolwiek wątpliwość dotyczącą nośności gruntu na działce pod budowę, warto wykonać badania geotechniczne, czyli badanie zagęszczenia gruntu w ogrodzie. Najlepiej będzie powierzyć je wyspecjalizowanej ekipie, która dokona dokładnych pomiarów w terenie i uzupełni je o analizy laboratoryjne. Badanie gruntu w tym przypadku będzie podstawą do sporządzenia podstawowej dokumentacji przed budową domów jednorodzinnych, czyli:
- danych dotyczących poziomu wód gruntowych,
- mapy z oznaczeniem miejsca wykonania badań,
- przekrojów geotechniczne odwiertów, zawierających informacje o budowie geologicznej podłoża.
Powyższa dokumentacja, jeśli chodzi o badanie zagęszczenia gruntu, zawiera najistotniejsze informacje dotyczące nośności gruntów i poziomu wód gruntowych. W części tekstowej znajdziemy dokładne analizy oraz wytyczne dotyczące posadowienia budynków. Dowiemy się z nich czy zagęszczenie gruntu jest konieczne. Więcej na temat badań geotechnicznych znajdziesz w tym artykule.
Czy badania geotechniczne są prawnie wymagane?
Na terenie naszego kraju przeważają grunty spoiste o większej nośności. Możemy na nich bezpiecznie budować domy jednorodzinne. Nasze obiekty budowlane zaliczają się do pierwszej kategorii geotechnicznej. Mówi o tym rozporządzenie MSWiA z 24.09.1998 r. Według zapisów Prawa Budowlanego, budowa domu jednorodzinnego nie wymaga przeprowadzenia badań geotechnicznych. Wynajęcie fachowców jest zatem jedynie naszą indywidualną decyzją.
Kiedy warto zdecydować się na badania? Zawsze wtedy, gdy zachodzi podejrzenie dotyczące słabej nośności gruntów i wysokiego poziomu wód gruntowych. Badanie gruntu warto przeprowadzić, jeśli zauważymy, że sąsiadujące z naszą działką obiekty budowlane zostały ulokowane na podwyższeniach (może to świadczyć o wysokim poziomie wód gruntowych). Dobrym pomysłem może okazać się także badanie gruntu jeszcze przed zakupem działki. Pamiętajmy, że zagęszczanie gruntu zazwyczaj okazuje się dość kosztowne, dlatego w niektórych wypadkach zakup z pozoru taniej działki do celów budowlanych będzie całkowicie nieopłacalny. Przeprowadzenie badań geotechnicznych może być bezpiecznym sposobem na zabezpieczenie naszego kapitału. Badania gruntów powinny dotyczyć przede wszystkim gęstości objętościowej i wskaźnika zagęszczenia oraz szkieletu gruntowego na działce pod budowę. W przypadku gruntów spoistych, ze względu na prawidłowy wskaźnik zagęszczenia, wzmacnianie gruntu na budowie prawdopodobnie okaże się zbędne.
Rodzaje gruntów budowlanych
Pierwszym kryterium podziału jest pochodzenie gruntów. Rozróżniamy tu podłoża rodzime i nasypowe. Grunt rodzimy (zwany także naturalnym) powstał w wyniku naturalnych procesów geologicznych. Z kolei grunt nasypowy pojawił się na danym terenie w wyniku działalności człowieka.
Kolejnym kryterium podziału jest tak zwana spoistość. Wyróżniamy tutaj grunty niespoiste, czyli żwiry, pospółki i piaski pylaste, piaski drobnoziarniste, piaski średnioziarniste i piaski gruboziarniste. Im większa frakcja gruntu, tym większa nośność podłoża. Warto także dodać, że grunty niespoiste posiadają zróżnicowany stopień zagęszczenia, precyzowany przez stany gruntów (oznaczone symbolem ID).
Wyróżniamy tutaj cztery stany, jeśli chodzi o grunty niespoiste:
- bardzo zagęszczony ID > 0,80,
- zagęszczony 0,67 < ID = 0,80,
- średnio zagęszczony 0, 33 < ID = 0, 67,
- luźny ID= 0,33.
W niektórych regionach naszego kraju występują grunty spoiste, czyli ił pylasty, ił piaszczysty, glina piaszczysta, glina pylasta, glina zwięzła, glina pylasta zwięzła, pył, pył piaszczysty oraz piasek gliniasty. Grunty spoiste mogą nadawać się do celów budowlanych wtedy, gdy mają niski poziom plastyczności (określane symbolem IL). Im mniejszy poziom plastyczności, tym mniejszy poziom wody w glebie.
Wyróżniamy następujące stany, jeśli chodzi o grunty spoiste:
- zwarty IL < 0,
- półzwarty IL = 0,
- twardoplastyczny 0 < IL = 0,25,
- plastyczny 0,25< IL = 0,50,
- miękkoplastyczny 0,50 < IL = 1,00,
- płynny IL > 1.
Grunty spoiste, nadające się do celów budowlanych, powinny posiadać współczynnik plastyczności, nieprzekraczający 0,25. Ważnym parametrem jest także wskaźnik plastyczności LP. Określa on, ile wody jest w stanie wchłonąć grunt po przejściu ze stanu plastycznego w płynny. Podłoże przeznaczone do celów budowlanych nie powinno przekraczać współczynnika LP >10.
Na terenie naszego kraju wyróżniamy także rodzime grunty organiczne. Są to różnego typu namuły, pyły i piaski organiczne. Tego rodzaju grunty w zasadzie nie nadają się do celów budowlanych. Stopień zagęszczenia takiego gruntu jest bardzo niewielki, a jego nośność znikoma. Dlatego grunty organiczne (i niektóre grunty nasypowe) nie powinny być brane pod uwagę inwestora, który poszukuje odpowiedniej działki do wzniesienia obiektu budowlanego. Przeczytaj także nasz artykuł: Czy warto budować na gruntach wysadzinowych?
Jak wykonuje się zagęszczanie gruntu krok po kroku?
Mówi się, że dom jest tak trwały jak jego fundament. Jest w tym sporo prawdy i właśnie dlatego tak ważne okazuje się zagęszczanie gruntu w celu poprawy jego nośności. Podłoże w ogrodzie możemy wzmocnić na kilka sposobów. Wśród najczęściej stosowanych zaliczamy:
Ubijanie – to metoda, która możemy wykorzystać przy gruntach piaszczystych. Tego rodzaju zagęszczenie gruntu odbywa się poprzez jego namoczenie i ubicie specjalnymi urządzeniami (najczęściej mechanicznymi). Walce gładkie, ciągniki kołowe i gąsiennicowe zagęszczają podłoże w sposób statyczny. Silny nacisk powoduje odkształcenie gruntu oraz wyparcie porów i sprężonego powietrza. Słabe cząstki gruntu zostają nieodwracalnie uszkodzone, a zagęszczone podłoże zyskuje większą nośność. Ubijanie statyczne stosuje się w budownictwie ogólnym do zagęszczania podsypek pod fundamenty.
Zagęszczanie wibracyjne – polega na przenoszeniu drgań mechanicznych na podłoże gruntowe. Specjalne wibratory zapewniają dynamiczne zagęszczenie gruntu i trwałe zniszczenie słabych cząstek podłoża. Metoda jest skuteczniejsza od zagęszczania statycznego i najlepiej sprawdza się w przypadku gruntów niespoistych. Warto zauważyć, iż przy zagęszczaniu wibracyjnym górna warstwa gleby jest słabiej zagęszczona niż warstwa dolna. Dlatego po zakończeniu pracy wibratora często wykorzystuje się dodatkowe zagęszczanie statyczne (np. ubijanie walcem).
Zagęszczanie wgłębne – wywołuje zniszczenie luźnej struktury gruntu, a następnie zagęszczenie jego cząstek. Grunty sypkie zagęszcza się przy zastosowaniu wibroflotacji. Jest to wgłębne zagęszczenie, wykorzystujące specjalistyczne oprzyrządowanie. Wibroflotator zanurza się w gruncie, a wokół niego wytwarza się lej (poprzez wypłukiwanie wodą o ciśnieniu 6 atmosfer). W leju umieszcza się kruszywo o odpowiedniej granulacji. Po wprowadzeniu urządzenia na odpowiednią głębokość wyciąga się go bez wyłączania wibracji. W ten sposób grunt osiąga odpowiednie zagęszczenie i większą nośność.
Innym sposobem zagęszczania wgłębnego jest tak zwana wibrowymiana. W podłoże wprowadza się wibroflotator, który wypłukuje grunt i wytwarza szeroki lej. Wykonany otwór zostaje wypełniony kruszywem o odpowiedniej granulacji, a następnie zagęszczony. Metoda jest szczególnie wskazana, jeśli na działce znajdują się grunty spoiste. Wibrowymiana prowadzi do utworzenia specjalnej kolumny o właściwościach wzmacniających podłoże.
Elektroosmoza – metoda wykorzystywana na gruntach o słabej nośności i wysokim poziomie zawilgocenia. Polega na wprowadzeniu w grunt aluminiowych prętów oraz stalowych rur, które posłużą za elektrody. Instalacje podłącza się pod prąd stały, który sprawia, że woda gruntowa przemieszcza się od aluminiowych prętów do rur ze stali. Tam ciecz zostaje odpompowana przez specjalne pompy. Po osuszeniu podłoża wykonuje się dodatkowe wzmocnienie gruntu przy zastosowaniu iniekcji. Elektroosmoza zwiększa stopień zagęszczenia gruntu i zmniejsza poziom zawilgocenia.
Iniekcja z zaprawy cementowej – metodę wykorzystuje się na słabych gruntach sypkich. Iniekcja polega na wprowadzeniu w podłoże stalowej rury przez którą doprowadza się pod ciśnieniem zaprawę cementową. Głównym zadaniem owej zaprawy jest zwiększenie szczelności oraz wytrzymałości podłoża. Iniekcja może też wykorzystywać specjalne mieszaniny chemiczne, które poprawiają parametry wytrzymałościowe gruntu.
Gdy zagęszczanie gruntu jest niezbędne
Technologie wzmacniania i zagęszczania gruntów stale się rozwijają. Nic w tym dziwnego, bowiem odpowiednie przygotowanie podłoża jest podstawą do budowy trwałego obiektu. Wielu inwestorów nie ma wpływu na rodzaj gleby przeznaczonej pod inwestycje. Dlatego badanie gruntu coraz częściej poprzedza rozpoczęcie budowy stanu surowego. Odpowiednie pomiary geotechniczne i analizy są podstawą do wykonania solidnych wzmocnień. Jednak wszystkie prace nad zagęszczeniem i wzmocnieniem podłoża powinny być przeprowadzone przez doświadczonych fachowców. Równie ważny będzie nadzór geotechniczny, który określi skuteczność zastosowanych wzmocnień. Dobrym pomysłem będzie badanie fundamentów i geotechniczny nadzór nad budynkiem w początkowych fazach jego realizacji na wzmocnionym gruncie. Badanie fundamentów i nadzór pozwolą na uniknięcie nieprawidłowości.