Słownik terminów budowlanych
Budownictwo jest dość szeroką branżą obfitującą w wiele niecodziennych zwrotów i terminów. Ich zrozumienie może być dość trudne dla osób, które nie mają zbyt dużego doświadczenia ani znajomości tematyki budowlanej. Dlatego prezentujemy praktyczny słownik najczęściej używanych, trudnych terminów budowlanych.
Budujesz dom? Remontujesz mieszkanie? Oblicz koszty na Kalkulatorach Budowlanych.
Adaptacja pomieszczeń, adaptacja budynku – adaptacja to przystosowywanie nieruchomości do pełnienia nowych funkcji, które nie były uwzględnione wcześniej. Adaptacja może być konieczna ze względu na zmiany przepisów budowlanych, bądź ze względu na preferencje inwestora.
Anemostat – specjalny wywietrznik ścienny bądź sufitowy, który montuje się na końcu przewodów wentylacyjnych. Anemostat jest powszechnie stosowany w instalacjach wentylacyjnych oraz klimatyzacyjnych.
Anodowanie – wytwarzanie na metalowych powierzchniach tlenków metalu, które stanowią skuteczne zabezpieczenie przed korozją. Anodowanie nazywamy także eloksalowaniem oraz anodyzowaniem. Anodowanie jest najczęściej wykonywane na powierzchniach aluminiowych.
Asenizacja – to higieniczne usuwanie różnego typu nieczystości pochodzenia płynnego.
Bateria wodociągowa – to innymi słowy armatura czerpalna. Składa się z dwóch kurków pobierających zimną i gorącą wodę gromadzącą się w zbiorczym korpusie. Dzięki temu można dobrać odpowiednią temperaturę wody, która wypływa z kranu.
Belka – element konstrukcyjny przenoszący obciążenia. Może być wykonany z drewna, metalu lub żelbetonu. Belki przeważnie osadza się na dwóch podporach (bądź w razie potrzeby na większej liczbie podpór).
Belka L19 – zwana także nadprożem L 19. To specjalna prefabrykowana belka nadprożowa, którą stosuje się w otworach okiennych. Wysokość belki nadprożowej L19 to jak sama nazwa wskazuje zawsze 19 cm. Kształt tworzy literę L – stąd wzięła się nazwa oznaczenia L19.
Beton komórkowy – to popularny materiał budowlany wykorzystywany głównie w budownictwie jednorodzinnym. Wykonany poprzez napowietrzenie (powietrzem bądź gazem) plastycznej masy cementowej. Beton komórkowy charakteryzuje się zadowalającymi parametrami technicznymi oraz atrakcyjną ceną.
Cegła modularna – stosowana w celu uzyskania prawidłowego wiązania muru w narożnikach oraz filarach. Cegła modularna stanowi element uzupełniający ściany wykonane z pustaków drążonych. Cegła modularna posiada równomierne, pionowe otwory, które umożliwiają jej dzielenie na mniejsze elementy.
Deskowanie tracone – element konstrukcyjny przeznaczony do jednokrotnego zastosowania. Deskowanie tracone stanowi formę do wykonania odpowiedniego elementu z betonu bądź żelbetonu.
Drenaż – specjalna izolacja tworzona wokoło budynków. Stanowi zabezpieczenie przed wodą gruntową i wilgocią. Dobrze wykonany drenaż sprawia, że wnętrze budynku nie jest narażone na zawilgocenie prowadzące do rozwoju pleśni.
Dziennik budowy – zeszyt formatu A4 wydawany przez odpowiedni organ władzy państwowej. Prowadzenie dziennika budowy jest podyktowane przepisami prawa budowlanego. Dziennik musi zawierać wszystkie informacje dotyczące budowy, specyfiki oraz terminów przeprowadzania wszystkich prac budowlanych.
Dylatacja – specjalna szczelina tworzona pomiędzy przylegającymi do siebie budowlami bądź elementami konstrukcyjnymi. Jej szerokość może wynosić od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Dylatacja umożliwia pracę statyczną elementów i zabezpiecza je przed pęknięciami.
Grunt przepuszczalny – zwany także gruntem sypkim bądź spoistym. Grunt przepuszczalny dobrze filtruje opady atmosferyczne i odprowadza je do wnętrza gleby. Fundamenty posadowione na gruncie przepuszczalnym nie są narażone na działanie zbyt silnej wilgoci. Dla inwestora jest to korzystne zjawisko, które może się wiązać ze znaczącymi oszczędnościami.
Grunt rodzimy, grunt macierzysty – termin oznacza pierwszą warstwę ziemi, która ukazuje się po usunięciu humusu. Jest to rodzaj ziemi, który powstał podczas naturalnych procesów geologicznych i nie został poddany żadnej działalności ludzkiej. Najlepszy do posadowienia fundamentów jest grunt mineralny rodzimy charakteryzujący się wysoką spójnością oraz zdolnością do efektywnego odprowadzania nadmiaru wody.
Higroskopijność – właściwość materiałów budowlanych polegająca na wchłanianiu wilgoci oraz pary wodnej zalegającej w powietrzu.
Hydroizolacja – zwana także izolacją przeciwwilgociową. Hydroizolacja tworzona jest od momentu budowy fundamentów. Stanowi zabezpieczenie przed niekorzystnym działaniem wilgoci. Pierwsza warstwa hydroizolacji powinna być wykonana na ławach fundamentowych oraz w piwnicach posadowionych poniżej linii gruntu.
Impregnacja - proces zabezpieczania materiału (głównie drewna) przed działaniem wilgoci, atakami pleśni, grzybami oraz działaniem niekorzystnych warunków pogodowych. Impregnacja może być wykonana na wiele sposobów, jednak najlepsze rezultaty otrzymamy poprzez metodę ciśnieniową. W tym wypadku warstwa impregnatu wnika głęboko w strukturę materiału i chroni je zarówno z zewnątrz jak i od środka.
Inhibitor korozji – inaczej opóźniacz korozji. Dostępny pod postacią substancji, którą nanosimy na element metalowy. Jej zadaniem jest opóźnienie procesów korozyjnych i zwiększenie żywotności poszczególnych elementów.
Jastrych – wylewka stosowana pod końcową warstwą wykończenia powierzchni podłogowej. Stanowi skuteczną warstwę wyrównującą, która przybiera grubość ok. 4 cm. Jastrych może mieć postać morką bądź suchą.
Jaskółczy ogon – połączenie wykorzystywane w konstrukcjach drewnianych. Składa się z dwóch elementów. Pierwszy posiada trapezowy czop o szerszej podstawie skierowanej na zewnątrz. Drugi element jaskółczego ogona posiada kształt gniazda, a jego rozmiary są dopasowane do wielkości trapezowego czopa.
Jętka – poziomy element konstrukcji dachu znajdujący się w górnej części wiązara jętkowego. Jętkę stosujemy w celu przeniesienia siły napierania wiatru na krokiew symetryczną. Jej obecność podnosi odporność więźby i zabezpiecza ją przed silniejszymi podmuchami wiatru.
Kalenica – to innymi słowy grzbiet dachu stanowiący przełamanie spadków połaci dachowych. Istnieją kalenice górne oraz kalenice narożne. Kalenice narożne znajdują się na bocznych krawędziach połaci dachowych.
Keramzyt – kruszywo budowlane otrzymane w procesie wypalania gliny ilastej. Posiada porowatą powierzchnie, pochłania wilgoć i jest stosowany do produkcji różnego typu zapraw ciepłochłonnych, pustaków stropowych oraz pustaków ściennych.
Kontrłata – drewniana kantówka montowana na krokwi dachowej. Spełnia funkcje dystansu pomiędzy łatą, a wiatroizolacją. Kontrłata uniemożliwia przedostanie się wilgoci pod dachówki, a dodatkowo stanowi efektywną przestrzeń wentylacyjną.
Linia okapu – dolna krawędź dachu. Przeważnie wysunięta przed elewacją zewnętrzną, a więc większa niż obrys budynku.Lukarna – można ją określić jako niewielki, dodatkowy daszek z oknem ściennym. Podnosi walory wizualne bryły budynku, a jednocześnie doświetla poddasze użytkowe. Lukarny budujemy także w celu zwiększenia powierzchni użytkowej poddasza. Dodatkowa pionowa powierzchnia uzyskana dzięki lukarnie może ułatwić zagospodarowanie pomieszczenia.
Ława fundamentowa – fundament posadowiony bezpośrednio na gruncie bądź w deskowaniu. Obecność ławy fundamentowej sprawia, że całkowity ciężar budowli jest przenoszony bezpośrednio do podłoża. Trzeba jednak pamiętać, że tego ława fundamentowa musi być umieszczona poniżej linii zamarzania gruntu.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – dokument tworzony w oparciu o lokalne prawo budowlane. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zawiera warunki zagospodarowania działek, dane dotyczące specyfiki budynków ich rodzaju, gabarytów, a nawet kształtu bryły.
Mostek termiczny – miejsce przenikania zimna do wnętrza izolowanych powierzchni. Mostki termiczne powstają podczas niewłaściwego ocieplenia elewacji. Mogą się także wiązać z niedociągnięciami projektu budowlanego.
Murłata – jeden z najistotniejszych elementów więźby dachowej. Służy do zintegrowania więźby z resztą bryły budynku. Murłata jest też oparciem dla krokwi, a jej dodatkowym zadaniem jest przenoszenie obciążenia więźby, poszycia oraz pokrycia dachowego bezpośrednio na ściany zewnętrzne budynku.
Nadproże – element służący do przykrywania otworów znajdujących się w murze. Może być stosowany zarówno przy drzwiach, jak i przy oknach.
Nipiel – specjalna kształtka wykonana ze stali. Wyposażona w dwa gwinty zewnętrzne. Nipiel jest elementem używanym do łączenia rurociągów oraz do połączenia elementów grzejników wykonanych z żeliwa.
Obiekt małej architektury – pojęcie znajdujące się w zapisach prawa budowlanego. Oznacza niewielkie obiekty budowlane takie jak kapliczki, krzyże, posągi, wodotryski, obiekty służące do rekreacji i utrzymania porządku na posesji. Uwaga: altanka ogrodowa nie jest traktowana jako element małej architektury ogrodowej.
Odkurzacz centralny – nowoczesny element wyposażenia domu ułatwiający codzienne sprzątanie. Składa się z kilku elementów którymi są: element ssący (montowany w pomieszczeniu), gniazda ssące, przewody rurowe łączące gniazda. Powietrze i brud zasysany przez odkurzacz centralny są filtrowane i wydalane na zewnątrz budynku. Więcej o odkurzaczu centralnym dowiesz się tu.
Okno połaciowe – montowane bezpośrednio w poszyciu dachowym. Efektywnie doświetlają poddasza użytkowe i nie zaburzają kształtu dachu. Okna połaciowe są znacznie tańsze w wykonaniu niż lukarny, jednak ich montaż w istniejącym już dachu może być dość problematyczny.
Paroizolacja – to najczęściej mata budowlana używana w celu zabezpieczenia przed skraplaniem się wody. Paroizolacja chroni przed wilgocią i znajduje wszechstronne zastosowanie w budownictwie.
Płaszcz wodny – element przeznaczony do domowych kominków. Instalowany powyżej paleniska, pozwala na zebranie energii cieplnej i przeniesienie jej do grzejników. Płaszcz wodny może być głównym bądź dodatkowym sposobem na dogrzewanie pomieszczeń mieszkalnych.
Podbitka okapu – wykończenie dachu wystającego pod linią okapu. Ma wielorakie zastosowanie. Podnosi walory dekoracyjne budynku, a jednocześnie zabezpiecza go przed zagnieżdżeniem się ptactwa. Podbitka okapu może być wykonana z drewna, nierdzewnego metalu, PCV bądź ze zwykłej blachy.
Rapówka – tynk zatarty w ścianie fundamentowej. Służy do uszczelniania porów znajdujących się w fugach. Uniemożliwia przedostawanie się wilgoci do murów i stanowi wstępną warstwę izolacji przeciwwilgociowej.
Rekonstrukcja – budowa, której celem jest odtworzenie właściwości wizualnych i technicznych budynku. Rekonstrukcja może polegać na odtworzeniu brakujących elementów konstrukcyjnych lub na ich odnowieniu.
Silikat – termin stosowany do materiałów silikonowo-piaskowych, będących tańszym zamiennikiem piaskowca. Powszechnie wykorzystywany podczas produkcji tynków zewnętrznych i wewnętrznych.
Strop teriva – strop z prefabrykatów gęsto żebrowych. Składa się z belek konstrukcyjnych oraz pustaków, które wypełniają wolne przestrzenie powstające pomiędzy belkami. Strop teriva jest stosunkowo lekki i można go z powodzeniem wykonać bez użycia ciężkich sprzętów budowlanych.
Teren biologicznie czynny – teren wykonany w taki sposób by umożliwić naturalny rozwój roślin. Coraz częściej stosowany na stropodachach, które wyposaża się w odpowiednie izolację, warstwę gleby oraz obsadza roślinami.
Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu – dokument wydawany przez właściwe organy władzy państwowej (najczęściej przez gminy). Przedstawia wszystkie warunki, którymi trzeba się kierować podczas budowania nieruchomości, oraz aranżowania okolicznego terenu. Dokument „Warunki zabudowy i zagospodarowania terenu” może być otrzymany przez każdą zainteresowaną osobę. Do jej otrzymania nie musimy być właścicielami działki.