Czym jest studnia chłonna i co należy wiedzieć przed budową?

Co to jest studnia chłonna?

Funkcje i schemat budowy

Podstawowa funkcja jaką pełni każda studnia chłonna to gromadzenie wody. Może być to studnia przeznaczona na deszczówkę lub połączona z odpływem z oczyszczalni np. biologicznej. Jest to właściwie studnia drenażowa, bo pełni podobną funkcję jak drenaż rozsączający i tunele rozsączające w innych konstrukcjach oczyszczalni. Schemat jej budowy jest bardzo prosty. Pod tzw. dzwonem studni lub rurą karbowaną znajduje się drenaż z grysu lub żwiru, przykryty geowłókniną. Podobnie jak rury lub tunel w oczyszczalniach drenażowych, studnia chłonna może być wykonana z gotowej rury czy dzwonu PCV lub można ją zbudować z betonowych kręgów.

Studzienki na deszczówkę

Studzienki chłonne na deszczówkę są umieszczone w takim miejscu, gdzie woda będzie spływać z różnych stron działki, czasami mogą być też połączone z odpływem rynny z dachu. Dzięki takiemu systemowi mamy pewność, że deszczówka nie będzie podmywać fundamentów lub systemu korzennego roślin w ogrodzie. Innym przykładem zastosowania studzienek drenażowych jest teren zabetonowany lub asfalt, gdzie woda nie ma możliwości wsiąknąć w ziemię, albo taki teren, gdzie gleba nie jest w stanie wchłonąć całej deszczówki. Jednak raczej nie buduje się ich na gruncie nieprzepuszczalnym lub słabo przepuszczalnym.

Studnia drenażowa dla oczyszczalni

Przyglądając się schematowi całej oczyszczalni bardziej szczegółowo trzeba powiedzieć, gdzie jest w nim miejsce dla studni drenażowej. Powinna być ona umieszczona w takim miejscu, gdzie można będzie łatwo podłączyć odprowadzanie oczyszczonej wody ze ścieków. Studnia rozsączająca, podobnie jak liniowy drenaż rozsączający, zapewnia dalsze oczyszczanie wstępnie wyczyszczonych ścieków płynnym. Zwykle stosuje się ją jako uzupełnienie oczyszczalni biologicznej lub hybrydowej, ale można też użyć jej jako ostatniego etapu w systemie oczyszczalni drenażowej.

Jaki rodzaj studni chłonnej wybrać?

O tym jaki rodzaj studni wybierzemy będzie decydowała nasza sytuacja na działce, możliwości montażowe, nasze osobiste preferencje, a także cena.

Studnia na deszczówkę

Studzienki chłonne na deszczówkę przydają się na podwórku lub w ogrodzie. Nie potrzebują połączenia z oczyszczalnią ścieków, a więc schemat ich budowy jest dużo prostszy. Wielką zaletą studzienek do zbierania deszczówki jest też mniejszy kłopot z zanieczyszczeniem. Woda z deszczówki może nie nadaje się do picia, ale mało prawdopodobne żeby zanieczyściła nam wody gruntowe czy zatkała drenaż. Studzienka rozsączająca wodę deszczową powinna więc działać praktycznie bezobsługowo przez długie lata. Studnia chłonna na deszczówkę przyda się np. w ogrodzie, nawet jeżeli dom jest podłączony do sieci kanalizacyjnej. Dzięki pochłanianiu nadmiaru wody ogródek nie będzie zalewany, unikniemy błota i kałuż, a jednocześnie korzenie roślin będą miały dostęp do wody w odpowiedniej ilości.

Taką studzienkę na działce można wykonać samemu, nawet przy użyciu plastikowej beczki, co pozwala bardzo obniżyć koszt montażu.

Studnia rozsączająca ścieki

Jeżeli naszym celem jest rozsączanie ścieków, to studnia drenażowa musi być podłączona do odpływu ze zbiornika oczyszczalni biologicznej. Do tego celu można zastosować studnię z gotowych materiałów PCV (z rury karbowanej lub dzwona). Można też zbudować samodzielnie studnię i użyć kręgów betonowych. Którą lepiej wybrać? Czy ich cennik jest podobny?

Studnia z rury karbowanej jest bardzo łatwa w montażu, uniwersalna i tania. Musi tylko mieć odpowiednie wymiary, żeby podołała ilości spływającej do niej wody. Zwykle wystarcza około 60 cm średnicy, ale dużo zależy od pojemności zbiornika oczyszczalni i ilości ścieków.

Studnia drenażowa z dzwonem działa na podobnej zasadzie. Jednak dzwon jest już gotową do używania całością. Mamy pewność, że jego szerokość, perforacje i materiał z jakiego został wykonany podoła pracy oczyszczania ścieków. Różnica jest taka, że rurę musimy dopracować, wybrać odpowiedni materiał, wywiercić dziury, dodać uszczelkę do rury odpływowej i pokrywę. Dzwon jest natomiast gotowy do montażu. Różnica w cenie jest odczuwalna, ale nie przekracza możliwości przeciętnego inwestora. Dokładniej o cenniku studni chłonnych powiemy dalej.

Trzeci rodzaj studni chłonnej jest wykonany z kręgów betonowych. Sam materiał może być tańszy, ale montaż wymaga zaangażowania urządzeń budowlanych, więc razem z robocizną wyjdzie drożej. Przy czym od razu musimy zaznaczyć, że koszt studni chłonnej nigdy nie jest wysoki, a na pewno dużo niższy od ceny przydomowej oczyszczalni. Kręgi betonowe są cięższe i większe niż np. rura karbowana. Ich średnica to najczęściej 1 metr, wysokość 60 cm. Zwykle głębokość studni z kręgów betonowych osiąga ok. 3m. Nie trudno się domyślić, że takich kręgów potrzeba co najmniej kilku.

Co trzeba wiedzieć wybierając studnię chłonną?

Umiejscowienie studni i sprawy urzędowe

Wykonanie studni chłonnej wymaga przygotowań. Przede wszystkim musimy wiedzieć czy studnia drenażowa sprawdzi się na naszej działce. Na gruncie nieprzepuszczalnym, gliniastym raczej odradza się budowanie drenażu (również liniowego). Rozwiązaniem może być przekopanie miejsca pod studnię i podsypanie bardziej przepuszczalnym podłożem. To oczywiście bardzo podniesie koszt studni chłonnej, więc zwykle nie jest opłacalne. Najlepiej po prostu przyjąć do wiadomości, że na gruncie nieprzepuszczalnym będziemy potrzebować innego rozwiązania.

Druga ważna sprawa to orientacja w lokalnych przepisach. Czy na studnię chłonną trzeba mieć pozwolenie? Tak i nie. Na większości terenów wystarczy zgłoszenie takiej konstrukcji razem z planem całej oczyszczalni. Zgłoszenie nie jest potrzebne jeżeli nie przekracza ona trzech metrów głębokości.

Przedstawiając plany trzeba też wiedzieć jaka powinna być odległość studni chłonnej od granicy działki, od domu i od ujęcia wody pitnej. Dokładne przepisy dotyczące odległości elementów oczyszczalni od infrastruktury można znaleźć w innych artykułach na naszej stronie. Jeżeli chodzi o studnię chłonną, to powinna się znaleźć 3-5 metrów od granicy działki, co najmniej 2 metry od domu i 30 metrów od studni wody pitnej. Z tego powodu warto brać pod uwagę ilość miejsca jakie mamy na działce i rodzaj posiadanej lub planowanej infrastruktury. Mimo wszystko studnia drenażowa jest mniejsza niż drenaż liniowy, więc łatwiej ją dopasować do różnych wielkości działek.

Wymiary studni drenażowej

Przed zbudowaniem studni warto znać jej przewidywaną głębokość i wymiary. Jak wspomnieliśmy wcześniej studnie drenażowe mają najczęściej od 1,5 do 3 metrów głębokości. Do wymiarów studni z rury karbowanej lub studni z kręgów betonowych trzeba dodać objętość drenażu. To właśnie rozsączająca warstwa grysu i żwiru zajmuje największą powierzchnię.

O tym jak duża powinna być studnia chłonna decyduje wymagana zdolność chłonna w metrach sześciennych na sekundę. Do jej obliczenia potrzebujemy promienia studni (r), głębokości wody liczonej od dna (hs), współczynnika przepuszczalności gruntu nasyconego (kf – w naszym przypadku 0,00008333 [m/s]). Mnożymy je dodatkowo przez liczbę pi i stałą 4. Pełne równanie wygląda następująco:

Qf=4 × π × r × hs × kf [m3/s]

Można też powołać się na przybliżone dane. Na przykład gotowe pojemniki z tworzywa sztucznego mają pojemność od 300 do 1000 litrów, ale duża studnia do zbierania wody z dachu może mieć nawet 2000 litrów. Drenaż powinien znajdować się pod i wokół pojemnika. W studniach betonowych do 1,5 metra wysokości, w studniach z PCV 80 cm do 1 metra. Rury odprowadzające wodę lub ścieki muszą być umieszczone poniżej warstwy przemarzania gruntu (zwykle 1,2-1,5 metra pod poziomem gruntu), ale dolna część drenażu musi się znajdować co najmniej 1-1,5 metra nad lustrem wód gruntowych. Oznacza to, że studnia musi być wystarczająco duża, żeby podołać tym minimalnym odległościom.

Ile kosztuje wybudowanie studni chłonnej?

Cena studni to ważna informacja, która pozwala wybrać optymalny materiał i metodę montażu. Zwykle koszt studni chłonnej wynosi około 1000 zł bez robocizny. Jeżeli praca jest łatwa i jesteśmy w stanie wykonać ją samodzielnie, a do tego materiały mamy tanie, to nie zapłacimy nawet tej kwoty. W razie potrzeby zatrudnienia specjalistów cena wzrośnie do około 1500 zł. Warto jeszcze brać pod uwagę cennik różnych materiałów.

Jak tanio zrobić studnię chłonną? Zależy od tego jaki rodzaj studni jest nam potrzebny. Jak wspomnieliśmy wcześniej studnię do ogrodu pod deszczówkę można wykonać z plastikowej beczki i zakopać samodzielnie. Głównym wydatkiem będzie tu żwir (ale możemy użyć uzbieranych kamieni polnych), geowłóknina – ok. 80-100 zł i rura doprowadzająca wodę ze ścieków do studzienki.

Nie powinniśmy natomiast oszczędzać na studni, która stanowi część oczyszczalni. Wykorzystując rurę karbowaną możemy wydać nieco mniej niż na kręgi betonowe, ale trzeba postawić na szeroką warstwę kruszywa wokół rury, dobrą włókninę i materiały rur, które wytrzymają różnorodne substancje chemiczne.

Tak czy inaczej warto na tego typu konstrukcję przeznaczyć przynajmniej 1000 złotych.