Jak trwałe są domy szkieletowe? Czy postoją krócej niż murowane?
Kiedy kupujemy lub budujemy nowy dom, to chcemy, żeby przetrwał jak najdłużej. To nie tylko inwestycja nieruchomość dla siebie i dla naszych dzieci, ale oszczędność na konserwacji. Czy dom szkieletowy należy do trwałych konstrukcji? Jaki jest przewidywany czas jego eksploatacji bez generalnych napraw i wymiany materiałów?
Z tego artykułu dowiesz się:
Oczekiwana żywotność domów
Ile postoją domy z różnych materiałów?
Żeby odpowiedzieć na pytanie jak trwałe są domy szkieletowe trzeba porównać ich wytrzymałość z innymi budynkami o podobnej cenie, powierzchni i funkcjonalności.
Według współczesnych norm każdy dom mieszkalny powinien mieć trwałość przynajmniej 50 lat. Zwykle zakłada się, że jego żywotność wyniesie od 60 do 80 lat. Przy odpowiednio gruntownych remontach i konserwacji postoją oczywiście dużo dłużej.
Punktem odniesienia zwykle są domy murowane, które potrafią stać nawet ponad 100 lat. Domy prefabrykowane z betonu, jeśli dobrze dobierze się materiały, postoją do 100 lat. Zwykle żywotność budynków betonowych zależy od jakości zastosowanego rodzaju betonu i innych materiałów.
Dość dużą trwałość wykazują domy budowane z bali. Tutaj też zależy to od rodzaju bali (o materiałach stosowanych do ich produkcji piszemy w osobnym artykule).
Żywotność materiałów
Wytrzymałość różnych materiałów jest bardzo różna. Żeby lepiej zrozumieć co wpływa na to jak trwałe są domy szkieletowe przyjrzyjmy się poszczególnym elementom domu:
- Szkielet – mówimy tu o domach prefabrykowanych lub składanych na miejscu z drewna. Samo drewno po wstępnej obróbce wytrzyma około 25-30 lat. W przypadku konstrukcji domów prefabrykowanych takie drewno jest poddawane dodatkowemu wzmocnieniu i konserwacji. O tym co może zdziałać dobra konserwacja świadczy długowieczność domów szkieletowych w Skandynawii. Minimalna żywotność to obowiązkowe 50 lat, ale mogą przetrwać nawet 100. Dobrym gwarantem zwiększenia trwałości domu szkieletowego jest zastąpienie szkieletu drewnianego stalowym lub zastosowanie wysokiej jakości drewna KVH C24.
- Izolacja – Większość materiałów używanych tradycyjnie do izolacji cieplnej domu ma trwałość ponad 100 lat. Wyjątkiem jest pianka PUR, której żywotność szacuje się na ok. 50 lat i pianka montażowa o trwałości ok. 20 lat. Domy szkieletowe zwykle są izolowane wełną mineralną, styropianem lub płytą pilśniową. Wszystkie gwarantują długotrwałą ochronę, jeżeli nie zostaną uszkodzone lub wystawione na działanie promieni UV.
- Wykończenie – Mówiąc o wykończeniu mamy na myśli zarówno dach jak i elewację. Trwałość materiałów wykorzystywanych na tym etapie budowy jest bardzo zróżnicowana. Popularna blachodachówka powinna przetrwać ok. 20 do 50 lat, ale już blacha miedziana wytrzyma ponad 100. Najmniej trwałym wykończeniem dachu jest papa i gonty papowe (najwyżej 30 lat). Z drugiej strony jest to materiał tani i łatwy do uzupełnienia lub wymiany. Najbardziej trwałym (ponad 100 lat), choć kosztownym, wykończeniem elewacji jest okładzina kamienna. Stosowane chętnie przy domach szkieletowych tynki silikonowe, silikatowe i mineralne nie są długowieczne. Silikat ma trwałość 10-15 lat, silikon ok. 15. Podobnie jednak jak papę można je tanio uzupełnić lub wymienić.
- CWU i kanalizacja – Jeżeli chodzi o kanalizację, to głównym problemem są rury. Materiał taki jak PCV i PE wytrzyma od 30 do 50 lat. W przypadku rur do kanalizacji raczej krócej niż dłużej. Wynika to z faktu, że ma więcej styczności z substancjami różnorodnymi chemicznie. Rury do samej zimnej wody nie są narażone na duże różnice temperatur ani substancje żrące, w związku z tym mają szansę przetrwać dłużej. Najbardziej długowieczne są rury miedziane (do wody użytkowej) – ok. 70 lat i HDPE (do kanalizacji) – ponad 100 lat.
- Instalacja elektryczna – gniazdka, oprawy oświetleniowe i ewentualne panele słoneczne mają trwałość około 30 lat. Mogą posłużyć dłużej, ale z uszczerbkiem dla sprawności. Niestety podobnie jest z przewodami z aluminium. Dlatego zaleca się zastosowanie przewodów miedzianych, które przetrwają dłużej niż stulecie.
- Stolarka okienna i drzwiowa - drzwi i okna drewniane mają nieco dłuższą żywotność niż te same elementy z PCV. Różnica jest jednak nieznaczna. Poza tym są to elementy, które i tak się wymienia. Jeżeli komuś bardzo zależy na długowieczności stolarki okienno-drzwiowej, to powinien zastosować stal lub włókno szklane. Same uszczelki spełniają swoją funkcję prawidłowo przez około 20 lat. W przypadku okien i drzwi przesuwnych również po 20 latach może być konieczna wymiana szyn i rolek montażowych.
Trwałość innych materiałów konstrukcyjnych
Materiały konstrukcyjne domów murowanych czy betonowych (również prefabrykowanych) mają zwykle dłuższą żywotność. Wszystkie rodzaje popularnie używanych cegieł mogą przetrwać bez problemu ponad 100 lat. Podobnie jest z kamieniem, który jednak jako materiał konstrukcyjny jest bardzo drogi i trudny w obróbce. Używa się go raczej do okładzin, ozdób w ogrodzie lub wybranych elementów budynku. W przypadku betonu dużo zależy od tego jakiego rodzaju i w jakiej postaci go używamy. Większość materiałów betonowych wytrzyma także przynajmniej 100 lat.
W porównaniu z tym domy szkieletowe mogą wydawać się nietrwałe. Dużo jednak zależy od umiejętnego doboru poszczególnych elementów.
Co zrobić, żeby dom przetrwał dłużej?
Jak widać odpowiedź na pytanie o długowieczność domów prefabrykowanych z drewna nie jest łatwa. Zwykle materiały mniej trwałe są tańsze. Wady domów szkieletowych są więc poważniejsze kiedy chcemy oszczędzić na materiałach do budowy. Dotyczy to nie tylko wyboru surowców np. silikatu zamiast okładziny klinkierowej. Czasami nazwa może być podobna, ale niższa cena domów szkieletowych czy mniej sprawdzony producent mogą świadczyć o mniejszej trwałości konkretnego produktu.
Najsprytniejszym rozwiązaniem byłoby zainwestowanie w materiały stanowiące konstrukcję i schowane pod konstrukcją (rury, przewody). Ich wymiana lub uzupełnianie wiążą się nie tylko z dodatkową pracą, ale częściowym demontażem elementów wykończeniowych. Mniej możemy wydać na materiały takie jak dachówka czy okładzina. Oczywiście pod warunkiem, że wymienimy je kiedy przestaną spełniać swoją rolę.
Do zalet ale i wad domów szkieletowych należy lekkość konstrukcji. Pewnych materiałów wykończeniowych nie można używać lub powinno się unikać, ponieważ mogą być zbyt dużym obciążeniem. Tak się składa, że te materiały są najczęściej bardziej długowieczne. Na szczęście obciążenie nie dotyczy okładziny elewacji. Jeżeli decydujemy się jednak na obłożenie ścian zewnętrznych klinkierem czy cegłą, to koniecznie musimy zadbać wcześniej o poszerzone fundamenty, które to utrzymają.
Żeby dom szkieletowy zachował swoją trwałość trzeba go też regularnie konserwować. W razie uszkodzenia mechanicznego elewacji, dachówki lub innych elementów chroniących konstrukcję wymiana lub naprawa może być konieczna wcześniej niż przewidywana. Poza tym elementy mające krótszą trwałość niż podstawowy szkielet trzeba kontrolować, zwłaszcza kiedy kończy się ich przewidywany czas użytkowania.
Dom szkieletowy – technika wykonania a długowieczność
Mówiąc o wadach domów szkieletowych zwykle mamy na myśli tzw. kanadyjczyki. Domy w konstrukcji kanadyjskiej rzeczywiście mogą mieć skrócony żywot. Zwłaszcza jeżeli uprzemy się przy obłożeniu ich drewnianą okładziną lub otynkowaniu silikatem.
Innym wariantem jest cięższa konstrukcja niemiecka. Domy szkieletowe w stylu niemieckim mogą unieść strop betonowy i najcięższy rodzaj dachówki. To znaczy, że wybór trwałego materiału nie jest ograniczony nośnością konstrukcji. Poza tym mają grubsze ściany, konstruowane z użyciem wysokiej jakości drewna KVH C24, o trwałości porównywalnej do elementów murowanych.
Dom na ciężkim szkielecie niemieckim powinien bez problemu przetrwać ok. 100 lat. Przy odpowiednim doborze materiałów i starannym wykonaniu może stać nawet dłużej bez poważnej ingerencji.
To nie znaczy, że domy kanadyjskie będą dużo mniej trwałe. Oznacza tylko, że sama konstrukcja i typowe materiały wykończeniowe, stosowane przy tego typu budynkach nie gwarantują długowieczności. Innymi słowy – trzeba się dobrze przyjrzeć jak i z czego będziemy stawiać dom kanadyjski.
Wady domów szkieletowych nie powinny przesłaniać ich zalet. To ekologiczne, szybkie w budowie i coraz bardziej dostępne dla naszych kieszeni budynki. Dzięki możliwości doboru materiałów i coraz większemu doświadczeniu praktycznemu projektantów można mieć dom szkieletowy, który szybko powstanie i będzie nam służył przez długie lata.
Źródła:
- Trwałość materiałów budowlanych – jaka jest żywotność domów? https://passion.house/trwalosc-materialow-budowlanych-jaka-jest-zywotnosc-domow/, dostęp 24.06.2024
- Fakty i mity na temat domów szkieletowych, https://www.pro-expert.com.pl/fakty-i-mity-na-temat-domow-szkieletowych, dostęp 24.06.2024
- Ile przetrwa dom szkieletowy? Analiza Trwałości i Wytrzymałości Konstrukcji Drewnianych, https://www.mazurskie-domy.pl/ile-przetrwa-dom-szkieletowy/, dostęp 24.06.2024