Więźby dachowe – rodzaje, ceny, sposób montażu, opinie

Drewniane więźby dachowe i ich rodzaje

Więźba krokwiowa – najprostsza konstrukcja dachowa

Jedną z najczęściej spotykanych jest krokwiowa konstrukcja w formie dachu dwuspadowego. Jest praktyczna i łatwa w wykonaniu. Zaletą dachu krokwiowego jest możliwość wykorzystania całej przestrzeni poddasza. Szczególnie dużo miejsca zapewniają dachy o dużej rozpiętości i wysokiej ściance kolankowej (ścianka dobudowana w celu podniesienia dachu). Dla domów jednorodzinnych warto zastosować proste kształty i mało skomplikowaną konstrukcję, co znacząco obniży koszty budowy. Każdy dodatkowy element, jak świetlik dachowy, lukarn albo dymnik utrudnia prawidłowe ułożenie pokrycia – folia na dach, blacha panelowa, dachówka ceramiczna, blachodachówka.

Więźba krokwiowa jest stosowana, kiedy rozpiętość zewnętrznych ścian wynosi do 6 m, a kąt nachylenia połaci dachu jest rzędu 40-60°. Para krokwi jest oparta na belkach, które z kolei mogą leżeć na murze albo na murłacie, na stropie albo na ścianach kolankowych. Długość krokwi wynosi do 4,5 m, a rozstawione są w odległości 80-120 cm od siebie. Stabilność dachu i trwałość konstrukcji zależą w dużym stopniu od jakości wszystkich połączeń, ważna jest również odpowiednia impregnacja drewna.

W wypadku, kiedy para krokwi tworzy z belką stropu wiązar oparty na ścianach zewnętrznych budynku, mówimy o więźbie krokwiowo-belkowej. Tworzące drewniany strop belki leżą bezpośrednio na murze albo na murłacie. Jeśli strop jest betonowy, krokwie połączone w kalenicy opierają się na murłatach przymocowanych na wieńcu. Trzecim bokiem trójkąta staje się strop.

Więźby jętkowe – proste i ekonomiczne

Więźby jętkowe są często stosowanym rozwiązaniem konstrukcji dachu przy rozpiętościach ścian 5-12 m. Kąt nachylenia połaci dachowej może wynosić 25-67°, przy zalecanej wartości powyżej 35°. Tego rodzaju więźba jest odmianą więźby krokwiowej. Istotnym dodatkowym elementem jest pozioma kantówka, łącząca i usztywniająca krokwie – tak zwana jętka. Krokwie bez jętki musiałyby mieć znaczne przekroje dla zapewniania sztywności konstrukcji. Zamiast tego stosuje się dodatkowy element. Położenie jętki znajduje się zwykle w połowie długości krokwi lub nieco wyżej. Dolny odcinek krokwi od jętki do murłaty powinien wynosić do 4,5 m. 

Klasyczna więźba jętkowa jest stosowana w domach z poddaszem użytkowym, a jej długość nie przekracza 3,5 m. Dolna krawędź jętki powinna znajdować się ponad 2 m nad poziomem podłogi. Aby wysokość wnętrza pod dachem miała odpowiednią wysokość, stosuje się podwyższone ściany kolankowe. Konstrukcja tych ścianek musi jednak zapewnić sztywność i wytrzymałość pod działaniem sił rozporowych krokwi.

Więźba jętkowa jest wzmacniana za pomocą łat lub wiatrownic. Wiatrownicą określa się deski o przekroju 3,8 cm x 10 cm do 5 cm x 12 cm, przybijane skośnie do krokwi w celu zabezpieczenia dachu przed siłą wiatru. Zwłaszcza jeśli dach jest stromy, a pokrycie dachowe lekkie. Istotna jest też impregnacja drewna.

Więźba dachowa płatwiowa – dodatkowe podpory dla krokwi

Przez płatwie rozumie się poziome belki stanowiące podporę krokwi. Są elementem nośnym, a więc ich przekrój powinien być odpowiednio duży (rzędu 16 cm x 20 cm). Rozróżnia się płatwie kalenicowe, stropowe oraz pośrednie – w zależności od miejsca lokalizacji. Płatwie pośrednie łączy się ze słupami przy pomocy skośnych belek zwanych mieczami. Mają one na celu usztywnienie konstrukcji dachu w kierunku podłużnym.

Najbardziej uniwersalną i najbardziej popularną więźbą dachową jest więźba płatwiowa. Rozpiętość dachu przy tej konstrukcji wynosi 9-12 m, ale może dochodzić do 16 m. Co istotne, dachy mogą być strome (rzędu 70°) albo płaskie; jednospadowe i dwuspadowe. Pewnym utrudnieniem są słupy, które nie ułatwiają zagospodarowania poddasza. Często udaje się je jednak ukryć w ściankach działowych. 

Dolne płatwie leżą na stropie albo ściance kolankowej, pozostałe są podparte słupami. Dodatkowym elementem usztywniającym konstrukcję są tak zwane kleszcze, umieszczone poniżej płatw, które obejmują obustronnie słupy i krokwie. W przypadku więźby płatwiowo-kleszczowej znaczna część obciążeń jest przenoszona na strop poddasza. Pośredniczą w tym ściany stolcowe składające się ze słupów i płatwi stropowych i pośrednich. Więźba jętkowa obciąża tylko ściany zewnętrzne budynku. Operując płatwiami i słupami można zaprojektować dach o skomplikowanym kształcie i prawie dowolnym spadku.

Więźby dachowe o specjalnej konstrukcji

Więźba wieszarowa i kratowa – szczególny rodzaj konstrukcji dachowej

Jeśli odległości między ścianami nośnymi są znaczne (rzędu 10 m), albo wszystkie obciążenia muszą przejąć ściany zewnętrzne, ponieważ wewnątrz nie ma ścian nośnych, rozwiązaniem może być specjalna konstrukcja wieszarowa. Obciążenia krokwi są przekazywane na płatwie, a te z kolei obciążają nie słupy, ale wieszaki. Przy większych rozpiętościach (powyżej 8 m) stosuje się konstrukcje dwuwieszakowe. Wieszaki stosuje się w różnych więźbach dachowych w zastępstwie słupów.

Kratownice są nowoczesną formą konstrukcji, która nie wymaga elementów o tak dużych przekrojach, jak więźby tradycyjne. Między górnym i dolnym pasem montuje się cienkie słupki i skośne krzyżulce, tworzące sieć trójkątów. Wiązary kratowe mają dużą wytrzymałość i sztywność. Niewielkie przekroje elementów składowych znacznie obniżają ciężar konstrukcji.  

Za wadę można uznać dużą pracochłonność i dokładność wykonania. Mniejsze przekroje drewna powodują większe narażenie na szkody ze strony grzybów i owadów. Szczególne znaczenie ma tutaj impregnacja drewna i zabezpieczanie przed owadami. Przestrzeń poddasza pod takimi wiązarami nie nadaje się raczej do wykorzystania.

Cena więźby dachowej – ile trzeba zapłacić?

Dach jest elementem, od którego w dużej mierze zależy trwałość i bezpieczeństwo budynku. Nie należy oszczędzać ani na wykonaniu, ani na materiałach. Tanie, słabej jakości drewno i niesolidni wykonawcy mogą spowodować zagrożenie dla całej konstrukcji i mieszkańców domu. Sprawdź także ten artykuł z aktualnym cennikiem więźby dachowej.

Wybór więźby dachowej jest uwarunkowany między innymi rodzajem materiału pokrycia, formą dachu oraz wymiarami zewnętrznymi budynku. Planowane zagospodarowanie poddasza wskazuje na więźbę, która pozwoli wykorzystać bez problemu przestrzeń między dachem i stropem.

Przedział cen jest oczywiście bardzo szeroki. Najtańsze będą dachy dwuspadowe, natomiast za skomplikowane formy trzeba zapłacić odpowiednio więcej. Cena za metr kwadratowy może wahać się od 30-40 złotych do ponad 100 zł.