Zarobki nauczycieli – przepisy, stawki, dodatki, informacje o płacach

Pensja zasadnicza, średnia i minimalna nauczyciela

Elementy składowe pensji nauczyciela

Zgodnie z Kartą Nauczyciela wynagrodzenie brutto nauczyciela składa się z kilku składników:

• wynagrodzenie zasadnicze,
• dodatek za wysługę lat, funkcyjny, motywacyjny, w tym z tytułu pełnienia funkcji wychowawcy klasy oraz za warunki pracy,
• wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe oraz doraźne zastępstwa,
• nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy z wyjątkiem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Zasadnicze wynagrodzenie brutto nauczyciela zależy od stopnia zawodowego awansu, od posiadanych kwalifikacji oraz wymiaru zajęć obowiązkowych. Dodatki zależą natomiast od stażu pracy w zawodzie nauczyciela, dodatkowych zajęć i zadań, stanowiska lub funkcji oraz trudnych warunków pracy.

Średnie wynagrodzenie nauczyciela

Średnie wynagrodzenie brutto jest wyliczane jako teoretyczny model do planowania działań na poziomie jednostek samorządu terytorialnego.  Dzięki tym szacunkowym kwotom można zaplanować, ile pieniędzy potrzeba na płace dla zatrudnianych przez samorząd nauczycieli. 

Zgodnie z rozporządzeniem określającym minimalne zarobki nauczycieli, utrzymana została tak zwana kwota bazowa, na podstawie której te zarobki są określane. W związku z pozostawieniem kwoty bazowej na poziomie 3537,80 zł, w bieżącym roku (czyli od 1 stycznia 2021 r.) średnie wynagrodzenie brutto nauczyciela wyniesie:

• nauczyciel stażysta - 100% kwoty bazowej - 3 537,80 zł,
• nauczyciel kontraktowy - 111% kwoty bazowej - ok. 3926,96 zł,
• nauczyciel mianowany - 144% kwoty bazowej - ok. 5094,43, zł,
• nauczyciel dyplomowany - 184% kwoty bazowej - ok. 6 509,55 zł.

Dla porównania od 1 stycznia 2020 r. średnie wynagrodzenie nauczyciela wynosiło:

• nauczyciel stażysta - 100% kwoty bazowej – 3337,55 zł,
• nauczyciel kontraktowy - 111% kwoty bazowej - ok. 3704,68 zł,
• nauczyciel mianowany - 144% kwoty bazowej - ok. 4806,07 zł,
• nauczyciel dyplomowany - 184% kwoty bazowej - ok. 6141,09 zł.

Na dodatek średnie wynagrodzenie wyliczone zgodnie z powyższymi wytycznymi, zapisanymi w Karcie Nauczyciela, nie oznacza, że każdy nauczyciel je uzyska. Zasada średniego wynagrodzenia dotyczy obszaru działania danej jednostki samorządu terytorialnego, a nie konkretnego pedagoga. Może się zdarzyć, że pensja jednego nauczyciela będzie wyższa od pensji innego, natomiast wyliczona średnia stawka nie będzie niższa od tej z Karty Nauczyciela. Pensja średnia niewiele mówi o tym, ile zarabia konkretny nauczyciel.

Minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego

Dla nauczycieli z tytułem zawodowym magistra z przygotowaniem pedagogicznym, którzy stanowią absolutną większość, bo ok. 96% nauczycieli, minimalne stawki brutto od 1 września 2020 r. wynoszą:

• nauczyciel stażysta z przygotowaniem pedagogicznym – 2 949 zł,
• nauczyciel kontraktowy z przygotowaniem pedagogicznym – 3 034 zł,
• nauczyciel mianowany z przygotowaniem pedagogicznym – 3 445 zł,
• nauczyciel dyplomowany z przygotowaniem pedagogicznym – 4 046 zł.

Dla nauczycieli z tytułem zawodowym magistra bez przygotowania pedagogicznego albo z tytułem zawodowym licencjata z przygotowaniem pedagogicznym wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego brutto wynosi:

• nauczyciel stażysta – 2818 zł,
• nauczyciel kontraktowy – 2823 zł,
• nauczyciel mianowany – 3002 zł,
• nauczyciel dyplomowany – 3523 zł.

Dla nauczycieli z tytułem zawodowym licencjata bez przygotowania pedagogicznego, z dyplomem ukończenia kolegium nauczycielskiego i z pozostałym wykształceniem minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego wynoszą:

• nauczyciel stażysta – 2800 zł,
• nauczyciel kontraktowy – 2818 zł,
• nauczyciel mianowany – 2841 zł,
• nauczyciel dyplomowany – 3079 zł.

Jeśli nauczyciel posiada kilka tytułów zawodowych, do podstawy ustalenia stawki minimalnej wynagrodzenia zasadniczego bierze się najwyższy posiadany poziom wykształcenia.

Dodatki do pensji nauczyciela

Dodatek uzupełniający raz w roku

Zgodnie z Art. 30a Karty Nauczyciela każdego roku, do 20 stycznia, jednostka samorządu terytorialnego prowadząca szkołę wykonuje analizę wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w roku poprzednim w stosunku do wysokości średnich wynagrodzeń. Jeżeli nie osiągnięto wysokości średnich pensji, samorząd musi wypłacić wyrównanie. Oczywiście nie chodzi tutaj o to, aby odbiegająca od średniej płaca konkretnego stażysty albo nauczyciela dyplomowanego została wyrównana do średniej, ale o statystykę. Różnicę między średnim i wypłacanym wynagrodzeniem wszystkich nauczycieli dzieli się i wypłaca poszczególnym pedagogom proporcjonalnie do okresu zatrudnienia oraz osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o zarobkach.

Dodatek motywacyjny, funkcyjny i za trudne warunki

Organ prowadzący szkołę określa szczegółowe zasady przyznawania dodatku motywacyjnego, które muszą być zgodne z rozporządzeniem. Nauczyciele otrzymują go za osiągnięcia w pracy dydaktycznej lub wychowawczo-opiekuńczej. Dodatek motywacyjny przysługuje za:

• innowacje pedagogiczne, przynoszące efekty w procesie kształcenia wychowania,
• prowadzenie zajęć dodatkowych,
• szczególne efekty realizacji zadań i obowiązków na powierzonym stanowisku,
• udział w realizacji priorytetowych zadań edukacyjnych przyjętych przez organ prowadzący.

Każdy nauczyciel, który spełnia warunki określone dla dodatku motywacyjnego, ma prawo do jego otrzymania. Odmowa przyznania albo cofnięcie może być zaskarżone do sądu.

Dodatek funkcyjny przysługuje nauczycielom, którzy pełnią stanowisko dyrektora albo wicedyrektora szkoły, a także sprawują funkcję wychowawcy klasy, konsultanta, doradcy metodycznego lub opiekuna stażu. Dodatek funkcyjny również musi być wypłacany bez żadnych dodatkowych uwarunkowań.

Za przesłanki uprawniające do przyznania dodatku za trudne warunki jest między innymi prowadzenie zajęć w szkołach górniczych pod ziemią, zajęć w zakładach poprawczych i w więzieniach.

Wysługa lat i wieloletnia praca

Z Karty Nauczyciela wynika prawo do naliczania dodatku za każdy rok pracy w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego, przy czym dolną granicą są 4%, a górną – 20%. Punktowana jest wieloletnia praca nauczyciela i nagroda jubileuszowa wypłacana jest w wysokości:

• za 20 lat pracy - 75% wynagrodzenia miesięcznego;
• za 25 lat pracy - 100% wynagrodzenia miesięcznego;
• za 30 lat pracy - 150% wynagrodzenia miesięcznego;
• za 35 lat pracy - 200% wynagrodzenia miesięcznego;
• za 40 lat pracy - 250% wynagrodzenia miesięcznego.

Kartoteka pracy nauczyciela to nie karta kierowcy i szczegółowe zasady wyliczania czasu pracy, od którego zależy wysokość nagrody jubileuszowej, określa odpowiednie rozporządzenie.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne, tak zwana trzynastka, przysługuje w pełnej wysokości nauczycielowi, który przepracuje u danego pracodawcy cały rok kalendarzowy. Do otrzymania części trzynastki wystarczy sześć miesięcy pracy.

Ekwiwalent za urlop nauczyciela

Średnia urlopowa za każdy dzień urlopu, na podstawie której wyliczany jest ekwiwalent za urlop, składa się z wielu składników i jej prawidłowe określenie wymaga pewnego doświadczenia i znajomości przepisów. Nie każdy składnik wynagrodzenia nauczyciela jest wliczany do średniej urlopowej, dlatego konieczna jest analiza tych składników. Wynagrodzenie za urlop uwzględnia:

• wynagrodzenie zasadnicze,
• dodatek za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy,
• wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,
• dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,
• odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy,
• wynagrodzenie za pracę w święto,
• jednorazowy dodatek uzupełniający,
• dodatek za uciążliwość pracy.

Nie uwzględnia się natomiast w wyliczeniach ekwiwalentu za urlop wynagrodzenia za:

• czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
• czas urlopu wypoczynkowego oraz wynagrodzenia za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną.