Jakie wymagania musi spełnić łazienka dla niepełnosprawnych? Wyjaśniamy

Opublikowano: 01.12.2023DrukujUdostępnij

Łazienka dla niepełnosprawnych - przepisy prawne

Przepisy prawne regulują kwestię projektu i wyposażenia łazienki dla osób niepełnosprawnych w miejscach użyteczności publicznej. Dostosowanie łazienki do wymogów prawnych jest dużym wyzwaniem dla projektanta. Warunki techniczne określone są Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury. Omawia ono usytuowanie, wymiary i wyposażenie łazienek. Szczegółowe rozmieszczenie i wysokość instalacji urządzeń sanitarnych regulują akty prawa międzynarodowego, a także art. 5 ust. 1 pkt 4 Prawa Budowlanego. Publiczna łazienka dla niepełnosprawnych musi zapewnić bezpieczeństwo i wygodę wszystkim osobom z dysfunkcjami.  Bez względu na to, czy są one niewidome, czy poruszają się na wózku inwalidzkim. Jednak w mieszkaniach prywatnych, nawet gdy łazienka jest mała, również konieczne jest zachowanie określonych zasad, by osoba niepełnosprawna mogła bezpiecznie i wygodnie korzystać z toalety. Stworzenie uniwersalnej łazienki dla wszystkich niepełnosprawnych jest niemożliwe, dlatego w toaletach publicznych stosuje się uśrednione wymiarowanie.

Punktem wyjścia do projektu jest obrys zewnętrzny łazienki, który powinien wynosić minimum 200 x 240 cm. W przeciwieństwie do toalet publicznych dla osoby niepełnosprawnej, w mieszkaniach prywatnych brane są pod uwagę indywidualne potrzeby mieszkańca i mały metraż. Wyposażenie łazienki i montaż umywalki, zlewu czy prysznica powinno być dostosowane do dysfunkcji, by osoba niepełnosprawna mogła korzystać z nich samodzielnie. Wyposażenie łazienki mocowane na wysokości umożliwiającej łatwy dostęp, płytki antypoślizgowe, to podstawa każdego projektu. Na przebudowę i dostosowanie łazienki w mieszkaniu prywatnym można ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON. Niezbędny jest wtedy indywidualny projekt. Mała łazienka w bloku czy domu jednorodzinnym nie musi być barierą nie do pokonania. Sprawdź także ten artykuł o dofinansowaniu do remontu łazienki dla niepełnosprawnych.

Poszczególne strefy w łazienkach dla niepełnosprawnych

1. Montaż prysznica dla inwalidy. Przepisy wymagają by w hotelach, basenach czy domach opieki przestrzeń natryskowa zapewniała obszar manewrowy. Do swobodnego manewru wózkiem inwalidzkim wymagana jest wolna przestrzeń o wymiarach 15000 x 1500 mm. Natrysk dla osób niepełnosprawnych musi zostać wyposażony w siedzisko z oparciem umieszczone na wysokości 460-480 mm. Głębokość siedziska powinna wynosić minimum 450 mm. Z jego obu stron muszą znajdować się uchylne poręcze, oddalone od siebie od 650 do 700 mm. Poręcz mocuje się na wysokości 850 mm. Pomiędzy siedziskiem a górną częścią poręczy musi zostać zachowana odległość 280 mm. Kabina wraz z urządzeniami powinna mieć wymiary minimum 2,5 m² i mierzyć 150 cm szerokości. Brodzik musi być wyłożony płytkami antypoślizgowymi.
2. Montaż umywalki dla inwalidy. W łazience dla osób niepełnosprawnych umywalkę montuje się na wysokości 800 mm. Pod umywalką wymagana jest wolna przestrzeń na wózek inwalidzki. Dlatego umywalka nie może być wyposażona np. w stojącą nogę. Jej wymiary to 300 mm głębokości i 670 mm wysokości.  Wyposażenie takie jak dozownik do mydła czy suszarka do rąk umieszczane są na wysokości 8500 mm. Konieczne jest także pozostawienie przestrzeni manewrowej o wymiarze 1500 x 1500 mm. Powinny pokrywać ją płytki antypoślizgowe.
3. Montaż WC dla inwalidy. Zgodnie z przepisami miska ustępowa powinna zostać zamontowana na wysokości 460 do 480 mm. W odległości 280 mm od jej górnej części na wysokości 650 do 700 mm montuje się łukowe poręcze. Muszą one być uchylne. Długość poręczy powinna być większa o 150 mm od wymiaru miski ustępowej. Dodatkowo niezbędne jest oparcie. Pomiędzy nim a miską ustępową należy zachować odległość 550 mm. Tu również obowiązuje jak przy prysznicu i umywalce przestrzeń manewrowa. Z każdej strony ubikacji musi mieć ona wymiar 900 x 700 mm.

Funkcjonalność i bezpieczeństwo łazienki dla niepełnosprawnych

Łazienki dla osób niepełnosprawnych w miejscach użyteczności publicznej muszą zapewnić standardy higieny. Dlatego poręcze wykonane są z aluminium, które łatwo utrzymać w czystości. Wyposażenie łazienki musi być wytrzymałe i trwałe, gdyż w miejscach publicznych nieznana jest waga użytkowników. Dlatego powinny uwzględniać ciężar powyżej 200 kg. Montaż umywalki również musi być solidny.

Różne rodzaje i stopnie niepełnosprawności pociągają za sobą odmienne ograniczenia i potrzeby. Projekt musi więc uwzględniać nie tylko wymiarowanie, ale także inne rozwiązania. Osoba poruszająca się na wózku potrzebuje szerszej przestrzeni niż niewidomy. Również stopień i niepełnosprawności może powodować, że ustalone prawem budowlanym wymiary okażą się niewłaściwe. Zależy to od kondycji osoby niepełnosprawnej, rodzaju wózka, na którym się porusza, różnicy w możliwościach ruchowych i zasięgu kończyn. W projektach prywatnych montaż umywalki i pozostałej armatury powinien to uwzględniać.

W przypadku osoby z niepełnosprawnością wzroku ważne może być ustalenie wysokości płaszczyzny widzenia i właściwe oświetlenie.  Projekt takiej łazienki musi uwzględniać ciągi komunikacyjne o podłożu antypoślizgowym, z wyraźnym kontrastowym wzornictwem. Mogą to być płytki antypoślizgowe lub inny materiał o takich właściwościach. Również na ścianach zaznaczane są ciągi komunikacyjne.  Stosuje się tu różnego rodzaju okładziny o wypukłej fakturze. Dzięki temu osoba niewidoma dotykiem rozpoznaje drogę do armatury łazienkowej. Łazienka dla niepełnosprawnych nie może mieć progów ani wystających elementów. Wszystkie przewody i rury muszą zostać zabudowane. Często popełnianym błędem jest montaż nadmiaru uchwytów. Mają one ułatwić funkcjonowanie, a nie stanowić tor przeszkód. Oprócz przepisów prawa należy kierować się zrozumieniem potrzeb osoby niepełnosprawnej.

Łazienka dla osoby niepełnosprawnej dostosowana do przepisów ma na celu zapewnienie komfortu i poczucia bezpieczeństwa. Projekt łazienki dla inwalidy znajdującej się w budynku użyteczności publicznej musi przestrzegać uogólnionych zasad i wymiarów. Prywatna toaleta dla osoby niepełnosprawnej zawsze powinna być dostosowana do jej indywidualnych dysfunkcji i możliwości nawet wtedy, gdy jest mała. Wyposażenie łazienki ma umożliwić swobodne i samodzielne użytkowanie. W obu przypadkach nie wolno zapominać o estetyce. Jest ona istotna dla wszystkich. Dlatego zawsze należy traktować to z należytą uwagą.