Jak zbierać deszczówkę i ją dalej wykorzystywać?

Przepisy dotyczące zbierania deszczówki

Zbieranie deszczówki na własną rękę dotyczy przede wszystkim właścicieli domów jednorodzinnych. Na terenach zurbanizowanych istnieje sieć kanałów deszczowych. Budując nowe domy lub remontując stare trzeba po prostu połączyć posesję z odpływem do kanału. W wielu miejscach poza terenem miejskim nie ma jednak takiej możliwości. To nie znaczy, że możemy tak po prostu zdać się na żywioł. Wiele osób zastanawia się czy zbieranie deszczówki jest legalne. Być może słyszeli o przepisach wprowadzanych w niektórych krajach, zakazujących gromadzenia wody deszczowej. W przypadku Polski nie ma jednak takiego problemu. Zbieranie deszczówki jest wręcz wskazane, w każdym razie konieczne jest jej zagospodarowanie na terenach, gdzie nie ma możliwości wsiąknąć w dobrze przepuszczalny teren.

Zgodnie z przepisami nie można robić następujących rzeczy:

• odprowadzać deszczówki do kanalizacji bytowej – która odprowadza wodę do oczyszczalni lokalnej lub przydomowej
• odprowadzać deszczówki na teren sąsiada
• wpływać ukształtowanie terenu w sposób, który spowoduje spływanie deszczówki na ulicę lub sąsiednią działkę

Dodatkowo zbieranie deszczówki i wykorzystanie jej dla celów gospodarczych wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Użytkownicy nie będący podmiotami gospodarczymi nie mają takich ograniczeń.

Jak można zagospodarować wodę deszczową?

Drenaż i studnie chłonne

Zanim powiemy, jak zbierać deszczówkę, warto zaznaczyć, że nie musimy jej gromadzić. Łapanie deszczówki może służyć jej przeprowadzeniu do gruntu np. za pośrednictwem studni chłonnej lub tunelu drenażowego. Jest to dobre rozwiązanie, które pozwala zapewnić obecność wody w niższych warstwach gruntu bez jego zalewania. W ogrodach stosuje się małe studnie chłonne, które służą do łapania deszczówki i przesączania jej do niższych warstw gruntu. Dzięki temu można uniknąć kałuż i przelania roślin wrażliwych na nadmiar wody. Ciekawym sposobem odzyskiwania deszczówki bez jej gromadzenia jest ogród deszczowy. Taki system odciąża zalewane obszary, a jednocześnie stanowi ozdobę.

Zbiorniki na deszczówkę

Zbieranie deszczówki może też oznaczać gromadzenie jej w dużych pojemnikach lub stawach, z których taką wodę można następnie odzyskać. Jest to bardzo ekologiczny i ekonomiczny sposób na ponowne wykorzystanie wody deszczowej.

System łapania deszczówki powinien być połączony z dachem. To powierzchnia dachu łapie najwięcej wody w czasie deszczu, a jednocześnie nie może jej wchłonąć. Można też łapać wodę z balkonu. Ponadto istnieją sposoby, żeby łapać deszczówkę bez dostępu do domowej infrastruktury.

Do czego nam deszczówka?

Jeżeli udało nam się odzyskać wodę z dachu czy z balkonu, to warto pomyśleć do czego ją wykorzystamy. Czy woda z deszczu nadaje się do picia? Mając dobry system filtrujący możemy ją wykorzystać do picia, ale raczej odradza się spożywanie jej przez ludzi. W krajach takich jak Polska woda deszczowa jest na tyle zanieczyszczona, ze nie spełnia wymogów sanitarnych niezbędnych do jej spożywania. Nie mówiąc o tym, że woda z rynny nie jest najczystsza. Deszczówką można natomiast poić zwierzęta gospodarskie i domowe po wstępnym przefiltrowaniu. Jako miękka woda może mieć wiele zastosowań, m.in.:

• wykorzystanie do prania i czyszczenia
• wykorzystanie w toalecie
• czyszczenie samochodu i urządzeń gospodarskich
• mycie dachówki, chodników, a nawet paneli fotowoltaicznych
• nadaje się też do podlewania ogrodu

W obliczu zmniejszonej ilości opadów i obniżania się wód gruntowych zbiornik na deszczówkę może być ważnym zabezpieczeniem na wypadek suszy. Natomiast studnia rozsączająca zapewnia równomierne rozprowadzenie i wstępne oczyszczenie wody przed dotarciem do wód gruntowych.

Jak zbierać deszczówkę?

Wiemy już dlaczego dobrze jest odzyskać wodę deszczową, teraz przyjrzyjmy się dokładniej jak zbierać deszczówkę i jak z niej korzystać.

Instalacja zbiornika naziemnego

Zacznijmy od prostego przypadku, czyli wody deszczowej z dachu w systemie naziemnym. Zbiornik na deszczówkę będzie ją pobierał z rynny, która jest z nim połączona bezpośrednio lub za pomocą rury. Instalacja systemu naziemnego jest bardzo prosta. Potrzebujemy rozdzielacza, który zamontujemy przy rurze pod dachem, osadnika czyszczącego wstępnie wodę przed jej zebraniem i zbiornika na kilka tysięcy litrów.

Jak podłączyć zbiornik na deszczówkę do rynny? Używa się do tego rurek karbowanych o średnicy kilku do kilkunastu centymetrów lub innych gotowych systemów dostępnych w sklepach ze sprzętem hydraulicznym. Na wylocie z rynny i na wejściu do zbiornika rurka jest zabezpieczona uszczelką.  Nowoczesne rury, wychodzące z rynny do zbiornika są wyposażone w prosty zawór. Jeżeli deszcz nadal pada, a zbiornik jest napełniony, to możemy zamknąć zawór i pozwolić reszcie wody odpłynąć dołem rury. Sitko filtrujące znajduje się nad wyjściem rurki do zbiornika na deszczówkę, dzięki czemu jest ona nieco wyczyszczona. Oczywiście wymaga to okresowego sprawdzania i czyszczenia filtra. Na dole zbiornika znajduje się kran z drugim zaworem. Można go wykorzystać do bezpośredniego pobierania wody lub wypuszczania części wody, która zbyt długo stała w zbiorniku.

Zbiornik naziemny jest łatwy do instalacji i używania. Jedyną trudność może stanowić jego transport od sprzedawcy/producenta do odbiorcy. Taki zbiornik ma ograniczoną pojemność, co sprawia, że musimy zapewnić dodatkowy kierunek odpływu z dachu, w razie większego deszczu. Można go też zamontować pod rynną odprowadzającą wodę z balkonu. Dzięki temu wody będzie trochę mniej i zapełnienie zbiornika nie będzie stanowiło takiego problemu.

Instalacja systemu podziemnego

Powyższa metoda jest łatwa, ale daje ograniczone możliwości wykorzystania deszczówki. Najlepiej nadaje się do podlewania ogrodu i pozyskiwania wody wykorzystywanej na zewnątrz budynku. Jak zbierać deszczówkę żeby móc ją łatwo wykorzystać do mycia lub spłukiwania toalety? Co zrobić, żeby zautomatyzować zarządzanie odzyskaną wodą?

Zamiast zbiornika do podlewania ogródka można zamontować profesjonalny system do ponownego wykorzystywania wody deszczowej. Zbiorniki wykorzystywane w systemach podziemnych są większe – od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy litrów. Bardzo przypominają zbiorniki szamb i oczyszczalni. W pewnym sensie system, który odprowadza do nich deszczówkę jest też podobny. Jak podłączyć zbiornik na deszczówkę do rynny kiedy jest zakopany w ziemi?

Do takiej instalacji będziemy potrzebować projektu z prawdziwego zdarzenia. Żeby system naprawdę działał automatycznie woda ze zbiornika powinna być odprowadzana do wszystkich pomieszczeń, w których będzie używana. Szczegóły projektu mogą się różnić w zależności od potrzeb i możliwości danego inwestora. Najważniejsze to doprowadzenie wody z dachu do zbiornika za pomocą rur przeprowadzonych pod ziemią. Zgromadzona woda jest odprowadzana za pomocą rur i pompy, do domowej kanalizacji, ewentualnie do kranu w ogrodzie. Kontrolę nad pobieraniem deszczówki dla potrzeb domowych pełni tzw. centrala deszczowa. System może też zasilać zautomatyzowane podlewanie ogrodu, ale to bardziej złożony projekt, który warto powierzyć specjalistom.

W tego typu instalacji zautomatyzowane jest też odprowadzanie nadmiaru wody. Dzięki tzw. przelewowi awaryjnemu woda, która osiągająca niebezpiecznie wysoki poziom trafia do gruntu.

Retencja bez rynny

Podłączenie zbiornika do rynny pozwala zbierać wodę deszczową w bardzo wydajny sposób. Jednak nie zawsze mamy taką możliwość. Jak zbierać deszczówkę bez rynny?

Dobrym sposobem jest wykorzystanie balkonu, pod którym rozwiesimy plandekę. Materiał powinien zostać rozwieszony na całą szerokość balkonu. Dzięki sile ciążenia woda będzie spływać tam gdzie znajduje się zagłębienie z dziurą. Pod spodem należy ustawić pojemnik na deszczówkę.

Zbieranie wody deszczowej bez rynny jest tanie i proste. Niestety nie daje gwarancji czystej wody tak jak rynna z założonym odpowiednim filtrem lub sitkiem.