Koszty ogrzewania domu - porównujemy różne metody

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Ewa PietrykaDrukujUdostępnij

Porównanie kosztów ogrzewania – założenia kosztorysowe

Koszty ogrzewania domu a zapotrzebowanie na energię grzewczą

Zanim rozpoczniemy porównanie kosztów ogrzewania budynków, musimy określić ich zapotrzebowanie na energię grzewczą. Jest to jeden z najistotniejszych parametrów, wpływający na ceny ogrzewania domu. Im większe będzie zapotrzebowanie budynku na energię grzewczą (wywołane np. starą stolarką okienną i słabą izolacją termiczną przegród zewnętrznych), tym wyższe okażą się średnioroczne wydatki na ogrzewanie. Zatem, zanim przybliżymy koszty ogrzewania domu, wskażemy orientacyjne zapotrzebowanie budynków na energię grzewczą.

• Budynki nieocieplone – ze względu na najgorszą izolację termiczną, zapotrzebowanie budynku na energię grzewczą może wynosić około 150 do nawet 200 kWh/m².
• Budynki ze średniej jakości izolacją termiczną – w ich przypadku przybliżone zapotrzebowanie na energię grzewczą utrzymuje się na poziomie około 100 kWh/m².
• Budynek z dobrą izolacją termiczną – budynki z wydajną izolacją termiczną na ogół posiadają zapotrzebowanie na poziomie około 60 kWh/m².
• Budynek energooszczędny – wydajna izolacja termiczna przegród zewnętrznych i brak mostków termicznych sprawia, że zapotrzebowanie domów energooszczędnych może wynosić około 50 kWh/m².
• Budynek pasywny – to najlepiej zaizolowane, nowoczesne budynki, których zapotrzebowanie na energię grzewczą może wynosić jedynie 15 kWh/m².

Znając średnie zapotrzebowanie energetyczne budynków, możemy dokonać analizy ceny ogrzewania domu. Obliczenia musimy rozpocząć od określenia parametrów budynku. Zaprezentowane wyżej zapotrzebowanie energetyczne należy pomnożyć przez metraż ogrzewanych pomieszczeń. W ten sposób dowiemy się, ile średnio rocznie energii będzie potrzebne do uzyskania odpowiedniej temperatury w budynkach.

Cena ogrzewania domu, a zapotrzebowanie na energię grzewczą – modelowe budynki, które ujmiemy w kalkulacjach

W naszych wyliczeniach weźmiemy pod uwagę trzy modelowe domy jednorodzinne o powierzchni 100 m², 150 m² oraz 200 m². Zakładamy, że budynki będą posiadały różny stopień izolacji przegród zewnętrznych. Dla każdego modelowego budynku przypiszemy zapotrzebowanie energetyczne na poziomie 150 kWh/m² (domy nieocieplone), 100 kWh/m² (domy z izolacją termiczną) oraz 50 kWh/m² (domy energooszczędne).

• Dom 100 m² – ceny ogrzewania domu będą ściśle skorelowane z jego powierzchnią oraz skutecznością izolacji termicznej. W naszych wyliczeniach przyjmujemy trzy modelowe sytuacje. W pierwszym, niewielki dom nie posiada wydajnej izolacji, a zapotrzebowanie energetyczne wynosi 150 kWh/m². W tym przypadku budynek będzie potrzebował średnio 15 000 kWh energii rocznie na ogrzewanie. W przypadku lepszej izolacji termicznej (zapotrzebowanie na poziomie 100 kWh/m²), średnioroczne zużycie energii wyniesie już tylko 10 000 kWh. Sytuacja poprawia się jeszcze bardziej w przypadku budynków energooszczędnych. Nasz modelowy dom w standardzie energooszczędnym będzie potrzebował 5 000 kWh rocznie.
• Dom 120 m² – drugi przykład to budynek jednorodzinny o powierzchni 120 m². Nasze porównanie kosztów ogrzewania obejmuje trzy stopnie zapotrzebowania na energię grzewczą (takie same, jak w przypadku modelowego domu o powierzchni 100 m²). Brak izolacji termicznej wywołuje zapotrzebowanie na poziomie 18 000 kWh rocznie. Z kolei ocieplony budynek będzie wymagał średnio 12 000 kWh rocznie. W przypadku domów energooszczędnych, zapotrzebowanie spadnie do poziomu około 6 000 kWh rocznie.
• Dom 200 m² – największy spośród kalkulowanych budynków posiada pełne 200 m² ogrzewanej powierzchni. Oznacza to największe zapotrzebowanie na energię potrzebną do ogrzewania. W przypadku domu bez izolacji (zapotrzebowanie na poziomie 150 kWh/m²), uzyskujemy wynik 30 0000 kWh. Sytuacja zmienia się w przypadku izolacji przegród zewnętrznych. Średnie zapotrzebowanie na energię grzewczą spadnie w tym przypadku do poziomu około 20 000 kWh. W ostatnim przykładzie, nasz dom o powierzchni 200 m² spełnia wymagania stawiane budownictwu energooszczędnemu. Ze względu na bardzo dobrą izolację i brak mostków termicznych, zapotrzebowanie budynku na energię grzewczą wyniesie średnio 10 000 kWh rocznie.

Źródło tabeli: opracowanie własne

Porównanie paliw do ogrzania budynków – efektywność grzewcza kotłów

Poznaliśmy już zapotrzebowanie energetyczne i metraż naszych modelowych budynków. Chcąc obliczyć średnie koszty ogrzewania domu jednorodzinnego, musimy jeszcze ustalić sprawność grzewczą kotłów. Jest to bardzo istotny parametr, który bezpośrednio wpływa na realną cenę ogrzewania.

Możemy przyjąć w uproszczeniu, że im wyższa będzie sprawność grzewcza, tym niższe będzie zużycie opału. Dla przykładu, zasypowy kocioł węglowy (tak zwany kopciuch, który nie spełnia wymogów żadnej klasy energetycznej) będzie w stanie przetworzyć jedynie 60% energii grzewczej z opału. Strata 40% wpłynie na zwiększenie zużycia węgla. Dlatego w sprzedaży znajdziemy obecnie wyłącznie kotły 5 klasy, które charakteryzują się wyższą sprawnością. Średnia sprawność kotła węglowego 5 klasy wynosi około 82%, co korzystnie wpływa na ograniczenie kosztów ogrzewania. Z podobną sprawnością pracuje kocioł na ekogroszek bądź pellet, przy których przyjmuje się około 85% wydajność. Jeszcze lepszy wynik mogą uzyskać nowoczesne kotły na olej opałowy. Ich średnia sprawność to około 92%.

Nasze porównanie paliw do ogrzania budynku obejmuje także kotły gazowe kondensacyjne oraz elektryczne. Szacuje się, że tego rodzaju urządzenia grzewcze osiągają sprawność około 99% (w naszych wyliczeniach uśrednimy tę wartość do poziomu 100%). Najwyższą sprawność grzewczą osiągają pompy ciepła, które z pobranej 1 kWh są w stanie wytworzyć 4 kWh energii grzewczej. Szacuje się, że pompa ciepła pracuje ze średnią sprawnością grzewczą na poziomie 400%. W praktyce oznacza to odczuwalne obniżenie ceny ogrzewania domu. Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat centralnego ogrzewania.

Źródło tabeli: opracowanie własne

Średnia wartość opałowa i ceny opału

Porównanie paliw do ogrzania budynku wymaga ustalenia średniej wartości opałowej. Jest to parametr, który w dużym stopniu przybliży nas do określenia dokładniejszych kosztów ogrzewania budynku. W naszych wyliczeniach przyjmujemy średnią wartość opałową na poziomie:

• Węgiel kamienny – 7 kWh/kg
• Ekogroszek – 8 kWh/kg
• Pellet – 5,3 kWh/kg
• Gaz ziemny (taryfa W3) – 10 kWh/m³
• Prąd – 1 kWh

W następnym kroku musimy już tylko określić ceny opału. Zaprezentowana poniżej cena różnych źródeł opału ma charakter poglądowy i została sporządzona dnia 05-09-2023 r. Ze względu na dużą zmienność stawek rynkowych, ceny opału zaprezentowane w niniejszym opracowaniu mogą różnić się od stawek, które nastąpią w kolejnych miesiącach.

• Węgiel kamienny – dla przykładu bierzemy pod uwagę ceny opału Orzech I dostępny w hurtowni opału KGM. Aktualna cena za tonę wynosi 1 878 zł, co w przeliczeniu na kilogram daje wartość 1,87 zł.
• Ekogroszek – naszym przykładem ekogroszku będzie Ekopal Groszek Plus, dostępny w workach 25 kg. Ceny opału dostępnego w hurtowniach osiągają kwotę 1 900 zł/tona, czyli 1,90 zł/kg.
• Pellet – ceny opału w postaci pelletu drzewnego są dość silnie zróżnicowane. Naszym przykładem będzie mieszany pellet świerkowy i słonecznikowy, dostępny w sklepie internetowym Ulenberg. Ceny opału dostępnego w workach po 25 kg wynoszą 1 480 zł/tona, czyli 1,48 zł za kilogram.
• Gaz ziemny (taryfa W3) – w ustaleniu ceny opału bierzemy pod uwagę wyliczenia zaprezentowane przez portal cena-pradu.pl. Według dostępnych wyliczeń, średnioroczny, pełny koszt m³ gazu ziemnego w taryfie W3 w 2023 roku wyniósł 3,55 zł. Zauważmy, że jest to pełny koszt opału wraz ze wszystkimi składnikami dodatkowymi.
• Prąd – szacujemy, że średnia cena prądu utrzymuje się na poziomie 0,75 zł/kWh. W 2023 roku Polski rząd wprowadził limity zużycia, powyżej których cena prądu ulega odczuwalnej podwyżce. Limit dla gospodarstw domowych wynosi 3000 kWh/rok. W przypadku osób niepełnosprawnych i ich rodzin, roczny limit został zwiększony do wartości 3600 kWh/rok. Jeszcze wyższy limit ustanowiono dla rolników i osób z kartą dużej rodziny. Górny limit osiąga w tym przypadku 4 000 kWh/rok. Dla uproszczenia naszych obliczeń, przyjmujemy stawkę 0,75 zł/kWh jako kwotę bazową.

Określenie średniej wartości opałowej oraz ceny opału daje podstawę do obliczenia kosztów jednostki paliwa w kWh. Dla przykładu, wartość opałowa węgla kamiennego wynosi 7 kWh/kg. Cena opału to 1,90 zł/kg. Obliczenie kosztów uzyskania 1 kWh jednostki paliwa będzie efektem podzielenia ceny jednostki przez średnią wartość opałową. Przykład:

Jednostka paliwa (kWh) = 1,90 (zł/kg):7 (kWh/kg) = 0,27 zł/kWh

Powyższą kalkulację możemy zastosować także przy innych źródłach ogrzewania. Jeśli przyjmiemy, że wartość opałowa ekogroszku wynosi 8 kWh/kg, a cena osiągnie 1,87 zł/kg, wówczas cena uzyskania 1 kWh jednostki paliwa wyniesie 0,23 zł. W przypadku pelletu uzyskujemy wynik 0,28 zł/kWh. Nieco droższy okazuje się gaz ziemny. W przypadku gazu o wartości opałowej 10 kWh/m³, dostępnego w cenie 3,55 zł, uzyskujemy wartość 0,36 zł/kWh. Najprostsza kalkulacja dotyczy prądu. Tutaj cena jednostki paliwa równa się cenie uzyskania 1 kWh i wynosi 0,75 zł. Dokładne wyliczenia prezentujemy w poniższej tabeli.

Źródło tabeli: opracowanie własne

Obliczamy koszty ogrzewania domu różnymi metodami

Koszt produkcji jednostki energii. Czym jest i jak go obliczyć?

Wskazaliśmy już porównanie paliw do ogrzania domu i określiliśmy średnie ceny 1 kWh jednostki paliwa. Musimy przy tym podkreślić, że na koszty ogrzewania domu wpływa jeszcze jeden, bardzo istotny czynnik. Jest nim wspomniana wcześniej średnia sprawność grzewcza urządzeń grzewczych. Mniejsza sprawność kotła grzewczego oznacza większy realny koszt produkcji jednostki energii. Sytuację możemy uprościć za pomocą poniższego wzoru:

Koszt produkcji jednostki energii = cena jednostki paliwa/średnia sprawność grzewcza kotła

Jeśli przyjmiemy, że kocioł zasypowy osiąga średnią sprawność na poziomie 60%, a cena opału to 0,27 zł/kg, wówczas rzeczywisty koszt produkcji jednostki energii wyniesie 0,45 zł. Odmienna sytuacja dotyczy pomp ciepła, które pracują ze średnią wydajnością na poziomie 400%. Cena paliwa w kWh wynosi tu 0,75 zł. Jeśli podzielimy ją przez 400% uzyskamy koszt produkcji jednostki energii na poziomie 0,19 zł. Dokładne wyliczenia prezentujemy w poniższej tabeli.

Źródło tabeli: opracowanie własne

Koszty ogrzewania domu o powierzchni 100 m²

Znając koszt produkcji jednostki energii, możemy już przejść do obliczeń kosztów ogrzewania naszych modelowych budynków. Przypomnijmy, że każdy z naszych przykładowych domów jednorodzinnych występuje w trzech standardach izolacji. Pierwszy to budynek bez izolacji termicznej ścian zewnętrznych, drugi to dom jednorodzinny z izolacją, trzeci zaś jest budynkiem energooszczędnym.

• Koszty ogrzewania domu 100 m² z rocznym zapotrzebowaniem na energię grzewczą 15 000 kWh – opracowane przez nas porównanie wskazuje, że najtańsze ogrzewanie domu będzie kosztowało rocznie 2 850 zł. Taki wynik był możliwy dzięki zastosowaniu wydajnej pompy ciepła. Na drugim końcu kalkulacji znajduje się ogrzewanie elektrycznym kotłem indukcyjnym. Ze względu na brak dobrej izolacji przegród zewnętrznych w domu jednorodzinnym i wysokie zapotrzebowanie na energię grzewczą, średni koszt ogrzewania energią elektryczną wyniósł 11 250 zł.
• Koszty ogrzewania domu 100 m² z rocznym zapotrzebowaniem na energię grzewczą 10 000 kWh – nasz niewielki, ocieplony dom jednorodzinny generuje stosunkowo niskie, średnioroczne koszty ogrzewania. Przy tradycyjnym kotle węglowym będzie to wydatek rzędu 3 200 zł rocznie. Z kolei gazowy kocioł kondensacyjny wygeneruje jedynie 3 600 zł. Najdroższe ogrzewanie elektryczne będzie z kolei kosztowało 7 500 zł rocznie. Przypomnijmy, iż mamy do czynienia z dobrze zaizolowanym, niewielkim budynkiem, a także ze stosunkowo niskim zapotrzebowaniem na energię grzewczą. Wiele domów w Polsce posiada wyższe zapotrzebowanie na energię grzewczą, co w praktyce oznacza większe koszty ogrzewania.
• Koszty ogrzewania energooszczędnego domu 100 m² z rocznym zapotrzebowaniem na energię grzewczą 5 000 kWh – nasz ostatni przykład to mały dom, który spełnia wymagania stawiane budownictwu pasywnemu. Ze względu na bardzo niskie zapotrzebowanie na energię grzewczą, koszt ogrzewania wahał się od 950 zł (pompa ciepła) do 3 750 zł rocznie (w przypadku ogrzewania elektrycznego). Dokładne kalkulacje prezentujemy w niniejszej tabeli.

Źródło tabeli: opracowanie własne

Koszty ogrzewania domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m²

Nasz drugi modelowy budynek posiada większą powierzchnię, która z pewnością przełoży się na wzrost kosztów ogrzewania. Nasze porównania obejmuje takie same ceny opału i koszty uzyskania jednostki energii, jak w przypadku opisanego wyżej budynku o powierzchni 100 m². Kalkulacje średniorocznych kosztów ogrzewania różnymi metodami prezentują się następująco:

• Ceny ogrzewania domu z zapotrzebowaniem na energię grzewczą 18 000 kWh – średnioroczne koszty ogrzewania budynku bez izolacji wydajnej izolacji termicznej mogą okazać się dość wysokie. Tak jest również w przypadku naszego modelowego domu jednorodzinnego o powierzchni 150 m². Najniższy koszt ogrzewania generuje pompa ciepła, która według naszych obliczeń, będzie generowała średnio 3 420 zł rocznie. Na drugim miejscu znajduje się kocioł na ekogroszek, z kosztami ogrzewania na poziomie 4 860 zł. W podobnych ogrzejemy budynek pelletem i kotłem węglowym 5 klasy (5 760 zł). Z kolei ogrzewanie gazem może już kosztować około 6 500 zł rocznie, a piecem indukcyjnym 13 500 zł.
• Ceny ogrzewania domu z zapotrzebowaniem 12 000 kWh – druga opcja naszego modelowego budynku posiada izolację termiczną ścian zewnętrznych, która wpływa na istotne zmniejszenie zapotrzebowania na energię grzewczą. W tym przypadku koszty ogrzewania domu jednorodzinnego pompą ciepła wynoszą średnio 2 280 zł rocznie. Z kolei ogrzewanie elektryczne pochłonie wydatki w skali około 9 000 zł. Po środku stawki znajdują się kotły na ekogroszek (3 240 zł rocznie), kotły na pellet i węglowe 5 klasy (3 840 zł rocznie) oraz kocioł gazowy kondensacyjny (4 320 zł rocznie).
• Koszty ogrzewania domu jednorodzinnego z zapotrzebowaniem 6 000 kWh – ostatnia opcja to modelowy dom jednorodzinny z bardzo dobrą izolacją termiczną, spełniającą normy budownictwa energooszczędnego. Wydajna izolacja ścian i stropów, brak mostków termicznych oraz termoizolacyjna stolarka okienna wpływają na znaczne ograniczenie kosztów ogrzewania. Za najtańsze ogrzewanie domu zapłacimy średnio 1 140 zł rocznie. Taki wynik będzie możliwy wyłącznie przy wykorzystaniu pompy ciepła. Nasze porównanie kosztów ogrzewania ujmuje także kotły na ekogroszek (średnio 1 620 zł), na pellet i węgiel ( 1 920 zł), a także kotły gazowe kondensacyjne (2 160 zł). Najwyższe koszty wygenerowało ogrzewanie elektryczne, które pochłonęło 4 500 zł.

Źródło tabeli: opracowanie własne

Koszty ogrzewania domu jednorodzinnego o powierzchni 200 m²

Ile kosztuje ogrzewanie domu o większej powierzchni użytkowej? Wszystko zależy od aktualnej ceny opału, metrażu ogrzewanej powierzchni, w przede wszystkim, od wydajności izolacji termicznej budynku. Nasz trzeci modelowy budynek posiada powierzchnię 200 m². W pierwszej opcji nie posiada wydajnej izolacji przegród zewnętrznych, co generuje zapotrzebowanie energetyczne na poziomie 30 000 kWh. W drugim przypadku zakładamy wykonanie ocieplenia, które zmniejszy zapotrzebowanie na energie grzewczą do poziomu około 20 000 kWh rocznie. Najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem będzie ogrzanie budynku pasywnego. W jego przypadku potrzebne będzie 10 000 kWh energii grzewczej rocznie.

• Koszty ogrzewania domu jednorodzinnego z zapotrzebowaniem energetycznym 30 000 kWh – duży metraż budynku i brak wydajnej izolacji termicznej wiążą się z najwyższymi cenami ogrzewania. Za najtańsze ogrzewanie domu pompą ciepła trzeba będzie zapłacić minimum 5 700 zł rocznie. Dalsze porównanie kosztów ogrzewania prezentuje znacznie mniej optymistyczne kwoty. Dla przykładu, za ogrzewanie ekogroszkiem trzeba będzie zapłacić około 8 100 zł rocznie, a pelletem 9 600 zł. Ceny ogrzewania domu kotłem gazowym wynoszą już około 10 800 zł rocznie. Największe wydatki wygeneruje ogrzewanie elektryczne, za które trzeba zapłacić około 22 500 zł (w wyliczeniach przyjmujemy preferencyjną stawkę prądu).
• Ceny ogrzewania domu z termoizolacją przegród zewnętrznych i rocznym zapotrzebowaniem na energię 20 000 kWh – nasze porównanie kosztów ogrzewania obejmuje także budynek z izolacją ścian zewnętrznych. W tym przypadku, najtańsze ogrzewanie domu pompą ciepła wygenerowało wydatki na poziomie 3 800 zł rocznie. Na drugim miejscu znalazło się ogrzewanie ekogroszkiem, za które trzeba zapłacić około 5 400 zł rocznie. Kolejne miejsca zajęły kotły węglowe 5 klasy i kotły na pellet (6 400 zł rocznie). Koszty ogrzewania domu jednorodzinnego gazem zamknęły się w kwocie 7 200 zł rocznie. Z kolei ceny ogrzewania domu prądem osiągnęły wartość 15 000 zł.
• Koszty ogrzewania domu energooszczędnego z zapotrzebowaniem 10 000 kWh – porównanie kosztów ogrzewania domu energooszczędnego rozpoczyna się od pompy ciepła. Za najtańsze ogrzewanie domu zapłacimy 1 900 zł rocznie. Z kolei za ogrzewanie domu innymi metodami trzeba zapłacić kolejno 2 700 zł w przypadku pelletu, 3 200 zł rocznie za ogrzewanie kotłem węglowym 5 klasy lub kotłem na pellet, 3 600 zł za ogrzewanie gazem ziemnym. Za najdroższe ogrzewanie elektryczne zapłacimy średnio 7 500 zł rocznie. Dokładne wartości prezentujemy w poniższej tabeli

Źródło tabeli: opracowanie własne

Wiesz już, ile kosztuje ogrzewanie domu jednorodzinnego. Jeśli chcesz uzyskać więcej przydatnych wskazówek, zapoznaj się z pozostałymi artykułami w naszym serwisie. Podpowiadamy w nich między innymi, jakie ogrzewanie do starego domu sprawdza się najlepiej.

Bibliografia:

• https://kgmhurtowniaopalu.pl/component/virtuemart/view/productdetails/virtuemart_product_id/23/virtuemart_category_id/2?gclid=EAIaIQobChMI9ZGNjbWTgQMVrAV7Ch2sMAlcEAQYASABEgL5ZPD_BwE
• https://sklep.besttrans.pl/ekogroszek_ekopal?gad=1&gclid=EAIaIQobChMIrLL40rWTgQMV2UKRBR2jngs6EAQYDSABEgLJo_D_BwE
• https://sklep.ulenberg.pl/pl/24274-pellet-mieszany-swierkowy-i-slonecznikowy-1000-kg.html?gclid=EAIaIQobChMI7rzAvLaTgQMVlR4YCh0D2gxnEAQYAyABEgKsjvD_BwE
• http://www.cena-pradu.pl/tabela.html