Unia Europejska chce zakazać tego typu paliwa, ale nie każdy nawet rozumie, co się do niego zalicza

Gaz i paliwa stałe nadal są ważnym źródłem energii. Zanim zdecydujemy się na zakup kotła lub pieca warto wiedzieć jakie są różnice między tymi paliwami. Co to jest paliwo stałe, płynne i gazowe? Jak te różnice mają się do polityki klimatycznej UE?
Z tego artykułu dowiesz się:
Co to jest paliwo stałe?
Zanim odpowiemy na pytanie, czy gaz to paliwo stałe, musimy powiedzieć, co to jest paliwo stałe. Paliwa dzielimy według stanu skupienia. Trzy najbardziej powszechne stany skupienia materii to gaz, ciecz i ciało stałe. Paliwa stałe są to więc palne ciała stałe, spalane w celu uzyskania energii. W procesie spalania wytwarzają ciepło i światło. Paliwa te mogą być pochodzenia naturalnego lub sztucznego.
Najpopularniejsze paliwa stałe wykorzystywane w energetyce domowej to:
- węgiel kamienny
- koks
- drewno
- biomasa (inna niż drewno)
Z czego węgiel kamienny nadal jest najważniejszym paliwem tego typu. Jakie są paliwa stałe wytwarzane sztucznie? Z różnych surowców można uzyskać naturalnie źródło energii cieplnej lub poddać je obróbce w celu stworzenia bardziej wydajnego materiału. Paliwa stałe uzyskane sztucznie powstają również jako odpad innych procesów obróbki. Na przykład koks jest pozyskiwany w wyniku wygrzewania (koksowania) węgla kamiennego w wysokich temperaturach. Innym rodzajem sztucznie uzyskanego paliwa stałego jest pellet. To nic innego jak sprasowana biomasa, powstała z trocin i odpadów drzewnych, a więc materiał z odzysku. Ze względu na recyklingowy sposób pozyskania, wysoką wydajność i niską produkcję popiołu pellet uznaje się za paliwo ekologiczne.
Zatem czy gaz to paliwo stałe? Nie. Gaz jest paliwem gazowym. Do tej kategorii zalicza się zarówno gaz ziemny jak i gaz w postaci płynnej, przechowywany w butlach.
Oprócz tego popularnym rodzajem paliwa jest olej opałowy, który zalicza się do paliw ciekłych, podobnie jak paliwa używane w silnikach spalinowych.
Paliwa stałe i gaz a ekologia
Jeżeli chodzi o ochronę środowiska i zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych liczy się nie tyle stan skupienia, co sposób pozyskiwania i efekt spalania paliwa. Zgodnie z najnowszą dyrektywą UE najpopularniejsze paliwa stałe – takie jak węgiel i jego pochodne, ale też gaz ziemny i ropa naftowa, są wycofywane z miksu źródeł energii cieplnej, zwłaszcza z gospodarstw domowych. W tym przypadku nie liczy się czy gaz to paliwo stałe, ważny jest fakt, że pozostaje paliwem kopalnym. Dotyczy to oczywiście gazu ziemnego – nadal najpopularniejszego po węglu paliwa to kotłów grzewczych.
Gaz nadal jest bardzo wydajnym i dużo bardziej ekologicznym źródłem ciepła niż węgiel kamienny. W wyniku spalania produkuje mniej dwutlenku węgla (50% mniej niż węgiel i 30% mniej niż olej opałowy). Nie emituje też do atmosfery dużych ilości innych szkodliwych substancji tj. tlenek węgla, tlenki siarki i azotu. Ponadto w porównaniu do węgla kamiennego gaz spalany w kotłach kondensacyjnych emituje aż tysiąc razy mniej pyłu.
To nie tylko korzystna alternatywa z punktu widzenia klimatu, ale również naszego zdrowia.
Jaka będzie przyszłość paliw stałych?
Inwestowanie w konkretne urządzenia grzewcze jest w dzisiejszych czasach niełatwym zadaniem. Jednak mając pewną wiedzę o trendach i prognozach łatwiej podjąć decyzję w tej sprawie. Sama wiedza co to jest paliwo stałe nie wystarcza. W kotle na gaz można spalać różne typy gazu, a w piecach bardziej ekologiczne rodzaje paliw stałych.
Głównym motorem zmian w polityce energetycznej jest dekarbonizacja, nie można jednak zapominać o sytuacji politycznej i relacjach między decydentami a głównymi dostarczycielami paliw. W UE podchodzi się do tego bardziej surowo niż w innych regionach świata, gdzie np. gaz ma być głównym źródłem energii jeszcze przez kilkadziesiąt lat. W krajach Unii już teraz jest wycofywane dofinansowanie do urządzeń na gaz ziemny ze środków publicznych, a do 2040 roku przewidziana jest całkowita rezygnacja z tego źródła energii cieplnej.
Docelowo paliwa kopalne mają stanowić zaledwie 10% źródeł energii. Głównym sposobem pozyskiwania energii cieplnej i elektrycznej będą – według prognoz – urządzenia i surowce OZE. Do odnawialnych źródeł energii zalicza się jednak również biopaliwa. Mają one zarówno postać gazu, płynu jak i ciał stałych. Wśród dofinansowanych urządzeń grzewczych dla gospodarstw domowych w Polsce wzrasta liczba kotłów na biomasę, szczególnie na pellet. Kotły na biogaz nadal są głównie wykorzystywane w celach przemysłowych.

Czy warto inwestować w piec na paliwa stałe?
Jeżeli paliwa stałe mogą być ekologiczne, to być może warto brać je pod uwagę montując ogrzewanie w nowym domu?
Program Czyste Powietrze przewiduje dofinansowanie do pieców na pellet, również w 2025 roku. Podobnie jak w poprzednich latach inwestorzy mogą liczyć na uzyskanie różnych dotacji w zależności od dochodów. Jest to więc technologia wspierana w ramach transformacji energetycznej. Trzeba tylko pamiętać, że piec musi spełniać minimalne warunki programu. Przede wszystkim musi mieć obniżoną emisję cząstek stałych i posiadać klasę energetyczną minimum A+.
Kotły na pellet są z pewnością tańsze niż pompy ciepła, dlatego podczas termomodernizacji wybiera się je jako alternatywę dla pomp. Czy jest to działanie przyszłościowe? Ponieważ pellet jest pozyskiwany ze sprasowanej biomasy, prawdopodobnie zawsze będzie dostępny. Trudno powiedzieć w jakich ilościach i jak to się przełoży na cenę. Na razie jest to prawdopodobnie jedna z bardziej stabilnych, ekologicznych i tańszych opcji.
Wiele paliw stałych jest wycofywanych z rynku ciepłowniczego. To nie znaczy, że przestaną funkcjonować piece na paliwa stałe oraz piece zgazowujące drewno są poważną alternatywą dla pomp ciepła i kolektorów słonecznych.
Źródła:
- Kotły na biomasę liderem w programie „Czyste Powietrze”, https://magazynbiomasa.pl/kotly-na-biomase-liderem-rankingu-w-programie-czyste-powietrze/, dostęp 18.01.2025
- Robert Rapier, The Future Of Energy: Takeaways From Energy Intelligence’s 2025 Outlook, https://www.forbes.com/sites/rrapier/2025/01/16/the-future-of-energy-takeaways-from-energy-intelligences-2025-outlook/, dostęp 18.01.2025
- Spalanie gazu ziemnego – co powstaje w jego wyniku? https://www.ewe.pl/spalanie-gazu-ziemnego-co-powstaje-w-jego-wyniku, dostęp 18.01.2025
- Paliwa stałe – rodzaje i zastosowanie, https://www.castorama.pl/paliwa-stale-przeglad-ins-103969.html, dostęp 18.01.2025