Ogrzewanie podłogowe wodne – zalety, wady, opinie, porady

Opublikowano: 03.12.2023Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Ogrzewanie podłogowe – nowoczesne centralne ogrzewanie domu

Co to jest ogrzewanie podłogowe?

Energooszczędne ogrzewanie podłogi uchodzi za szczególnie nowoczesne. W rzeczywistości taka instalacja znana była już w starożytności. W tamtych czasach ogrzewanie podłogowe było jednak zarezerwowane wyłącznie dla bogatych, ponieważ było skrajnie nieefektywne i wymagało ogromnej ilości paliwa.

W dzisiejszych czasach sytuacja się zmieniła; od lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku ogrzewanie podłogowe stało się w nowym budownictwie, przede wszystkim jednorodzinnym, standardem dostępnym dla wszystkich. Wynika to również ze szczególnej sprawności instalacji, która jest bardzo energooszczędna. Ogrzewanie podłogowe wykorzystuje niską temperaturę zasilania i długie utrzymywanie ciepła. Pozwala na roczne obniżenie kosztów ogrzewania nawet o 10%.

Rury ogrzewania podłogowego są napełnione wodą i w sposób niewidoczny ułożone pod wykładziną. Woda, która przepływa rurami, jest podgrzana do maksymalnie 40°C i ogrzewa podłogę, a tym samym pomieszczenie. Rozdzielacz zintegrowany z zasilaniem i powrotem zapewnia równomierną cyrkulację wody. Czujnik ciepła kontroluje temperaturę i przekazuje sygnały do regulatora. Ten z kolei steruje siłownikami zaworów i ustawia właściwe parametry. Czujnik zewnętrzny dokonuje pomiaru temperatury powietrza na zewnątrz domu i dostosowuje do niej temperaturę wody zasilania instalacji. 

Biorąc pod uwagę okres całego roku, podłoga w domu ma przeciętną temperaturę ok. 22°C. W zależności od pogody możliwe jest podniesienie jej do 29°C w pomieszczeniach mieszkalnych i 33°C w łazience. Przeciętna temperatura zasilania zależy od wielu czynników, między innymi rodzaju wykładziny podłogowej, izolacji termicznej i konstrukcji budynku. Przeciętnie temperatura wody zasilającej wynosi w okresie grzewczym ok. 30°C.

System montażu ogrzewania podłogowego

Rodzaj ułożenia ogrzewania podłogowego zależy od budynku. Najlepiej jest wykonać montaż całej instalacji w trakcie budowy domu. Można też wykorzystać remont, chociaż wymaga to większych nakładów pracy i wiąże się z przebudową podłogi. Ogrzewanie podłogowe polega na ułożeniu w wylewce sieci rurek albo mat grzewczych, jeśli to ma być ogrzewanie elektryczne. Powierzchnią grzewczą staje się wtedy cała powierzchnia podłogi.

Ciepło do pomieszczenia jest dostarczane przez promieniowanie, a nie przez konwekcję, co pozytywnie wpływa na komfort cieplny. Pionowy rozkład temperatury jest bardzo korzystny z punktu widzenia fizjologii człowieka: najcieplej jest w strefie nóg, a nieco chłodniej na wysokości głowy. Do dobrego samopoczucia osób znajdujących się w takim pomieszczeniu wystarczy średnia temperatura niższa o dwa stopnie w porównaniu z ogrzewaniem tradycyjnymi grzejnikami. Z tego wynika bezpośrednio oszczędność energii cieplnej i spadek kosztów ogrzewania domu.

• System suchy – nadaje się szczególnie do montażu w domach starszych, użytkowanych od dłuższego czasu. Ze względu na lekką konstrukcję podłogówki bez wylewki betonowej, system suchy nadaje się tam, gdzie strop nie wytrzymałby dodatkowego obciążenia. W starym budownictwie rury grzewcze układa się na przygotowanej warstwie podłogi, która znajdzie się ostatecznie pod wykładziną.
• System mokry – ten system wchodzi w rachubę tylko w nowym budownictwie. Elastyczne rury z tworzywa sztucznego albo z kompozytu do ogrzewania podłogowego układa się w różny sposób i na koniec zalewa warstwą wylewki. W systemie mokrym najpierw jest układana warstwa izolacji przeciwwilgociowej i termicznej, a następnie folia, zaprawa klejąca i wylewka.

Koszty ogrzewania podłogowego i materiały wykładzinowe

Cena wodnego ogrzewania podłogowego

Zanim podejmie się decyzję o zakupie ogrzewania podłogowego, dobrze jest oczywiście rzucić okiem na wiążące się z tym koszty. Cena, jaką trzeba zapłacić za komfort chodzenia boso po ciepłej podłodze, jest zasadniczo wyższa od ogrzewania wiszącego na ścianach. W codziennym użytkowaniu ta różnica stosunkowo szybko ulega wyrównaniu poprzez niższe bieżące koszty eksploatacji. Wysokość kosztów ogrzewania podłogowego zależy głównie od tego, czy zostało ono zainstalowane w nowym, czy w starym budynku. Poza tym istotną rolę odgrywa również wielkość ogrzewanej powierzchni domu.

Za wykonanie instalacji podłogowego ogrzewania trzeba zapłacić do 300 zł za metr kwadratowy i dodatkowo za związane z tym elementy (np. rozdzielacz). Systemy suche są zawsze nieco droższe. Rozpiętość cen jest bardzo duża, ponieważ zależy od wielu czynników: Czy chodzi o system suchy, czy mokry? Czy ogrzewanie jest zakładane w nowo budowanym domu, czy w remontowanym starym? W jakim stanie jest konstrukcja i izolacja termiczna budynku? Czy trzeba usuwać starą wykładzinę i wylewkę podłogi? Do tego dochodzi liczba obwodów grzewczych, zapotrzebowanie na rury, folię i wiele innych rzeczy.

Poważnym argumentem przemawiającym za instalowaniem ogrzewania podłogowego są niższe koszty bieżące. Dotyczy to centralnego ogrzewania z wodą jako czynnikiem grzewczym. Dzięki równomiernemu przekazywaniu ciepła w pomieszczeniach potrzebne jest zasilanie wodą o znacznie niższej temperaturze niż w przypadku tradycyjnych, wiszących na ścianach grzejników. Kocioł grzewczy nie musi pracować z dużą mocą i tylko przez to można zaoszczędzić ok. 10% energii cieplnej, a tym samym kosztów ogrzewania. Koszty bieżące elektrycznego ogrzewania podłogowego zależą od cen energii elektrycznej i tutaj raczej nie ma co liczyć na oszczędności.

Wielu właścicieli domów decyduje się na modernizację istniejącego ogrzewania i instalację ogrzewania podłogowego. W zależności od rodzaju konstrukcji budynku taki zabieg może być bardzo drogi, ponieważ w starym budownictwie trzeba najpierw przygotować miejsce na system rur grzewczych, co wiąże się z usunięciem starej wykładziny podłogowej oraz wylewki. Specjalne płyty nośne, cienkie rury i cienka płyta podłogowa zastępująca wylewkę zajmują łącznie zaledwie 20 mm wysokości. Ich niewielka masa pozwala na instalację także w starym budownictwie z podłogą na belkach drewnianych. Ponieważ przewody z gorącą wodą znajdują się tuż pod wykładziną, suche systemy grzewcze szybko reagują na zmienne wymagania temperaturowe. Jeśli jednak kocioł zostanie wyłączony, podłoga równie szybko się wychładza. Sprawdź także ten artykuł na temat ceny ogrzewania podłogowego.

Wykładzina podłogowa – jakie materiały są odpowiednie?

Teoretycznie możliwe jest zastosowanie prawie każdej wykładziny podłogowej nad ogrzewaniem podłogowym. Przy wyborze materiału trzeba jednak kierować się nie kolorem, wzorem i teksturą, ale najważniejszym parametrem, jakim jest w tym wypadku opór cieplny. Opór przewodzenia ciepła jest odwrotnością wielkości wyrażającej ilość ciepła przewodzonego przez powierzchnię 1m² przegrody w czasie jednej godziny przy różnicy temperatur wynoszącej 1°K. W przypadku materiału planowanego do położenia nad instalacją grzewczą opór cieplny (R) nie powinien przekraczać 0,17 (m²*K)/W.

O ile materiały izolacyjne powinny odznaczać się jak najmniejszym przewodnictwem cieplnym, czyli możliwie dużym oporem, to na ogrzewaniu podłogowym najlepiej jest układać materiały, które dobrze przewodzą ciepło. Najlepiej nadają się do tego celu płytki ceramiczne oraz materiały naturalny. Nie tylko optymalnie przekazują ciepło, ale również je magazynują. Do najpopularniejszych należą: piaskowiec, wapień, marmur i trawertyn.

Także deski warstwowe i panele mogą posłużyć jako materiał wykładzinowy nad ogrzewanie podłogowe. Nawiasem mówiąc, deski warstwowe lepiej przewodzą ciepło niż lite drewno, a poza tym wykazują większą odporność na zmiany temperatury i pękanie. Drewno stosuje się tylko do wodnego ogrzewania podłogowego. Dla przykładu deska o grubości 10 mm, trójwarstwowa z dębowym wykończeniem, wykazuje opór cieplny rzędu 0,071 (m²*K)/W.  Buk i klon wyglądają wprawdzie szlachetnie, ale raczej nie powinny być łączone z ogrzewaniem podłogowym.

Dobrej jakości panele podłogowe nadają się do ogrzewania wodnego i elektrycznego. Ze względu na przewodzenie ciepła powinny mieć grubość 8-9 mm i być montowane na zatrzask bez użycia kleju. Jako podkład sprawdza się cienka pianka, folia i falista tektura. Panele o grubość 8 mm mają współczynnik R równy około 0,066 (m²*K)/W.

Kto zdecyduje się na wykładzinę dywanową, ma dzisiaj również wiele możliwości wyboru. Podczas gdy kiedyś raczej niemożliwe było efektywne wykorzystanie dywanu do wyłożenia podłogi z instalacją grzewczą, dzisiaj istnieje wiele odpowiednich wyrobów z włókien sztucznych i naturalnych. Najlepiej nadają się wykładziny dywanowe z sizalu i kokosa. Najważniejszym kryterium jest opór cieplny (R), który w tym przypadku nie może przekraczać 0,17m²*K/W.

Zalety i wady ogrzewania podłogowego

Powody, dla których warto zainstalować wodne ogrzewanie podłogowe

• Oszczędne ogrzewanie domu – Podczas gdy tradycyjne centralne ogrzewanie bazuje na zasilaniu wodą podgrzaną do 75-85°C, niskotemperaturowe ogrzewanie powierzchniowe zadowala się temperaturą zasilania zaledwie 35-55°C. Ze względu na niski zakres temperatur sprawność urządzeń grzewczych jest wyraźnie wyższa niż przy zwykłym CO. Jest to nie tylko korzystne dla środowiska, ale również dla obniżki kosztów.
• Mniej przeciągów i zimnych zakątków – W przypadku ogrzewania niskotemperaturowego powietrze w pobliżu sufitu ma temperaturę niewiele niższą niż powietrze na dole pomieszczenia. Ciepło jest rozprowadzane bardziej równomiernie i w sposób zapewniający człowiekowi komfort cieplny. Stopy i nogi znajdują się w strefie najwyższych temperatur, natomiast chłodniejsze nieco powietrze na poziomie głowy ułatwia oddychanie. W pomieszczeniu nie występują strefy zimne i ciepłe. W każdym zakątku pomieszczenia panuje taka sama temperatura.
• Zdrowsze powietrze – Ogrzewanie oparte na niskiej temperaturze zasilania sprawia, że w domu pojawia się mniej unoszącego się w powietrzu pyłu. Brak silnych prądów powietrza spowodowanych dużą różnicą temperatur, zmniejsza zapylenie. Nie występuje też zjawisko podgrzewania cząsteczek kurzu na gorących powierzchniach metalowych grzejników - unika się podrażnienia górnych dróg oddechowych. W pomieszczeniu panuje większa wilgotność, ponieważ oddawanie ciepła przez promieniowanie nie wysusza tak powietrza, jak gorące grzejniki ścienne. Jest szczególnie korzystne dla małych dzieci.
• Akumulacja ciepła w podłodze – Znaczna pojemność cieplna podłogi (razem z warstwą wykładziny) powoduje, że zachodzi w niej magazynowanie znacznych ilości energii cieplnej. O ile grzejniki ścienne stygną w kilkanaście minut po wyłączeniu zasilania, podłoga jeszcze przez długi czas oddaje zgromadzone ciepło.
• Komfort i estetyka – Brak wiszących na ścianach grzejników znacząco poprawia estetykę pomieszczeń i daje dodatkowe możliwości aranżacji wnętrz. Cała instalacja grzewcza jest ukryta w podłodze, a niezbędne urządzenia sterujące i zasilające mogą być zamontowane w pralni albo w kotłowni.

Wady ogrzewania podłogowego – nihil est ab omni parte beatum

• Ograniczenia dotyczące wykładziny podłogi – Ogrzewanie podłogowe wymaga zastosowania materiałów wykończeniowych dobrze przewodzących ciepło. Nie są na przykład zalecane deski z litego drewna ani grube wykładziny dywanowe. Dobre są natomiast płytki ceramiczne i z naturalnego kamienia.
• Wysokie koszty instalacji, zwłaszcza w starym budownictwie.
• Problemy z usuwaniem awarii – Wprawdzie prawdopodobieństwo uszkodzenia rury pod podłogą jest znikome, to jednak różne awarie instalacji się zdarzają, a to wiąże się z koniecznością wykuwania wylewki albo przynajmniej demontażu części wykładziny.
• Trudna regulacja temperatury – Na skutek dużej bezwładności cieplnej betonowej wylewki, instalacja z opóźnieniem reaguje na zmiany ustawień temperatury. W praktyce raz wyregulowane nastawienia nie wymagają zmian, a temperaturą w pomieszczeniach sterują automatyczne czujniki i regulatory.
• Konieczność zastosowania odpowiedniego kotła albo pompy ciepła – Ogrzewanie niskotemperaturowe nie może być zasilane dowolnym kotłem. Do współpracy z taką instalacją odpowiednie są pompy ciepła oraz kotły niskotemperaturowe.
• W łazience brakuje grzejników do suszenia ręczników.

Ogrzewanie podłogi w kombinacji z grzejnikowym CO

Przy wszystkich swoich niekwestionowanych zaletach wodne ogrzewanie podłogowe stwarza jednak w łazience mały problem: ze względu na niskie temperatury zasilania nagrzewanie łazienki trwa bardzo długo. Poza tym nie ma w pomieszczeniu żadnego grzejnika, na którym można by zawiesić do wysuszenia mokre ręczniki.

Aby centralne ogrzewanie podłogowe w domu nie miało tej wady, można rozwiązać problem na dwa sposoby: wyposażyć łazienkę w dodatkowy grzejnik elektryczny na ręczniki albo w normalny zawieszany na ścianie grzejnik CO. Krótkie okresy włączania grzejnika elektrycznego nie wpływają zasadniczo na wysokość kosztów ogrzewania. Jeśli w domu istnieją dwa systemy ogrzewania – podłogowy i grzejnikowy, instalacja dodatkowego grzejnika w łazience jest tylko sprawą techniczną.