Jak zrobić wentylację grawitacyjną? Wyjaśniamy krok po kroku
Każdy budynek mieszkalny powinien posiadać wydajną wentylację, która umożliwi wymianę powietrza w pomieszczeniach. W domu na ogół spotyka się wentylację naturalną, zwaną grawitacyjną. Jaka jest jej zasada działania? Jak zrobić wentylację grawitacyjną i jaką wydajność powinna posiadać wentylacja łazienki lub kuchni? Wyjaśniamy krok po kroku.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Prawidłowo zaprojektowana wentylacja grawitacyjna – zasada działania
Sprawna wentylacja w domu przeciwdziała nadmiernemu zawilgoceniu pomieszczeń i wpływa na uzyskanie prawidłowego mikroklimatu. W domu może znajdować się wentylacja mechaniczna bez komina, jednak większą popularnością nadal cieszy się naturalna wentylacja grawitacyjna. Jaka jest zasada działania wentylacji grawitacyjnej i jak funkcjonuje cały system?
Prawidłowo zaprojektowana wentylacja grawitacyjna wykorzystuje naturalne zjawiska. Zimą w domu panuje wyższa temperatura niż na zewnątrz budynku. Zasada działania wykorzystuje większą gęstość ogrzanego powietrza, które wędruje w górę. Przeglądając schemat wentylacji, zauważymy wloty z kratkami wentylacyjnymi. To właśnie w nich pojawia się ciąg powietrza. Ciepłe powietrze z pomieszczenia zostaje wypchnięte na zewnątrz budynku poprzez szachty wentylacyjne. W efekcie w pomieszczeniu pojawia się podciśnienie, które powoduje pobranie świeżego powietrza z zewnątrz. Jest to oczywiście uproszczona zasada działania. Wentylacja grawitacyjna najlepiej funkcjonuje w budynkach ze średniej jakości izolacją. Bardzo szczelne okna i drzwi zewnętrzne utrudniają wyrównanie podciśnienia. W związku z tym w wielu nowoczesnych, dobrze zaizolowanych budynkach stosuje się dodatkowe nawiewniki. Schemat wentylacji może także uwzględniać wykonanie wywietrznika cylindrycznego. Jest to proste urządzenie, które wspomaga ciąg kominowy. Wywietrznik cylindryczny zwiększa ruch powietrza w przewodzie kominowym i może sprawić, że wentylacja stanie się bardziej wydajna.
W domu o większej szczelności dobrze sprawdza się wykonanie wentylacji mechanicznej. Jak funkcjonuje taki system i jaka jest jego zasada działania? Wentylację możemy uprościć na przykładzie schematu rozpoczynającego swą drogę od czerpni. To właśnie w czerpni zewnętrznej pobiera się świeże powietrze. Następnym elementem są kanały wentylacyjne, wyposażone w wentylator oraz system filtracji. Zadaniem wentylatorów jest wymuszenie ruchu powietrza. Powietrze trafia do pomieszczenia przez anemostat nawiewny. Z drugiej strony systemu znajduje się wywietrznik z kanałem wywiewnym. Sprawna wentylacja bez komina posiada wentylator w kanale wywiewnym oraz opcjonalnie rekuperator. Zadaniem rekuperatora będzie odzysk części energii z kanałów wywiewnych/wywietrzników i przekazanie ich do czystego powietrza wędrującego przez kanały nawiewne. Wykonanie tego typu wentylacji bez komina wpływa na ograniczenie kosztów związanych z ogrzewaniem budynku w okresie zimowym. Na końcu schematu znajduje się wyrzutnia, która odprowadza zużyte powietrze z kanału wywiewnego.
Jak zrobić wentylację grawitacyjną?
Sprawna wentylacja w pomieszczeniu – wymagania dotyczące wydajności
Prawidłowo zaprojektowana wentylacja grawitacyjna musi spełniać wszystkie normy. Jedną z podstawowych norm dotyczących wentylacji jest PN-83/B-03430 ze zmianą Az-3. W normie ustalono wymagania dotyczące wydajności wentylacji montowanej w domu jednorodzinnym i w innych budynkach mieszkalnych. Jak funkcjonuje owa norma? Uwzględniono w niej minimalny strumień objętości powietrza wentylacyjnego, stanowiącego sumę strumieni powietrza usuwanych z pomieszczeń pomocniczych. Norma została ustalona w oparciu o wydajność wyrażoną w metrach sześciennych na godzinę. Minimalna wydajność zostaje uzależniona od specyfiki pomieszczenia i wynosi:
- 15 m3/h – to minimalna norma ustanowiona dla pomieszczeń pomocniczych, które nie posiadają okien zewnętrznych.
- 30 m3/h – sprawna wentylacja kuchni z oknem zewnętrznym i kuchenką elektryczną. Przyjęto tutaj, że pomieszczenie zostaje przeznaczone do użytku przez maksymalnie trzy osoby.
- 30 m3/h – wentylacja łazienki, obliczana dla pomieszczenia z wydzielonym WC.
- 30 m3/h – minimalna wydajność wentylacji w przypadku pokoju mieszkalnego oddzielonego od kuchni, łazienki i WC przynajmniej dwojgiem drzwi bądź usytuowanego na wyższym poziomie w domu bądź w mieszkaniu wielopoziomowym.
- 50 m3/h – minimalna norma obliczona dla kuchni z oknem zewnętrznym i z kuchenką elektryczną. Założono przy tym, że pomieszczenie zostaje przeznaczone do użytku przez więcej niż trzech mieszkańców.
- 50 m3/h – sprawna wentylacja w kuchni bez okna zewnętrznego, wyposażonej w kuchenkę elektryczną. Taką samą minimalną wydajność powinna uzyskać wentylacja łazienki.
- 70 m3/h – wykonanie wentylacji w kuchni z oknem zewnętrznym, wyposażoną w kuchenkę gazową bądź węglową.
- 70 m3/h – minimalna wydajność w przypadku kuchni bez okna zewnętrznego, wyposażonej w kuchenkę gazową. Obowiązkowo należy zamontować wywietrznik mechaniczny.
Zaprezentowane powyżej normy to jedynie niezbędne minimum wydajności w pomieszczeniu o konkretnym przeznaczeniu. Sprawna wentylacja (np. wentylacja łazienki) może posiadać nieco większą wydajność. Zaleca się wykonanie systemu wentylacyjnego w taki sposób, by umożliwić krótkotrwałe zwiększenie wydajności do 120 m3/h. Taką możliwość daje nawiewno wywiewna wentylacja mechaniczna bez komina.
Co więcej, w dobrze zaizolowanych budynkach zaleca się wykonanie nawiewników okiennych z regulowanym stopniem otwarcia. Nawiewniki należy stosować w pomieszczeniu z oknami z współczynnikiem filtracji powietrza poniżej 0,3 m3(mxhxdaPa2/3). Nawiewnik/wywietrznik powietrza może zostać zamontowany w otworze okiennym, nad oknem w ścianie zewnętrznej lub w górnej części okna. Wykonanie wywietrzników/nawiewników sprawi, że wentylacja łazienki bądź wentylacja w pomieszczeniu dziennym będą mogły funkcjonować z lepszą wydajnością.
Pamiętajmy też, że wentylacja łazienki, kuchni i WC powinna posiadać otwory w dolnej części drzwi bądź szczeliny pomiędzy dolną krawędzią drzwi, a progiem. Umożliwi to zapewnienie dopływu powietrza i usprawni wentylację. Tę samą zasadę stosuje się w pomieszczeniach pomocniczych, które nie posiadają okien zewnętrznych. Przekrój netto szczelin bądź otworów w drzwiach powinien wynosić przynajmniej 220 cm2.
Wiesz już, jaka jest zasada działania wentylacji grawitacyjnej, czym charakteryzuje się wentylacja mechaniczna bez komina i znasz minimalną wydajność systemu. A może zainteresuję Cię również, jakie rury do wentylacji grawitacyjnej warto zastosować, by zapewnić sprawne działanie całego układu? Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat wentylacji mechanicznej.
Wentylacja grawitacyjna w pomieszczeniu. Jak dobrać kratki wentylacyjne?
Sprawna wentylacja w pomieszczeniu mieszkalnym wymaga odpowiedniego przygotowania. Konieczne będzie zastosowanie szachtów wentylacyjnych o odpowiedniej średnicy i przekroju. Wlot powietrza odbywa się poprzez kratki wentylacyjne. Jak funkcjonuje kratka wentylacyjna? Jej zadaniem jest odbiór powietrza z pomieszczenia i odprowadzenie go do szachtu wentylacyjnego. Wykonanie kratki wentylacyjnej stosuje się w pomieszczeniach wilgotnych (kuchnie, łazienki, WC, opcjonalnie pomieszczenia pozbawione okien). Sprawna wentylacja nie musi posiadać otworów wentylacyjnych we wszystkich pokojach mieszkalnych. Wyjątek stanowią wszystkie pomieszczenia, które zostają wyposażone w kominek.
Wykonanie kratki wentylacyjnej w kuchni, WC i łazience umożliwi wydobycie zużytego powietrza do komina wentylacyjnego. W kuchni warto zamontować dodatkowy okap, który podłącza się do komina wentylacyjnego. W ten sposób zapewnimy sobie możliwość szybkiego odprowadzenia pary wodnej i zapachów generowanych podczas przygotowywania posiłków.
Prawidłowo zaprojektowana wentylacja grawitacyjna może zawierać dowolnie dobrane kratki wentylacyjne. Najlepiej byłoby, gdyby kratka posiadała możliwość regulacji strumienia powietrza. Sprawna wentylacja łazienki lub wentylacja w pomieszczeniu kuchennym na ogół posiada wloty wentylacyjne w górnych częściach ścian. Nieco rzadziej spotkamy schemat instalacji z wlotami wentylacyjnymi umieszczonymi w suficie podwieszanym. Tego typu sprawna wentylacja na ogół znajduje zastosowanie w nowoczesnym budownictwie. Wentylacja łazienki lub kuchni z kratkami umieszczonymi w suficie może być równie funkcjonalna, co wykonanie wlotów powietrza bezpośrednio w ścianie.
Prawidłowo zaprojektowana wentylacja grawitacyjna – wady i zalety naturalnej wentylacji w domu i mieszkaniu
Ustaliliśmy już, jak zrobić wentylację grawitacyjną i poznaliśmy najistotniejsze normy dotyczące wydajności. Powinniśmy także ustalić, jakie wady i zalety posiada naturalny system wentylacji. Pierwszym i jednym z najczęściej docenianych atutów jest atrakcyjny koszt budowy. Prosty, przewidziany na etapie projektu schemat wentylacji grawitacyjnej nie powinien przysporzyć problemów montażowych. Cała wentylacja powstaje na etapie budowy domu, a odpowiednio zaprojektowana funkcjonuje z odpowiednią wydajnością.
Atrakcyjna cena montażu łączy się z niskimi kosztami eksploatacji. Prawidłowo zaprojektowana wentylacja grawitacyjna funkcjonuje w sposób niezależny. Zadaniem właściciela budynku jest jedynie okresowa kontrola drożności oraz czyszczenie szachtów wentylacyjnych. Do wentylacji grawitacyjnej nie potrzebujemy energii elektrycznej, jak ma to miejsce w przypadku wentylacji mechanicznej bez komina. Wentylacja grawitacyjna będzie dodatkowo bardzo cicha, a brak dodatkowych urządzeń (np. wentylatorów) zapewnia bezawaryjne działanie.
Niestety nawet prawidłowo zaprojektowana wentylacja grawitacyjna posiada także pewne mankamenty. Jednym z najważniejszych jest uzależnienie wydajności od temperatur panujących na zewnątrz budynku. Wentylacja funkcjonuje z dużą wydajnością w porze zimowej, jednak latem może nie działać w ogóle. Pod tym względem znacznie lepiej prezentują się wentylacje mechaniczne bez komina, które umożliwiają regulację wydajności działania bez względu na temperatury panujące na zewnątrz budynku.
Warto także zauważyć, że wentylacja łazienki lub pomieszczeń dziennych może prowadzić do straty energii grzewczej w okresie zimowym. Im większa różnica temperatur pomiędzy pomieszczeniem, a otoczeniem, tym większa wydajność wentylacji. Szacuje się, że wentylacja grawitacyjna może zwiększyć koszt ogrzewania domu o około 20 – 30%, jednak dokładne parametry będą uzależnione od specyfiki budynku i sposobu rozmieszczenia kominów wentylacyjnych.
W przypadku budynków wyposażonych w nowoczesne, szczelne okna, może dość do pojawienia się ciągu wstecznego. W tym przypadku powietrze z zewnątrz zostaje zassane przez komin wentylacyjny do wnętrza budynku. Aby przeciwdziałać temu zjawisku, warto wykonać dodatkowe nawiewniki bądź delikatnie rozszczelnić okna.
Ostatnią istotną wadą wentylacji grawitacyjnej jest niewielka możliwość regulacji wydajności. Wentylacja funkcjonuje z dużą wydajnością w okresie silnych przymrozków. W tym czasie możemy ją lekko przytłumić, przymykając wloty w kratkach wentylacyjnych. Nie mamy jednak możliwości zwiększenia wydajności w czasie, gdy temperatury na zewnątrz stają się coraz wyższe.