Różnica między oczyszczalnią a szambem

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to coraz bardziej popularna alternatywa dla szamba. To spora inwestycja, porównywalna z założeniem ogrzewania lub niewielkiej minielektrowni fotowoltaicznej. Dzięki oczyszczalni możemy zmniejszyć nasz ślad węglowy, ogólny negatywny wpływ na środowisko i zaoszczędzić czas oraz pieniądze na konserwację. Czasami taka inwestycja ma również inne zalety, jak np. dostęp do wody na potrzeby gospodarcze i możliwość uzyskania dopłaty. Budowa oczyszczalni wymaga jednak spełnienia pewnych warunków, których nie musielibyśmy spełnić w przypadku szamba. Poza tym domowa oczyszczalnia jest trochę droższa. Zacznijmy więc od pytania o różnice między tymi dwoma sposobami gospodarowania nieczystościami.

Szambo w swojej najprostszej formie jest zbiornikiem bezodpływowym na nieczystości z domu lub budynku gospodarczego. Wymaga regularnego opróżniania, które musi wykonać profesjonalny usługodawca. Główną cechą szamba jest to, że nie ma odpływu. Ma to swoje zalety, bo inwestor zgadza się na wywóz ścieków przez tabor asenizacyjny i dalej nie martwi się jego utylizacją. Poza tym zbiornik można zbudować praktycznie wszędzie. Z prawnego punktu widzenia trzeba tylko zachować odpowiednie odległości, a działka, na której powstaje, musi nie mieć podłączenia do sieci kanalizacyjnej.

Własna oczyszczalnia to bardziej skomplikowane rozwiązanie. Najtańsze, małe oczyszczalnie drenażowe mogą kosztować tyle ile szambo, ale zajmują więcej miejsca i trzeba dobrze przemyśleć ich położenie oraz działanie.

Na rynku dostępne są różne rodzaje oczyszczalni ścieków. W dalszej części artykułu wyjaśniamy jaki to ma wpływ na ich ceny. Wszystkie oczyszczalnie – jak wskazuje ich nazwa – mają za zadanie oczyszczenie ścieków, nie tylko ich odprowadzenia. Wymaga to kilkuetapowego procesu, z czyszczeniem złoża (w przypadku oczyszczalni ze złożem biologicznym), wywożeniem osadu oraz uzupełnianiem różnych form flory bakteryjnej. Konieczne jest też zwrócenie uwagi na to co wrzuca się do oczyszczalni i jak dużo znajduje się w niej wody.

Mimo utrudnień przydomowe oczyszczalnie ścieków mają wiele zalet:

  • są ekologiczne (chociaż różne w różnym stopniu)
  • nie wymagają tak częstego opróżniania/konserwacji jak szambo
  • zapewniają dostęp do wody, która może być wykorzystana w ogrodzie lub do innych celów gospodarczych
  • można dostać na nie dofinansowanie (niestety w Polsce system dopłat nie jest ujednolicony, ale warto się zorientować jakie rodzaje oczyszczalni są zaliczone do programu w danym regionie).

Ceny przydomowych oczyszczalni ścieków

Rodzaje oczyszczalni a koszt wykonania

Ceny przydomowych oczyszczalni ścieków zależą od ich rodzaju, wielkości, zastosowanych materiałów. Inna będzie cena biologicznej oczyszczalni ścieków ze złożem obrotowym, a inny koszt wykonania oczyszczalni z drenażem rozsączającym. Poza tym nie wszystkie rodzaje oczyszczalni można zamontować wszędzie. Poniżej przedstawiamy przegląd cen ze względu na typ oczyszczalni.


  • Oczyszczalnie drenażowe z drenażem rozsączającym – najprostsze w budowie i najtańsze oczyszczalnie tego typu można kupić już za 4000 zł, przeciętnie jednak cały koszt wykonania zaczyna się od 7000 zł. Do jej zamontowania potrzeba specyficznej działki z dobrze przepuszczającym gruntem, lustrem wód gruntowych 1,5 poniżej rur i dużej powierzchni. Ile kosztuje założenie przydomowej oczyszczalni ścieków, kiedy nie mamy odpowiedniego gruntu? To zależy na co się zdecydujemy.
  • Oczyszczalnie drenażowe z filtrem żwirowym lub piaskowym – stosowane są tam, gdzie nie ma odpowiednio przepuszczalnego terenu albo wody gruntowe znajdują się zbyt wysoko pod gruntem. W takiej oczyszczalni filtr zostaje usypany z piasku lub żwiru. Zarówno cena filtru jak i koszt wykonania sprawiają, że całkowity koszt montażu jest wyższy niż przy pierwszej opcji. W sumie za tego typu oczyszczalnię zapłacimy około 10 tys. zł.
  • Oczyszczalnia biologiczna – oczyszczalnie tego typu mają bardziej złożoną budowę od drenażowych. Pojemniki na nieczystości składają się z kilku komór, w których następuje oczyszczanie wstępne, następnie tlenowe z udziałem bakterii (bioreaktor). Osadnik wtórny gromadzi to co zostało z poprzednich etapów czyszczenia, klaruje ścieki i odprowadza np. do studni odpływowej. Najtańsze oczyszczalnie tego typu zaczynają się na poziomie 9-10 tys. zł, a najbardziej złożone mogą dojść do około 20 tys. zł. Cena biologicznej oczyszczalni ścieków zależy od wyboru jednego z poszczególnych podtypów:
    • ze złożem biologicznym – ok. 10 tys. zł
    • z osadem czynnym – ok. 12 tys. zł
    • ze złożem obrotowym – ok. 20 tys. zł
  • Oczyszczalnia roślinna (roślinno-stawowa) – to najbardziej ekologiczna domowa oczyszczalnia, która w dodatku ma pewne walory estetyczne. Ścieki po wstępnym procesie gnilnym i filtracji trafiają do stawu denitryfikacyjnego, w którym zostają ostatecznie wyczyszczone. Po drodze ścieki są oczyszczane przez bakterie zawarte w korzeniach specjalnych roślin. Do tego procesu nadaje się ogródek. Własna oczyszczalnia roślinna może być atrakcyjną alternatywą dla oczyszczalni biologicznej i drenażowej. Jej główną wadą jest dostosowanie do łagodnego klimatu. Jeżeli w twojej okolicy są mrozy na dłużej blokujące wegetację, to trzeba użyć dodatkowego ocieplenia, żeby proces biologiczny nie uległ zatrzymaniu. Zwykle ceny przydomowych oczyszczalni ścieków tego typu nie różnią się specjalnie od cen innych modeli. Ze względu na różnorodność wykonania, zajmowanej powierzchni i ewentualne rozwiązania estetyczne (np. mostek na stawie) cena może być różna. Orientacyjnie jest to ok. 5000 tys. zł za małą oczyszczalnię.

Porównanie cen szamba i oczyszczalni

Jeżeli chodzi o same ceny pojekmników przydomowych oczyszczalni ścieków, to nie różnią się one bardzo od cen pojemników bezodpływowych. Dobrej jakości pojemnik do szamba kosztuje około 5000-6000 zł, do tego około 1000 nawet do 1700 zł zapłacimy za montaż.

Natomiast niewątpliwie oczyszczalnie zajmują więcej miejsca, głównie dlatego, że proces, który przerzucilibyśmy na władze komunalne dokonuje się na naszej działce. Ważnym składnikiem ceny jest ich prawidłowy montaż.

Co się najbardziej opłaca?

Koszty eksploatacji

Sama odpowiedź na pytanie ile kosztuje domowa oczyszczalnia ścieków nie jest wystarczająca. Dzięki dopłatom budowa oczyszczalni częściowo się zwróci. Dodatkowo po kilku latach inwestycja powinna się zwrócić całkowicie. Zwykle na zwrot poniesionych kosztów czeka się zaledwie trzy-cztery lata. Cena eksploatacji to przede wszystkim koszt wywozu osadu z oczyszczalni, a ten zabieg przeprowadza się dużo rzadziej niż oczyszczanie szamba. W zależności od rodzaju domowej oczyszczalni i sposobu jej użytkowania – od 1 do 4 razy na rok, czasami rzadziej. Jaki jest koszt wywozu osadu z oczyszczalni?

Dla oczyszczalni drenażowych – 50 zł/rok, dla drenażowych z filtrem – 150-250 zł/rok, wywóz z oczyszczalni biologicznej – 120-240zł/rok. Oprócz tego nawet najtańsze oczyszczalnie drenażowe wymagają co jakiś czas dodawania biopreparatów. Ich koszt to nie więcej niż 150 zł/rok, często mniej. W oczyszczalniach z filtrem trzeba doliczyć jeszcze czyszczenie drenażu – ok. 100 zł/rok.

Jak widać na samą eksploatację oczyszczalni powinniśmy sobie odłożyć od 150 do 300 zł na rok. Nie jest to wysoki koszt, ale nie można go pomijać, kiedy rozważamy wszystkie za i przeciw budowie oczyszczalni.

Czy mogę wybudować oczyszczalnię?

Niestety nie każdy może podjąć decyzję na podstawie ceny montażu i kosztu wywozu osadu z oczyszczalni. Na małej bardzo działce musimy się ograniczyć do szamba. Alternatywą może być toaleta kompostowa, która powinna być połączona z gorącym kompostem. Zwykle takie rozwiązanie stosuje się w przemyślanych gospodarstwach ekologicznych. Dla każdego domu jednorodzinnego, który nie może być podłączony do sieci kanalizacyjnej, a nie ma miejsca lub warunków na oczyszczalnię trzeba postawić na szambo ekologiczne. Na szczęście wiele z tych przeszkód można pokonać inwestując w odpowiednią oczyszczalnie biologiczną.

O tym jakie dokładnie wymiary i warunki powinna spełnić działka, żeby móc założyć własną oczyszczalnię można przeczytać w innych artykułach. Oprócz przeszkód w samym terenie i jego powierzchni możemy się natknąć na blokadę prawną – np. ze względu na posiadanie działki na obszarze chronionym. Większość działek powinna się jednak nadawać do założenia przynajmniej jednego rodzaju domowej oczyszczalni ścieków.

W wielu poradnikach możemy się spotkać z opinią, że cena biologicznej oczyszczalni ścieków jest wyższa niż drenażowej. Jest to prawda w odniesieniu do tanich oczyszczalni z drenażem, jednak bardziej zaawansowane i większe to porównywalny koszt zakupu i eksploatacji. Są to wydatki dostępne dla większości inwestorów w domy jednorodzinne. Dodatkowo istnieją lokalne programy, które pozwalają na uzyskanie zwrotu części poniesionych kosztów. Najczęściej dopłaty dotyczą oczyszczalni biologicznych, jednak zanim podejmiemy decyzję warto sprawdzić czy dostaniemy też dofinansowanie na oczyszczalnię drenażową. W ciągu najbliższych lat prawdopodobnie rynek przydomowych oczyszczalni będzie się rozwijał, możliwe, że w przyszłości będziemy też mogli liczyć na bardziej rozbudowane programy dopłat i innych udogodnień.

Warto też pamiętać, że oczyszczalnie nie są przeznaczone tylko dla domów prywatnych. To dobre rozwiązanie dla obiektów turystycznych, wspólnot sąsiedzkich i obiektów komercyjnych.

Źródła:

  1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20020750690, dostęp 13.11.2023
  2. Jacek Krajl, Ile kosztuje przydomowa oczyszczalnia ścieków? Cena z montażem w 2023 roku, https://www.oferteo.pl/artykuly/ile-kosztuje-przydomowa-oczyszczalnia-sciekow-cena-z-montazem, dostęp 13.11.2023
  3. Ile kosztują oczyszczalnie ścieków, https://budujemydom.pl/cozaile/kosztorysy/instalacje/kanalizacja-i-odwodnienie/79678-ile-kosztuja-oczyszczalnie-sciekow, dostęp 13.11.2023
  4. Instytut Ekologii Stosowanej, Oczyszczalnie roślinno-stawowe, http://ies.zgora.pl/ies-spolka/oczyszczalnie-roslinno-stawowe/, dostęp 13.11.2023
ikona podziel się Przekaż dalej