Co to jest ogranicznik przepięć? Cena, zasada działania, schemat podłączenia

Ogranicznik przepięć – garść najważniejszych informacji

Czym właściwie jest ogranicznik przepięć?

Ogranicznik przepięć czy innymi słowy ochronnik przepięciowy jest urządzeniem stosowanym w instalacjach elektrycznych. Jego zadaniem jest ochrona przeciwprzepięciowa instalacji oraz podłączonych do niej urządzeń.

Ochronniki przepięciowe są już nieodłącznym elementem domowych instalacji elektrycznych. Warto pamiętać, iż bezpiecznik przepięciowy będzie przydatny w wielu sytuacjach. Urządzenie będzie w stanie uchronić nasze urządzenia elektroniczne w przypadku, gdy w bliskiej odległości nastąpi uderzenie pioruna. Wyładowanie może przechodzić po linii napowietrznej i powodować przepięcia. Ochronniki przepięciowe odcinają zasilanie, zwiększając bezpieczeństwo domowych instalacji elektrycznych. Jeśli interesuje cię ten temat, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o instalacji elektrycznej.

Warto wiedzieć, że przepięcie może pojawić się nawet wtedy, gdy wyładowanie elektroniczne wystąpi w większej odległości od budynku. Wyładowanie biegnące po linii napowietrznej będzie szczególnie groźne dla delikatnej elektroniki.

W naszych domach i mieszkaniach znajduje się coraz więcej delikatnych urządzeń, wyposażonych w elektroniczne systemy sterowania. Nawet niewielkie przepięcie może powodować nieodwracalne uszkodzenia i nieprawidłową pracę urządzeń. Dlatego ochronniki przepięciowe stają się coraz istotniejszym elementem domowej instalacji elektrycznej.

Ograniczniki przepięć - zasada działania

Zasada działania ochronników nie jest szczególnie skomplikowana. Ogranicznik przepięć zabezpiecza urządzenia przyłączone do przewodów zasilających. Aby ochrona była możliwa, konieczne jest podłączenie przewodów do ochronnika zamontowanego w skrzynce rozdzielczej. Jeśli interesuje cię ten temat, przeczytaj także artykuł o kosztach ułożenia instalacji elektrycznej.

Uproszczona zasada działania może być opisana poprzez analizę budowy ochronnika. Ogranicznik przepięć po jednej stronie posiada miejsce dedykowane do podłączenia przewodów fazowych. Z drugiej strony urządzenia znajduje się miejsce przeznaczone na przewód ochronny. Prawidłowe napięcie prądu płynącego przez instalację elektryczną sprawia, że rezystencja pomiędzy podpiętymi do urządzenia przewodami jest dość duża. W efekcie przez bezpiecznik, czy innymi słowy ochronnik przepięciowy nie płynie energia elektryczna.

Sytuacja zmieni się w przypadku, gdy uderzenie pioruna wywoła duży skok napięcia. W tym przypadku ochronniki przepięciowe doprowadzają do zwarcia pomiędzy przewodem fazowym, a przewodem ochronnym. Nadmiar energii elektrycznej zostaje przeprowadzony przez przewody fazowe i uziemiony. Tego typu podłączenie omija domową instalację elektryczną sprawiając, że ochrona odgromowa wykazuje się dużą skutecznością.

Jest to uproszczona zasada działania ochronnika. Dokładna specyfika pracy będzie też uzależniona od rodzaju urządzenia. Niektóre ochronniki przepięciowe posiadają dodatkowy iskiernik lub warystor, który omówimy w dalszej części tekstu. Sprawdź także w tym artykule, jak wygląda schemat instalacji elektrycznej.

Rodzaje ograniczników przepięć

Klasy ograniczników przepięć

Ochronniki przepięciowe posiadają klasy A, B, C, D. Wszystkie klasy ograniczników przepięć wskazują na nieco odmienne właściwości urządzeń. W ofertach sprzedaży znajdziemy cztery popularne typu ograniczników. Poniżej zaprezentujemy klasy ograniczników przepięć od A do D.

Ogranicznik przepięć klasy A – to typowe ochronniki przepięciowe dedykowane do ochrony linii napowietrznej w sieciach przesyłowych o niskich napięciach.

Ogranicznik przepięć klasy B – symbol B oznacza ochronniki przepięciowe, które stanowią pierwszy stopień ochrony różnego typu obiektów. Tego rodzaju ochrona odgromowa może odbierać wyładowania atmosferyczne, które powstały w niewielkiej odległości od budynku. Ochronnik przepięciowy klasy B zostaje wyposażony w dodatkowy iskiernik, umożliwiający szybkie gaszenie łuku elektrycznego. Warto także dodać, iż ochronnik przepięciowy klasy B znajduje zastosowanie w budynkach wyposażonych w instalacje odgromowe oraz w budynkach bez instalacji odgromowych, podłączonych do linii napowietrznej i kablowej. Jeśli interesuje cię ten temat, przeczytaj także ten artykuł o wyłączniku nadprądowym.

Ochronnik przepięciowy klasy C – znajduje zastosowanie przy ograniczeniu przepięć wynoszących do 11,5 kV. Jest to tak zwany drugi stopień ochrony. Ogranicznik przepięć klasy B może przepuszczać podwyższone napięcie do instalacji elektrycznej. Jego wartość nie jest duża, jednak może stanowić zagrożenie dla urządzeń elektronicznych. Dlatego w ofertach sprzedaży pojawia się ogranicznik przepięć B+C, stanowiący wydajną ochronę domowych instalacji elektrycznych. Ogranicznik przepięć B+C zabezpiecza urządzenia elektroniczne i znajduje zastosowanie w budynkach wyposażonych w instalacje odgromowe (chroniąc np. komputery, sprzęty RTV i AGD, czujniki ruchu, instalacje oświetleniowe itp). Możemy go też zamontować w obiektach bez instalacji odgromowej, podłączonych do linii napowietrznych oraz kablowych. Warto także dodać, że ochronnik przepięciowy klasy C posiada wbudowane warystory, które zwiększają szybkość działania urządzenia.

Ochronnik przepięciowy klasy D – stanowi trzeci stopień zabezpieczenia urządzeń elektronicznych i zadziała wtedy, gdy poprzednie klasy ograniczników przepięć B i C przepuszczą niewielką ilość energii. Ochronnik przepięciowy klasy D nadaje się do ochrony pojedynczych, szczególnie wrażliwych urządzeń elektronicznych (np. elektroniczne czujniki ruchu). Większość domowych urządzeń i sprzętów elektrycznych będzie wystarczająco zabezpieczona przez ogranicznik przepić B+C. Jednak najbardziej wrażliwe urządzenia mogą być dodatkowo chronione przez bezpiecznik typu D. Podłączenie bezpiecznika typu D do instalacji jest uproszczone dzięki jego przenośnej budowie. Tego rodzaju ogranicznik przepięć montuje się przeważnie w puszkach podtynkowych. W ofertach sprzedaży znajdziemy też ochronniki przepięciowe gniazdkowe, bezpieczniki przenośne i bezpieczniki podtynkowe.

Zaprezentowane powyżej klasy A, B, C, D stanowią wydajne zabezpieczenie odgromowe i znajdują wszechstronne możliwości wykorzystania.

Przekaźniki czasowe jako dalszy stopień ochrony

W wielu domach jednorodzinnych i mieszkaniach spotykamy przekaźniki czasowe z podtrzymaniem po zaniku napięcia zasilania. Są to dość proste urządzenia, które mogą ochronić wrażliwe sprzęty elektroniczne.

Przekaźniki czasowe z podtrzymaniem po zaniku napięcia mogą umożliwić pracę urządzeń do 10 minut po odcięciu energii elektrycznej. Mogą współpracować z takimi urządzeniami jak czujniki ruchu czy automaty schodowe. Co więcej przekaźniki czasowe mogą regulować natężenia oświetlenia.

Możliwość współpracy z takimi urządzeniami jak czujniki ruchu, automaty schodowe czy możliwość ustawienia natężenia oświetlenia sprawiają, że przekaźniki czasowe znajdują wszechstronne zastosowania. Urządzenie z podtrzymaniem zapewni możliwość płynnego wyłączenia instalacji i urządzeń po odcięciu od zasilania. Jego podłączenie może być więc ostatnim stopniem ochrony odbiorników instalacji elektrycznej.

Ile kosztuje ogranicznik przepięć?

Cena ograniczników zależy od ich specyfikacji technicznej. Za dobrej jakości, 4 biegunowy ogranicznik przepięć klasy B przyjdzie nam zapłacić od 200 zł w górę. Cena ograniczników klasy C będzie dość zbliżona.

Dla przykładu podajmy tu ogranicznik przepięć marki Legrand, numer katalogowy 412223 z wbudowanym werystorem. Urządzenie współpracuje z siecią TT, TNS oraz TNC. Średnia cena zakupu to 190 zł. Oczywiście w ofertach sprzedaży znajdziemy też ograniczniki, których cena zakupu okaże się znacznie wyższa.

Przeglądając oferty sprzedaży zauważymy, że największą popularnością cieszy się obecnie ogranicznik przepięć B+C. Cena jego zakupu będzie uzależniona od jakości, marki i specyfiki technicznej. Przyjmujemy, że prosty ogranicznik przepięć B+C, umożliwiający łatwe podłączenie do instalacji będzie kosztował od 220 zł w górę. Droższe, bardziej zaawansowane urządzenia mogą kosztować ponad 500 zł.

Ochronniki przepięciowe - przydatne w czasie zakupu i instalacji

Parametry ochronników przepięciowych

Ogranicznik przepięć posiada szereg ważnych parametrów, które regulują jego pracę. Warto na to zwrócić uwagę podczas dokonywania zakupu. Przed wyborem urządzenia zwróćmy szczególną uwagę na kilka najważniejszych parametrów i symboli, którymi są.

Liczba modułów – to innymi słowy ilość zacisków. Liczba modułów powinna zostać dobrana do wymogów konkretnych instalacji elektrycznych. W ofertach sprzedaży znajdziemy ograniczniki jednomodułowe, które współpracują z jednofazowymi instalacjami typu TN-C. Dużą popularnością cieszą się też ochronniki czteromodułowe, dedykowane do trzyfazowych instalacji typu TN-C. Z kolei czteromodułowy ogranicznik przepięć pasuje do instalacji typu TT bądź TN-S.

Klasa urządzenia – klasy A, B, C, D opisaliśmy już w poprzedniej części tekstu.

• Imax – oznacza maksymalne natężenie prądu, które wytrzyma ogranicznik przepięć.
• Up – symbol oznacza wartość napięcia prądu, do którego dojdzie w przypadku powstania przepięcia.
• Un – to ważny symbol oznaczający napięcie znamionowe, z którym pracuje ochronnik przepięciowy.
• Uc – to innymi słowy maksymalne napięcie, które będzie traktowane przez ogranicznik przepięć jako normalne. Po przekroczeniu wartości Uc zadziała ochrona przeciwprzepięciowa.