Co to jest wyłącznik nadprądowy - zastosowanie, cena, podłączenie

Bezpiecznik nadprądowy (wyłącznik nadmiarowo prądowy) – najważniejsze informacje

Co to jest wyłącznik nadprądowy?

Bezpiecznik nadprądowy jest jednym z ważniejszych elementów instalacji elektrycznej. Jego zadaniem będzie zabezpieczenie instalacji przed skutkami przeciążenia oraz zwarcia. Wyłączniki nadprądowe odcinają energię elektryczną, a tym samym zapewniają bezpieczeństwo instalacji elektrycznej. Aby w pełni zrozumieć, do czego służy wyłącznik nadprądowy, należy zapoznać się z definicją przeciążenia oraz zwarcia.

Przeciążenie elektryczne występuje wtedy, gdy w obwodzie instalacji elektrycznej występuje zwiększone napięcie prądu (większe niż napięcie znamionowe). Warto pamiętać, że każdy kabel instalacji elektrycznej wytrzymuje określenie napięcie znamionowe. Przepływający w instalacji prąd znamionowy zapewnia optymalne działanie całej elektryki. Większe napięcie w obwodzie elektrycznym (wyższe niż napięcie znamionowe) powoduje wzrost temperatury. To z kolei może doprowadzić do zmniejszenia żywotności instalacji elektrycznej, a w skrajnych wypadkach nawet do jej stopienia i pożaru. Bezpieczniki nadprądowe odcinają dostęp do energii elektrycznej w momencie, gdy określone napięcie znamionowe zostanie przekroczone. Zatem w przypadku przeciążenia elektrycznego wyłącznik nadprądowy pełni funkcję ochronną i zapewniającą większą żywotność instalacji. Jeśli interesuje cię ten temat, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o instalacji elektrycznej.

Zwarcie elektryczne pojawia się w przypadku zetknięcia się przewodu fazowego z przewodem neutralnym. Owa sytuacja może nastąpić na skutek uszkodzenia izolacji pomiędzy żyłami instalacji. Podczas zetknięcia się dwóch przewodów w obwodzie instalacji elektrycznej pojawia się prąd zwarciowy. Jego napięcie znacząco przekracza napięcie znamionowe i może wywołać awarie odbiorników bądź nawet pożar.  W tym wypadku bezpiecznik nadprądowy natychmiast odcina zasilanie elektryczne, a co za tym idzie zapobiega większej awarii instalacji elektrycznej.

Instalacje elektryczne a wyłącznik nadprądowy - zasada działania

Jak już wspomnieliśmy, wyłącznik nadprądowy (wyłącznik nadmiarowo prądowy) powinien zadziałać w przypadku przeciążenia oraz zwarcia instalacji elektrycznej. Zasada działania bezpiecznika jest stosunkowo prosta. Urządzenie przepuszcza prąd znamionowy, a odpowiednio dobrane odcina energię w przypadku pojawienia się jej nadmiaru.

W ofertach sprzedaży znajdziemy kilka rodzajów wyłączników. Każdy wyłącznik instalacyjny powinien zostać dobrany odpowiednio do specyfiki danej instalacji oraz podłączonych do nich odbiorników. Prąd znamionowy nie jest wartością stałą, jego napięcie będzie uzależnione od indywidualnych czynników. Jeśli interesuje cię ten temat, przeczytaj także artykuł o kosztach ułożenia instalacji elektrycznej.

Charakterystyka czasowo prądowa wyłącznika

Co to jest?

O parametrach wyłącznika mówi jego charakterystyka prądowo czasowa. Każdy wyłącznik nadprądowy posiada wyzwalacz przepięciowy i zwarciowy. Charakterystyka bezpiecznika to innymi słowy oznaczenie szybkości działania wyłącznika w zależności od natężenia prądu (wyższego niż prąd znamionowy).

Jak szybko zadziała bezpiecznik nadprądowy?

Charakterystyka czasowo prądowa A – bezpieczniki naprądowe o charakterystyce A wyróżniają się największą szybkością działania. Symbol A oznacza, że urządzenie zadziała w czasie natychmiastowym. Tego rodzaju wyłączniki nadprądowe można wykorzystać do zabezpieczania delikatnej elektroniki.

Charakterystyka czasowo prądowa B – symbol B oznacza bardzo popularny bezpiecznik nadprądowy. Symbol B wskazuje, że wyzwalacz przeciążeniowy został ustawiony do wartości 1,13 do 1,45 wielokrotności prądu znamionowego. Z kolei wyzwalacz zwarciowy został ustawiony na 3 – 5 krotność prądu znamionowego. Tego typu bezpieczniki nadprądowy nadają się do zabezpieczania domowej instalacji elektrycznej. Znajdą zastosowanie przy ochronie oświetlenia i domowych gniazd elektrycznych. Sprawdź także w tym artykule, jak wygląda schemat instalacji elektrycznej.

Charakterystyka czasowo prądowa C – symbol C oznacza wyłączniki nadprądowe służące do zabezpieczenia urządzeń o zwiększonych prądach rozruchowych. Charakterystyka czasowo prądowa C wskazuje, że wyzwalacz zwarciowy został ustawiony na 5 – 10 krotność prądu znamionowego. W praktyce oznacza to wyłączniki nadprądowe stosowane w wielu gałęziach przemysłu.

Charakterystyka czasowo prądowa D – symbol D to wyłączniki nadprądowe dedykowane do zabezpieczania urządzeń o wysokich prądach rozruchowych. Charakterystyka czasowo prądowa D wskazuje, że wyzwalacz zwarciowy został ustawiony na 10 – 20 krotność prądu znamionowego. Bezpiecznik nadprądowy o charakterystyce D nie znajduje zastosowania w użytku domowym, ani w przydomowych garażach. Jest to produkt przeznaczony do użytku przemysłowego, a jego cena może okazać się dość wysoka. Sprawdź także ten artykuł o układaniu instalacji elektrycznej.

Co oznaczają symbole na wyłączniku naprądowym?

Każdy bezpiecznik nadprądowy zostaje opatrzony symbolami literowymi bądź liczbowymi. Poszczególny symbol informuje nas o specyfice urządzenia.

W Polsce najczęściej używa się oznaczeń wprowadzonych przez firmę Legrand, według której

• Symbol S301 – oznacza 1 torowe wyłączniki nadprądowe.
• Symbol S302 – oznacza 2 torowe wyłączniki nadprądowe.
• Symbol S303 – oznacza 3 torowe wyłączniki nadprądowe.
• Symbol S304 – oznacza 4 torowe wyłączniki nadprądowe.

W dalszej części nasz bezpiecznik nadprądowy posiada kolejne oznaczenia. Przykładem może być tu bezpiecznik nadprądowy B10, B16 czy bezpieczniki nadprądowe C20. Pierwszy symbol oznacza charakterystykę czasowo prądową. Dalsze oznaczenie liczbowe oznacza prąd znamionowy.

Bezpieczniki nadprądowe - dodatkowe możliwości

A może wyłącznik różnicowoprądowy?

Wiemy już, jaka jest zasada działania i przeznaczenie wyłączników nadprądowych. W następnej kolejności warto wiedzieć, czym jest wyłącznik różnicowoprądowy.

Wyłącznik różnicowoprądowy nieustannie kontroluje, czy ilość prądu wpływającego do obwodów będzie równa ilości prądów z niego wypływających. Zasada działania okazuje się dość prosta. Załóżmy teraz, że do naszej instalacji podłączony uszkodzony bojler. Na jego obudowie pojawiło się niewielkie napięcie, które generuje utratę energii. Wyłącznik różnicowoprądowy rozpoznaje, że ilość prądów wpływających do obwodów jest różna z ilością prądów wypływających. Efektem będzie odcięcie głównej żyły zasilającej.

Obecnie na polskim rynku znajdują się bezpieczniki nadprądowe, wzbogacone o wyłącznik różnicowoprądowy. Dzięki temu jesteśmy w stanie w pełni zabezpieczyć domową instalację elektryczną, a tym samym zwiększyć poziom bezpieczeństwa mieszkańców.

Czym jest i jakie zastosowanie znajduje wyłącznik nadprądowy selektywny?

Wyłącznik nadprądowy selektywny znajduje wszechstronne możliwości zastosowania. Tego rodzaju urządzenie będzie niezbędnym elementem instalacji elektrycznej w przypadku, gdy wymaga się selektywności pracy szeregowo podłączonych zabezpieczeń.

W praktyce oznacza to, że wyłącznik nadprądowy selektywny uruchomi tylko ten wyzwalacz czasowo prądowy, który znajduje się najbliżej miejsca awarii. Pozostałe wyzwalacze będą pracować w sposób nieprzerwany. Dzięki temu wyzwalacz nadprądowy selektywny sprawia, że osprzęt elektryczny pracujący w obwodzie nieuszkodzonym nie pozostanie pozbawiony zasilania.

Warto także dodać, że wyłącznik nadprądowy selektywny będzie dużym ułatwieniem w lokalizacji awarii. Jest to szczególnie istotne przy większych instalacjach, do których podłączony jest domowy osprzęt elektryczny.