Dach

Dachy - wszystko na temat dachów - rodzaje, ceny i metody budowy

Dach - etapy budowy, cena, rodzaje dachów i inne ciekawostki

Dach stanowi zwieńczenie każdego budynku. To on zabezpiecza wnętrza przed działaniem niekorzystnych warunków pogodowych. Zarówno kształt jak i materiał pokryciowy dachu powinny zostać przewidziane na etapie tworzenia projektu budowlanego. Poniżej wyszczególnimy najważniejsze etapy budowlane, określimy rodzaje dachów i podpowiemy, na co zwrócić szczególną uwagę. Poruszymy również temat kosztów wymiany dachu oraz jego budowy.

Jaki projekt dachu wybrać?

Dach jest najwyżej położonym fragmentem budynku. Jego zadaniem jest osłonięcie budowli przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych (porywami wiatru, deszczem, śniegiem itp). Nieodłącznym elementem każdego dachu jest konstrukcja nośna (więźba dachowa), a także pokrycie (blachodachówka, dachówki ceramiczne itp). Wybór konstrukcji dachowej i sposobu wykończenia połaci zależy od kąta nachylenia oraz preferowanego kształtu dachu. Budynki mogą być zwieńczone dachem płaskim lub dachem stromym o jednej, dwóch lub większej ilości spadów (dachy wielospadowe).

Wybór projektu to pierwsza rzecz, o której musimy zdecydować przystępując do budowy dachu. To od dokumentacji zależeć będą późniejsze koszty inwestycji oraz wygląd całego budynku. W projekcie odnajdziemy informacje na temat kształtu dachu. Najtańszy w wykonaniu okazuje się prosty dach dwuspadowy. Można wzbogacić go o dodatkowe lukarny bądź okna dachowe, jednak wiąże się to ze zwiększeniem wydatków. Pamiętajmy, że dachy o bardziej skomplikowanej konstrukcji również będą droższe do wykonania. Dach czterospadowy z pewnością okaże się bardziej kosztowny niż prosta więźba dwuspadowa. Jest to związane zarówno z większym stopniem skomplikowania prac, jak i zwiększonym zapotrzebowaniem na materiały potrzebne do budowy.

Wybierając projekt dachu zwróćmy szczególną uwagę na rodzaj materiałów potrzebnych do wykonania więźby dachowej. Konstrukcje więźby mogą przybierać różnorodne formy. Jednak wyróżnimy kilka najistotniejszych elementów wspólnych, którymi są:

• Krokwie – czyli masywne, grube belki stanowiące podporę więźby dachowej.
• Murłaty – określane też mianem więzarów. To na nim opierają się wszystkie łaty więźby dachowej.
• Łaty – czyli długie deski montowane w poprzek krokwi. To do nich przytwierdza się pokrycie dachowe. Standardowy przekrój łat wynosi 50 x 40 mm.
• Kontrłaty – to deski montowane prostopadle do łat. Posiadają mniejszy przekrój i zapewniają wydajną wentylację pod pokryciem dachowym.

Wybrany przez inwestora projekt powinien zawierać wszystkie informacje dotyczące rozmiarów oraz ilości zaprezentowanych powyżej materiałów. Inwestor może wybrać materiał przygotowany w tartaku lub zakupić elementy prefabrykowane. W obu przypadkach warto zwrócić szczególną uwagę na jakość. Pamiętajmy również, że drewno przeznaczone na więźbę dachową musi być odpowiednio wysuszone. Zbyt wysoki poziom wilgoci wiązałby się z ryzykiem popękania i wypaczania głównych elementów konstrukcyjnych. To z kolei przełożyłoby się na zmniejszenie żywotności oraz odporności całego dachu.

Ciekawym rozwiązaniem jest też dach płatwiowo-kleszczowy.

Jaki jest optymalny kąt nachylenia dachu?

Kąt nachylenia dachu decyduje o wielu ważnych kwestiach, w tym o wyborze materiału pokryciowego. Domy jednorodzinne zazwyczaj posiadają dwuspadowy dach o kącie nachylenia oscylującym pomiędzy 30 a 45 ⁰. Jest to uniwersalne rozwiązanie, które umożliwia wykorzystanie dowolnego pokrycia dachowego. Co więcej, na górnej kondygnacji można bez problemu zaaranżować poddasze użytkowe.

W niektórych projektach budowlanych pojawiają się dachy o większym kącie nachylenia. Nie jest to zbyt korzystna sytuacja, bowiem większy kąt nachylenia wymaga zastosowania dodatkowych wzmocnień. To z kolei zwiększa koszty budowy dachu i ogranicza wybór dostępnych materiałów pokryciowych.

A może domy z płaskim dachem?

Domy z płaskim dachem kojarzyły się kiedyś z mało estetyczną zabudową wielorodzinną. Dziś jest już zupełnie inaczej. Domy z płaskim dachem coraz częściej wpisują się w nowoczesny design budowlany. Możemy wykonać je w tak zwanym systemie odwróconym. Daje to możliwość zaaranżowania przestrzeni roślinnych. Zielony dach świetnie sprawdzi się w miejskiej zabudowie. Może posłużyć do stworzenia własnego, przyjaznego miejsca wypoczynku. Domy z płaskim dachem zaaranżowanym zielenią z pewnością wyróżniają się spośród miejskiej zabudowy. Jedynym istotnym minusem tego rozwiązania okazuje się wysoki koszt całej inwestycji.

Z lukarnami czy oknami dachowymi?

Współczesne domy jednorodzinne zazwyczaj posiadają poddasze użytkowe. W większości przypadków nie wystarczy doświetlenie oknami dachowymi zamontowanymi na ścianach kolankowych. Konieczne jest wykonanie dodatkowych przeszkleń w pokryciu dachowym. Do dyspozycji pozostają okna dachowe oraz lukarny. Wybór zależy od indywidualnych wymagań inwestora. Okno dachowe nie zaburza kształtu połaci dachu. Świetnie wpisuje się w budynki minimalistyczne i energooszczędne. Wybór okien dachowych jest tak duży, że bez problemu doświetlimy nimi poddasze o dowolnym metrażu.

Drugim rozwiązaniem okazują się lukarny. Dobrze zaprojektowana i wykonana lukarna uatrakcyjni wygląd bryły budynku. Co więcej, wyeliminuje pewien fragment skosów na poddaszu zwiększając powierzchnię użytkową. Budowa lukarny może przynieść wiele korzyści. Jednak trzeba pamiętać o zwiększeniu kosztów inwestycyjnych. Każda kolejna nierówność w kształcie dachu oznacza większe zużycie materiałów oraz podwyższenie kosztów inwestycyjnych.

Dach jednospadowy, dwuspadowy czy wielospadowy?

W domach jednorodzinnych przeważnie spotyka się domy dwuspadowe. Za tego typu rozwiązaniem przemawia wiele czynników. Dach dwuspadowy jest łatwy do wykonania i nie generuje nadmiernych wydatków. Przestrzeń pod pokryciem dachowym można zaaranżować na potrzeby mieszkalne. Dach dwuspadowy jest też odporny na działanie niekorzystnych warunków pogodowych i zapewnia estetykę budynku.

Niektóre projekty przewidują budowę dachu wielospadowego. Bryła budynku zwieńczona dachem wielospadowym może wyglądać bardziej elegancko i luksusowo. Dodatkowo zyskujemy możliwość osiągnięcia większej powierzchni użytkowej na poddaszu. Warto jednak pamiętać, że większa ilość spadków oznacza jednocześnie zwiększenie kosztów. Dachy wielospadowe z reguły oznaczają o kilkanaście procent wyższy koszt budowy dachu - więźby, poszycia oraz pokrycia dachowego.

Nieliczne domy posiadają też dachy jednospadowe. Budynek zwieńczony dachem jednospadowym nie spełnia jednak wymogów estetycznych większości inwestorów. Trudno też zaaranżować poddasze na cele mieszkalne. Dlatego nie jest to zbyt popularne rozwiązanie. Wyjątek stanowią wspomniane wcześniej domy z płaskim dachem. W tym miejscu warto podkreślić, że określenie „dach płaski” nie oznacza, że powierzchnia połaci została idealnie wypoziomowana. Minimalny kąt nachylenia połaci wynosi 3⁰. Bez odpowiedniego spadku wystąpiłaby trudność w odprowadzaniu wody opadowej, która zalegałaby na pokryciu i obciążała całą konstrukcję budynku.

Budowa więźby dachowej

Więźba dachowa stanowi pierwszy element całego dachu. To ona przenosi ciężar pokrycia i odpowiada za trwałość. Przed rozpoczęciem działań praktycznych warto wybrać najlepszą ekipę dekarską. Wybór cieśli nie powinien być dyktowany jedynie aspektami ekonomicznymi. Najtańsza ekipa fachowców to często również gorsza jakość wykonania. Pamiętajmy, że dach stanowi zwieńczenie budynku. Od jakości wykonania więźby zależeć będzie trwałość całego dachu oraz komfort użytkowania poddasza. Dlatego do prac warto zatrudnić sprawdzoną ekipę, dającą gwarancję należytego przeprowadzenia usługi.

Po wyborze dekarzy warto skonsultować z nimi projekt budowy dachu. Fachowiec powinien przejrzeć listę materiałów i potwierdzić ilość elementów drewnianych. Po akceptacji możemy zamówić materiał w tartaku. 

Budowa więźby dachowej rozpoczyna się od montażu murłat. Zazwyczaj zostają osadzone na szczycie ścian bocznych. W ścianach osadza się pionowo tak zwane szpile. Ich rozmiar powinien być przewidziany w projekcie budowlanym. W niektórych projektach przewiduje się też montaż dodatkowych belek więzarowych.

Po zamontowaniu murłat ekipa dekarska przystępuje do montażu krokwi. Rozmieszczenie krokwi nie może być przypadkowe. Wszystkie wymiary muszą być zgodne z wytycznymi zawartymi w projekcie budowlanym. W przypadku zwykłych dachów dwuspadowych montaż krokwi jest stosunkowo prosty. Wystarczy zamontować je na przeciwległych ścianach domu i połączyć na przyszłym szczycie dachowym.  Krokwia łączy się z więźbą za pomocą stalowych śrub. W niektórych przypadkach zachodzi również konieczność zastosowania dodatkowych wzmocnień w postaci poziomych belek łączących krokwie.

Montaż poszycia dachowego

Nasza więźba dachowa jest już gotowa. Przed ułożeniem głównego pokrycia musimy jeszcze wykonać poszycie dachowe. Do dyspozycji inwestora pozostają dwa rozwiązania.

Pełne deskowanie z papą – wykonanie pełnego deskowania cieszyło się kiedyś bardzo dużą popularnością. Pełne poszycie wykonuje się z desek lub płyt drewnopochodnych, na których umieszcza się papę. Sztywne poszycie zapewnia dużą trwałość oraz wytrzymałość więźby dachowej. Jest szczególnie polecane na dachach o bardziej skomplikowanych kształtach. Wykonanie szczelnego poszycia z folii byłoby tu znacznie trudniejsze do wykonania. Pełne deskowania na dach zapewnia też lepsze wygłuszenie akustyczne. Wytłumienie dźwięków spadającego deszczu będzie szczególnie przydatne, jeśli planujemy budowę poddasza użytkowego.

Wybierając sztywne poszycie dachowe zyskujemy możliwość pozostawienia go na dachu przez kilka miesięcy. Szczelne poszycie z desek i papy zapewni ochronę przed działaniem niekorzystnych warunków pogodowych. Montaż głównego pokrycia można zaplanować na kolejny sezon. Bez wątpienia może to być duże ułatwienie dla wielu inwestorów. Warto również dodać, że papa nadaje się na domy z płaskim dachem. Zawdzięczamy to dużej szczelności oraz odporności.

Membrana dachowa – czyli poszycie z folii. Więźba dachowa nie posiada tu pełnego, sztywnego poszycia. Zabezpieczeniem okazuje się folia paroprzepuszczalna. Głównym atutem tego rozwiązania jest niższy koszt inwestycji. Folia jest łatwa, a jednocześnie szybka w montażu. Bez problemu pokryjemy nią dachy o prostych kształtach. Warto także dodać, że poszycie z folii zapewnia szybkie odprowadzanie wilgoci. Dzięki temu drewniana więźba dachowa oraz ocieplenie poddasza są odpowiednio zabezpieczone.

Wybierając membrany musimy pamiętać o konieczności natychmiastowego wykończenia dachu. Folia posiada ograniczoną odporność na działanie promieni ultrafioletowych, dlatego musi być osłonięta przez pokrycia dachowe.

Montaż pokrycia dachowego

Więźba dachowa jest już kompletnie zamontowana i wykończona poszyciem dachowym. W tym momencie przychodzi czas na wykonanie głównego pokrycia. Do dyspozycji inwestora pozostaje wiele materiałów pokryciowych. Na szczególną uwagę zasługują:

Blachodachówka – to jedno z najpopularniejszych rozwiązań. Blachodachówka łączy w sobie atrakcyjny koszt, a także łatwość montażu. Jest dostępna w różnych wariacjach kolorystycznych oraz rozmiarowych. Dodatkowo nie obciąża nadmiernie więźby dachowej. Niewielka waga tego materiału pokryciowego sprawia, że blachy dachowe mogą być z powodzeniem stosowane na lekkich więźbach. Wiąże się to z dodatkowymi oszczędnościami.

Warto również dodać, że blachodachówka jest materiałem o uniwersalnym zastosowaniu. Świetnie sprawdzi się na dachy o kącie nachylenia powyżej 9⁰.

Blacha trapezowa – to kolejne pokrycia dachowe o wszechstronnych możliwościach zastosowania. Blacha trapezowa jest znacznie grubsza niż tradycyjna blachodachówka. Dzięki temu charakteryzuje się większą odpornością na działanie niekorzystnych warunków pogodowych. Może być z powodzeniem stosowana w miejscach narażonych na działanie porywistych wiatrów. Dzięki większej masie blacha trapezowa utrzymuje się w jednym miejscu i zyskuje większą odporność na uderzenia gradu czy intensywne opady deszczu. Dużym atutem wynikającym z zastosowania tego materiału okazuje się atrakcyjna cena inwestycji. Blacha trapezowa może i jest nieco droższa niż blachodachówka. Jednak koszty jej zakupu nadal pozostają znacznie atrakcyjniejsze w porównaniu z dachówką ceramiczną.

Dachówka ceramiczna – produkuje się ją z gliny ceglarskiej. Ceramiczne pokrycia dachowe wyróżniają się największą odpornością na uszkodzenia mechaniczne oraz działania niekorzystnych warunków pogodowych. Dachówka ceramiczna jest też odporna na obciążenia. Nie grozi jej zalegający śnieg, dzięki czemu może być z powodzeniem układana na dachach o niewielkim kącie nachylenia. Do głównych atutów tego materiału pokryciowego należy także atrakcyjny, tradycyjny design. Dachówka ceramiczna jest często uważana za jedno z najbardziej efektownych pokryć dachowych. Omawiając zalety owego rozwiązania nie sposób pominąć kwestii żywotności. Dachówki ceramiczne wytrzymują w idealnym stanie przez długie dziesięciolecia. Inwestycja w tego rodzaju pokrycie dachowe staje się zatem jednokrotnym wydatkiem. Warto również dodać, iż ceramiczne pokrycia dachowe zapewniają bardzo dobry poziom izolacji akustycznej. Dachówka doskonale tłumi dźwięki uderzeniowe i zapewnia zwiększony komfort użytkowania górnej kondygnacji budynku.

Niestety ceramiczne pokrycia dachowe nie są wolne od wad. Największą niedogodnością okazuje się duży ciężar. Pełne pokrycie dachowe z dachówki ceramicznej będzie stanowiło duże obciążenie dla więźby. Dlatego zastosowanie tego materiału musi zostać przewidziane już na etapie tworzenia projektu budowlanego. Montaż dachówki ceramicznej wiąże się z koniecznością wykonania znacznie masywniejszej więźby dachowej. To z kolei potęguje ostateczne koszty całego przedsięwzięcia.

Dachówka betonowa – kolejne interesujące pokrycia dachowe. Dachówka z betonu może imitować wyglądem tradycyjne dachówki ceramiczne. Pozostaje przy tym znacznie tańsza w zakupie.  Szacuje się, że cena dachówki betonowej będzie o ponad 25 % niższa w porównaniu z kosztami, które trzeba byłoby przeznaczyć na produkt ceramiczny. Warto również dodać, że pokrycie betonowe jest nieco lżejsze. Dzięki temu inwestor nie musi wykonywać bardzo masywnej więźby dachowej. Wiąże się to z możliwością wygenerowania dodatkowych oszczędności.

Pokrycia dachowe z betonu zapewniają dużą trwałość oraz odporność na działanie zmiennych warunków pogodowych. Dobrze znoszą obciążenia, dzięki czemu mogą sprawdzić się na dachach o mniejszym kącie nachylenia. Dodatkowym atutem tego rozwiązania okazuje się dobra izolacja akustyczna. Niestety dachówka betonowa ma również jedną podstawową wadę. Jest nią konieczność regularnej konserwacji.

Gonty bitumiczne – to bardzo ciekawe pokrycie dachowe, które stopniowo zyskuje na popularności. Gonty bitumiczne charakteryzują się niewielką wagą (podobnie jak blachy dachowe). Dużym atutem tego pokrycia dachowego jest również optymalna szczelność. Dostępne w ofertach sprzedaży gonty bitumiczne mogą posiadać różnorodne kolory oraz specyfikę wykończenia. Dzięki temu dopasujemy je do stylistyki niemal każdego budynku. Dużym atutem tego materiału jest również plastyczność. Dzięki temu gonty bitumiczne są chętnie wybierane na dachach o bardziej nietypowych kształtach. Materiał świetnie sprawdzi się na połaciach o kącie nachylenia pomiędzy 15, a 85⁰. Może być zatem równie funkcjonalny jak blachy dachowe.

Wybieramy systemy rynnowe

Rynny są niezbędnym elementem wyposażenia każdego dachu.  W skład systemów rynnowych wchodzą także pasy nadrynnowe, okapy dachowe. Wybór konkretnych materiałów zależy oczywiście od specyfiki dachu oraz materiału pokryciowego. W ofertach sprzedaży znajdziemy wiele interesujących rozwiązań, które można dopasować do dachów domów jednorodzinnych. Dobrym pomysłem okazuje się zainwestowanie w systemy rynnowe o lepszej jakości wykonania (np. Ruukki). Warto zainwestować w materiały, które zapewnią wydajne odprowadzanie wody opadowej oraz uatrakcyjnią wygląd bryły budynku.

Nieodłącznym elementem kompletnego dachu jest również podbitka okapu. Pełni ona dwojaką funkcję. Po pierwsze zwiększa walory dekoracyjne, a po drugie zabezpiecza okap przed ptakami oraz gryzoniami. Podbitka okapu będzie również chronić górną część termoizolacji budynku i sprawi, że konstrukcja dachowa zostanie wykonana w sposób kompletny.

Budowa więźby i montaż pokryć dachowych to jedne z prac, które doprowadzają każdą nieruchomość do stanu surowego zamkniętego. Zarówno kształt dachu, rodzaj więźby jak i specyfika pokrycia dachowego powinny być przewidziane już na etapie tworzenia projektu budowlanego. Wszystkie te elementy wpływają na odporność dachu, a także na ostateczną cenę całej inwestycji.

W budownictwie domów jednorodzinnych dominują proste dachy dwuspadowe, zwane także dwupołaciowymi. Jest to prosta konstrukcja, z dwiema ścianami szczytowymi oraz dwiema spadzistymi połaciami. Dach dwuspadowy posiada wszechstronne zastosowanie. Jednak jego największą zaletą jest łatwość budowy, a także niska cena inwestycji. Dach dwuspadowy nadaje się do niemal każdego budynku mieszkalnego. Mniejsza liczba skosów powoduje, że powierzchnia użytkowa poddasza nie jest tak mocno ograniczona (tak jak ma to miejsce np. przy dachach czterospadowych/kopertowych).

Dach wielospadowy może być o kilkanaście, a czasem nawet o kilkadziesiąt procent droższy w budowie. Wynika to z większego skomplikowania prac, a także zwiększonego zużycia pokryć dachowych. Cena inwestycji będzie dodatkowo podniesiona, jeśli dach zostanie wyposażony w lukarny i przeszklenia typu bawole oko.

Pierwszym etapem wykonania dachu spadzistego jest stworzenie drewnianej więźby dachowej. W skład więźby wchodzą więzary, krokwie, łaty oraz kontrłaty. Możemy je zamówić w tartaku, lub kupić gotowe prefabrykaty. Wielkość wszystkich elementów konstrukcyjnych musi być zgodna z projektem budowlanym. Drewno przeznaczone na więźbę powinno zostać dodatkowo zaimpregnowane. Dzięki temu będzie dobrze zabezpieczone przed działaniem niszczącej wilgoci.

Po złożeniu więźby dachowej przychodzi czas na stworzenie poszycia. Do dyspozycji inwestora pozostaje poszycie z membrany dachowej lub z tradycyjnej papy na deskowaniu. Membrana jest tańsza i łatwiejsza w montażu. Jednak po jej wykonaniu musimy natychmiast zająć się montażem pokryć dachowych. Wszelkie nieszczelności w pokryciu mogą wiązać się z uszkodzeniem membrany (przez brak jej odporności na działanie intensywnych promieni UV). Tymczasem papa na deskowaniu tworzy trwałą barierę ochronną, zabezpieczającą przed działaniem niekorzystnych warunków pogodowych. W tym wypadku montaż pokryć dachowych można rozpocząć dopiero w kolejnym sezonie.

Ostatnim etapem prac jest łacenie, montaż pokryć dachowych oraz orynnowania. Po zakończeniu robót dekarskich trzeba jeszcze wykonać próbę szczelności rynien i pokrycia dachowego. Aby dowiedzieć się więcej na temat dachów i pokryć dachowych zapraszamy do zapoznania się z poniższymi artykułami. Na dole strony znajduje się także lista powiązanych tematów.