Domy pasywne od A do Z - ceny, efektywność kosztowa, technologie i więcej

Domy pasywne to innymi słowy obiekty mieszkalne o mocno zmniejszonym zapotrzebowaniu energetycznym (w porównaniu z budynkami tradycyjnymi i energooszczędnymi). Maksymalne, roczne zapotrzebowanie energetyczne domu pasywnego wynosi zaledwie 15 kWh/m2. Dla porównania, maksymalny współczynnik zapotrzebowania energetycznego w budynkach energooszczędnych wynosi 70 kWh/ (m2 x rok). Z kolei średnioroczne zapotrzebowanie energetyczne budynków tradycyjnych oscyluje wokół 130 kWh/(m2 x rok).

Domy pasywne krok po kroku - ceny, technologie, wymogi i wiele więcej

Projekty domów pasywnych zakładają najbardziej restrykcyjne wymogi termoizolacyjności komór zewnętrznych. W ich wyniku jesteśmy w stanie stworzyć budynki o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię grzewczą. Budownictwo pasywne w Polsce cieszy się rosnącym zainteresowaniem. Dlatego warto poznać podstawowe wymagania, popularne technologie oraz orientacyjne koszty inwestycyjne.

Domy pasywne czy domy energooszczędne?

Budownictwo pasywne jest często mylone z domami energooszczędnymi. Co prawda oba rozwiązania wykazują pewne podobieństwa, jednak w rzeczywistości mocno się od siebie różnią. Domy pasywne posiadają bardzo niskie zapotrzebowanie na energię grzewczą, wynoszące maksymalnie 15 kWh/m2 na rok. Jest to bardzo dobry wynik, który sprawia, że budowa domu pasywnego przekłada się na realne obniżenie kosztów eksploatacyjnych. Tymczasem domy energooszczędne mogą posiadać nawet kilkukrotnie większe zapotrzebowanie na energię grzewczą. Maksymalny współczynnik często dochodzi tutaj do 60 kWh/m2 na rok. Zatem budynek pasywny może posiadać nawet kilkukrotnie niższe zapotrzebowanie na energię grzewczą.

Zarówno domy pasywne jak i domy energooszczędne są rozwiązaniami proekologicznymi i wyróżniają się spośród tradycyjnego budownictwa. Trzeba jednak pamiętać, że projekty domów pasywnych są znacznie bardziej uszczegółowione. Zapewnienie bardzo dobrej izolacyjności przegród zewnętrznych nie może wiązać się z żadnymi kompromisami budowlanymi. Bryła budynku musi być odpowiednio zaprojektowana i zorientowana względem stron świata. Budownictwo pasywne oznacza jednocześnie najlepszej jakości materiały budowlane. Lepsze materiały o niskim współczynniku przenikania ciepła to także wyższa cena inwestycji. Koszt budowy domu pasywnego w Polsce będzie jeszcze wyższy ze względu na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Ceny domów pasywnych zwiększają się poprzez montaż rekuperacji, pomp ciepła, farm wiatrowych czy lepszej jakości paneli fotowoltaicznych. Jak już wspomnieliśmy wcześniej, budownictwo pasywne nie może iść na żadne kompromisy. Uzyskanie minimalnego zapotrzebowania na energie grzewczą musi wiązać się z wykorzystaniem nowoczesnych I niestety nadal dość drogich technologii. Dlatego nawet niewielki dom pasywny okazuje się drogi w wykonaniu.

Ceny domów pasywnych i zwrot kosztów inwestycji

Projekty domów pasywnych określają maksymalne zużycie energii. Znajdziemy w nich wszystkie wytyczne, które krok po kroku przeprowadzają przez poszczególne etapy budowlane. W dokumentacji znajdziemy informacje z czego budować domy pasywne, jaki współczynnik przenikania ciepła muszą posiadać okna trzyszybowe, a także jakie ogrzewanie pomieszczeń można zamontować. Do dokumentacji często dołącza się także kosztorys inwestycyjny. Jednak jego wyliczenia mogą być niedoszacowane. Nie chodzi jedynie o zaniżone koszty materiałów budowlanych. Duża różnica może tkwić także w kosztach zakupu urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła energii. Ich wykorzystanie jest niezbędne do otrzymania niskiego współczynnika zapotrzebowania na energię grzewczą. Ceny rekuperacji, pomp ciepła, ogniw fotowoltaicznych czy farm wiatrowych mogą być bardzo zróżnicowane. Dlatego warto wykonać własny kosztorys inwestycyjny. Czasem okazuje się, że różnice cenowe pomiędzy dystrybutorami sięgają kilkunastu procent. Mowa tutaj o kosztach zakupu oraz montażu ogniw, rekuperacji, paneli bądź farm wiatrowych o bardzo zbliżonych parametrach. Zatem rozsądnym pomysłem wydaje się dokładna analiza aktualnej oferty rynkowej. Dzięki temu będziemy w stanie wybrać najlepsze rozwiązanie, które nie będzie wiązało się z wygórowanymi kosztami.

Budownictwo pasywne zyskuje przychylne opinie na całym świecie. Jednak w Polsce nadal nie jest jeszcze zbyt popularne. Wszystko przez wysokie cny domów pasywnych. Szacuje się, że ceny domów pasywnych mogą być o około 20 % wyższe w porównaniu z wydatkami poniesionymi na rzecz budowy domu energooszczędnego o podobnym metrażu. Różnice cenowe pogłębiają się jeszcze bardziej w przypadku małych domów jednorodzinnych. Tu największym wydatkiem okazują się dodatkowe technologie wykorzystujące odnawialne źródła energii. Im mniejszy dom pasywny tym większe wydatki inwestycyjne w przeliczeniu na metraż.

Na wysoki koszt budowy przekłada się także zakup drogich materiałów budowlanych. Cena okien, drzwi czy nawet termoizolacyjnych materiałów na ściany nadal jest dość wysoka. Budownictwo domów jednorodzinnych nie jest jeszcze przystosowane pod projekty domów pasywnych. Dlatego wszystkie materiały i technologia wykorzystująca odnawialne źródła energii wiążą się z podniesieniem odczuwalnych wydatków.

Czy budowa domu pasywnego w Polsce ma sens?

Jak już wspomnieliśmy, ceny domów pasywnych w Polsce nadal są dość wysokie. Jednak wysoki koszt inwestycji to także niższa cena ogrzewania budynku. Budownictwo pasywne cieszy się rosnącą popularnością i zbiera coraz to bardziej pozytywne opinie. Jednak opłacalność inwestycyjną warto obliczyć samodzielnie. Budowa domu pasywnego z pewnością będzie miała wiele zalet. Koszt poniesiony na rzecz nowoczesnych technologii może zwrócić się po kilkunastu bądź kilkudziesięciu latach. Dlatego inwestycja w domy pasywne będzie rozwiązaniem długoterminowym, dającym korzyści dla wielopokoleniowej rodziny. Z pewnością nie będzie to opcja odpowiednia dla inwestorów, którzy chcieliby, aby inwestycja zaczęła opłacać się już po kilku latach użytkowania domu.

Domy pasywne kontra alternatywne technologie budowlane

Budownictwo pasywne to nie tylko tradycyjna technologia murowana. Zarówno domy pasywne jak i nowoczesne domy energooszczędne coraz częściej powstają w innych technologiach budowlanych. Projekty domów pasywnych przewidują budowę w technologii szkieletowej. Jest to godne uwagi rozwiązanie, które posiada pozytywne opinie inwestorów. Technologia budowy domów szkieletowych przynosi inwestorom wiele korzyści. Jedną z nich będzie szybkość realizacji. Szkieletowe domy energooszczędne i domy pasywne powstają na placu budowy w zaledwie kilka miesięcy. Tymczasem budowa domu pasywnego w technologii tradycyjnej zajęłaby zazwyczaj około dwóch lat. Technologia szkieletowa kojarzy się inwestorom z niższymi kosztami inwestycji. Jednak w przypadku budownictwa pasywnego nie musi to być do końca prawda. Największe koszty i tak ponosimy na wydajną rekuperację, pompy ciepła, panele fotowoltaiczne, solary czy przydomową farmę wiatrową. Zatem oszczędności poniesione podczas tworzenia budynku nie będą tak duże jak mogłoby się wydawać.

Szkieletowe budownictwo pasywne nadal należy w Polsce do rzadkości. Jednak z roku na rok zyskuje na popularności. Podobnie jest w przypadku domów powstających z elementów prefabrykowanych. Niektóre budynki prefabrykowane posiadają bardzo szczelne przegrody zewnętrzne i spełniają wymagania stawiane budynkom pasywnym. Budowa domu prefabrykowanego może trwać zaledwie kilka miesięcy. Koszt inwestycji zależy od metrażu oraz specyfiki zastosowanych rozwiązań technologicznych. Niemniej jednak jest to kolejna warta uwagi technologia budowlana, którą warto dokładniej przeanalizować.

Jak otrzymać termoizolacyjne przegrody zewnętrzne

Budowa domu pasywnego musi zostać zrealizowana w taki sposób, by otrzymać minimalny, określony w projekcie współczynnik przenikania ciepła. Najważniejszym elementem będzie tu bardzo dobra termoizolacja ścian zewnętrznych i poddaszy użytkowych. Do termoizolacji ścian zazwyczaj wykorzystuje się najlepszej jakości styropian frezowany o współczynniku przenikania ciepła  λ-0,031. Frezowana powierzchnia styropianu zostaje zamontowana na tak zwaną zakładkę. Poszczególne tafle styropianu łączą się ze sobą tworząc szczelną barierę ochronną. Dzięki temu w łatwy sposób eliminujemy ewentualne mostki termiczne, które mogłyby pojawić się w szczelinach materiału termoizolacyjnego. Montaż termoizolacji na budynku pasywnym powinien być wykonany przez doświadczonych fachowców. Wszystkie niedoróbki i nieszczelności przełożą się na powstanie mostków termicznych. W przypadku domów pasywnych ich obecność będzie już mocno odczuwalna.

Termoizolacje domów pasywnych można też wykonać przy użyciu wełny mineralnej. Większość materiałów dostępnych w ofertach sprzedaży charakteryzuje się atrakcyjnym, niskim współczynnikiem przenikania ciepła. Budownictwo pasywne przeważnie wykorzystuje termoizolacje o grubości ok. 30 cm. Dzięki temu komory zewnętrzne są bardzo dobrze zaizolowane.

Budowa domu pasywnego wiąże się też z koniecznością montażu najbardziej szczelnych okien. Przeszklenia muszą być wielokomorowe i potrójnie przeszklone. Pomiędzy taflami szkła znajduje się gaz szlachetny, który znacznie ogranicza straty ciepła. Jedynym mankamentem tego rozwiązania okazuje się wyższa cena zakupu. Warto też wspomnieć, że okna dedykowane do budynków pasywnych odróżniają się wysokim współczynnikiem przenikania promieni słonecznych. Dzięki temu zyskują przychylne opinie użytkowników i są w stanie zmagazynować w budynku więcej ciepła. Szacuje się, że zysk energii cieplnej z promieni słonecznych padających na oknie zlokalizowanym od strony południowej wynosi około 40 %. To bardzo dobry wynik, którym nie mogą wyróżnić się okna o standardowej budowie. Możliwość odzysku energii cieplnej z promieni słonecznych sprawiła, że domy pasywne są najmocniej przeszklone od strony południowej. Ekspozycja północna jest najchłodniejsza, dlatego przeszklenia będą mniejsze. Co więcej, od strony północnej projektuje się pomieszczenia o najniższym zapotrzebowaniu na energię cieplną.

Czy rekuperacja jest konieczna?

Tak. Projekty domów pasywnych przewidują wykonanie wentylacji mechanicznej. Rekuperacja pozwala na wydajne wentylowanie pomieszczeń oraz doprowadzenie do nich ciepła pochodzącego z gruntu. W okresie letnim wentylacja działa w sposób odwrotny – chłodząc dom i zwiększając komfort zamieszkania. Dobrze wykonana wentylacja mechaniczna wykazuje większą sprawność działania niż domowa klimatyzacja. Nie występuje ryzyko pojawienia się grzybów i szkodliwych alergenów. Na szczególną uwagę tego rozwiązania zasługuje także poziom hałasu. Zwykła klimatyzacja domu może okazać się dość głośna. Tymczasem rekuperacja posiada lepsze wytłumienie akustyczne, połączone z wolniejszym przepływem powietrza. Dzięki temu cała instalacja jest bardzo cicha i nie zmniejsza komfortu użytkowania budynku

Podczas wyboru projektu budowlanego zwracamy uwagę na przestrzeń mieszkalną, komfort użytkowania pomieszczeń, a także na późniejsze koszty eksploatacji budynku. Dom pasywny to jedno z najbardziej energooszczędnych rozwiązań, jakie możemy wykorzystać w budownictwie domów jednorodzinnych. Średnioroczne zapotrzebowanie na energię domu pasywnego może być o ponad osiem raz niższe w porównaniu z budownictwem tradycyjnym. Możemy zatem śmiało stwierdzić, że inwestycja w dom pasywny bądź budynek energooszczędny zwróci się w postaci niskich kosztów ogrzewania.

Aby zapewnić tak niskie zapotrzebowanie na energię grzewczą (maksymalnie 15 kWh/(m2 x rok), trzeba zainwestować w najlepszej jakości materiały budowlane. Domy pasywne muszą być też dodatkowo wyposażone w urządzenia i mechanizmy, które oszczędzają energię (pompa ciepła, panele słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne). Warto dodać, że urządzenia takie jak pompa ciepła nie tylko generują oszczędności, ale są też rozwiązaniem proekologicznym.

W Polsce nadal nie mówi się zbyt dużo na temat budownictwa pasywnego. Jest to poniekąd związane z wysokim kosztem inwestycji. Domy pasywne pociągają za sobą odczuwalne wydatki, związane z zakupem drogiej termoizolacji, energooszczędnych okien, a także systemów wspomagających (np. wspomniana wcześniej pompa ciepła). Duży wpływ na koszty budowy domów pasywnych mają także stawki robocizny. Warto podkreślić, że dom pasywny (a także budynek energooszczędny) może być wykonany jedynie przez doświadczonych fachowców, znających tą technologię budowlaną. Wszystkie ewentualne niedoróbki mogą wytworzyć mostki termiczne i sprawić, że budynek będzie wytracał energię grzewczą. Niezgodne z technologią wykonanie domu pasywnego nie ma żadnego uzasadnienia ekonomicznego.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat budownictwa pasywnego, zapraszamy do poniższego działu. Znajdziesz w nim przydatne informacje dotyczące domów pasywnych, norm budowlanych, a także nowoczesnych technologii, w które wyposażony jest każdy budynek pasywny (np. pompa ciepła i kolektory). Na dole strony znajdziesz też listę powiązanych tematów.