Własna farma fotowoltaiczna - koszty, wymagania, opłacalność

Najważniejsze informacje o farmie fotowoltaicznej

Co to jest farma fotowoltaiczna?

Farmą może być każda instalacja fotowoltaiczna, która zajmuje duży obszar i produkuje prąd o łącznej mocy 0,5 MWp lub większej. Zwykle jest rozmieszczona na gruncie, chociaż istnieją też inne opcje. Granice między farmą fotowoltaiczną a dużą instalacją są płynne. Od mikroinstalacji domowych i firmowych różni się głównie tym, że wyprodukowana energia jest przeznaczona na sprzedaż dla podmiotów trzecich lub na aukcji OZE. To wiąże się też z dodatkowymi wydatkami na zabezpieczenia paneli przed kradzieżą i zniszczeniem.

Jaka jest powierzchnia i moc farm fotowoltaicznych?

Moc największych farm PV na świecie przekracza 2000 MWp, ale większość mieści się w granicach kilku do kiludziesięciu megawatów. Największa farma fotowoltaiczna w Polsce (2023 rok) zajmuje 300ha i ma moc 204 MW. Jest to nie tylko największy taki obiekt w naszym kraju, ale w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Produkowany przez nią prąd może zaspokoić potrzeby energetyczne dużego miasta.

Oczywiście farma fotowoltaiczna budowana przez drobnych inwestorów nie osiągnie takiej mocy. Natomiast wystarczy do wspomagania energetyki lokalnie np. w pobliskiej miejscowości czy gospodarstwie przemysłowym. Mała farma fotowoltaiczna może produkować ilość energii zależnie od dostępnej powierzchni i mocy paneli. Żeby to lepiej zrozumieć zacznijmy od odpowiedzi na pytanie jaką moc ma farma fotowoltaiczna na 1 ha? Korzystając z takiej powierzchni możemy uzyskać ok. 500-800 kW. Wylicza się, że dla farmy 1 MW są potrzebne 2 ha powierzchni.

Wymagania i przygotowania do założenia farmy

Żeby móc obliczyć dokładne koszty farmy fotowoltaicznej i jej opłacalność trzeba najpierw określić jaką, gdzie i jak zbudujemy. W tym celu dobrze zapoznać się z ogólnymi wymaganiami i przepisami. Ekspertyza i przeliczenie przewidywanych wydatków pozwolą stwierdzić czy warto założyć farmę fotowoltaiczną.

Gdzie można postawić farmę fotowoltaiczną?

Według obowiązującego prawa farma paneli fotowoltaicznych nie powinna być stawiana na gruntach dobrej jakości ani cennych przyrodniczo. Zwykle pod takie przedsięwzięcie przeznacza się grunty orne klasy IV lub gorsze. Żeby postawić panele na lepszej ziemi trzeba ją odrolnić. Jeżeli jedną z naszych motywacji jest rzeczywiście dbałość o środowisko, to warto wziąć też pod uwagę, że farma solarna na żyznej ziemi nie jest specjalnie ekologiczna. W każdym przypadku konieczna jest ekspertyza, jeżeli farma fotowoltaiczna ma zajmować 1 ha. W przypadku terenów objętych ochroną taka ekspertyza jest przeprowadzana dla farm od 0,5 ha. Jeżeli otrzymamy decyzję środowiskową, możemy przystępować do dalszych kroków.

Pozwolenia ze strony lokalnych władz to jedno. Musimy znaleźć lub przystosować ziemię, która będzie się nadawała pod farmę solarną. Działka powinna być płaska, umożliwiać orientację paneli na południe i nie być otoczona żadnymi wysokimi budynkami czy drzewami. W pobliżu musi się znajdować utwardzona droga, która umożliwi przewiezienie, zamontowanie, a w razie czego wymianę ciężkiego sprzętu. W zależności od tego jak dużą farmę paneli fotowoltaicznych planujemy, musimy odpowiednio przeliczyć powierzchnię. Pamiętajmy, że paneli nie da się postawić w rzędach blisko siebie. Jeżeli chcemy uniknąć zacienienia, to potrzebujemy odpowiednio dużej powierzchni (instalacja o mocy 0,5MW na 1ha, instalacja 1MW – minimum na ok. 2 ha). Dodatkowo przy wyborze lokalizacji trzeba pamiętać o zachowaniu odległości. Farma solarna powinna być położona przynajmniej 100 m od budynków mieszkalnych i najwyżej 200 m od linii elektroenergetycznej (żeby nie było komplikacji z przesyłem prądu).

Formalności przed budową farmy solarnej

Jeżeli wybraliśmy ziemię i uzyskaliśmy decyzję środowiskową, to następnym krokiem będzie dopełnienie formalności. Na większości gruntów pod fotowoltaikę konieczne jest uzyskanie warunków zabudowy. Wniosek, z mapką, dowodem opłaty skarbowej i uzyskaną wcześniej decyzją środowiskową składamy w urzędzie gminy. Kolejny krok to uzyskanie przyłącza do sieci (wnioski z dokumentacją składamy u operatora). Na stosowny dokument czekamy nawet do 150 dni. Dopiero posiadając te zgody można się ubiegać o pozwolenie na budowę, a w końcu o koncesję (jeżeli farma fotowoltaiczna będzie wytwarzać powyżej 500kW).

Wszystkie powyższe czynności wykonujemy przed zabraniem się za samą działkę i budowę instalacji. Dopiero na tym etapie możemy zacząć rozmawiać o prawdziwych kosztach, wyborze optymalnej technologii i przeznaczeniu farmy.

Ile kosztuje budowa farmy fotowoltaicznej?

Koszty budowy farmy fotowoltaicznej trzeba liczyć od zakupienia lub przygotowania działki do montażu samych urządzeń. Budowa farmy fotowoltaicznej może być podzielona na trzy etapy: przygotowanie działki, zabezpieczenie terenu, zakup i montaż właściwych urządzeń. Dla ułatwienia będziemy wszystko omawiać na przykładzie farmy montowanej na 1 ha. Nie powinna nam spędzać snu z powiek największa farma fotowoltaiczna w Polsce, bo to przedsięwzięcie wyjątkowe na skalę regionu. Spróbujmy wyliczyć ile kosztuje 1 hektar farmy fotowoltaicznej.

Koszty farmy fotowoltaicznej krok po kroku

Działkę można kupić, wykorzystać już posiadaną ziemię lub wydzierżawić. Dzierżawa to ok. 10-15 tys. zł na 1 ha. Za około 40-50 tys. możemy taką działkę kupić. To spory dodatek do innych kosztów, jeżeli jednak możemy go ponieść, to szybciej zwróci się inwestycja w całą farmę solarną. Do tego należy dodać przygotowanie działki pod panele – wyrównanie, wycięcie wysokich drzew i krzewów. Tu możemy też doliczyć zabezpieczenie działki, które stanowi niewielki ułamek całości wydatków.

Jeżeli chodzi o urządzenia składające się na farmę paneli fotowoltaicznych, to same panele są najdroższe. Według wyliczeń ich koszt stanowi ok. 43% wydatków. Na drugim miejscu są konstrukcja i transformator – ok. 30% wydatków. Prace konstrukcyjne i pomiary – 8% oraz falowniki 7%. Do tego trzeba dodać mniejsze, ale sumujące się wydatki na okablowanie AC i ZK, odgromienie i ochronę przepięciową oraz dodatkowe urządzenia. Jeżeli zamiast zwykłego stelażu pod moduły, wybierzemy trackery, to cena tej części odpowiednio wzrośnie (nawet dziesięciokrotnie).

Według wyliczeń z poprzedniego roku koszty budowy farmy fotowoltaicznej na 1 ha wynosiły ok. 1-1,5 mln zł. Jeżeli ten wydatek ma się opłacać, to musimy obliczyć ile wyniesie okres zwrotu, a więc kiedy zacznie ona przynosić zyski. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat fotowoltaiki.

Co wpływa na koszty i rentowność farmy PV?

Wszystkie koszty budowy farmy fotowoltaicznej podawane w internecie mogą być tylko szacunkowe. W przypadku farmy o mocy 1 MW podaje się od 2,5-3 nawet do 5 mln zł. Dokładne wyliczenie ile kosztuje budowa farmy fotowoltaicznej można przeprowadzić po wybraniu konkretnego miejsca i technologii. Duże znaczenie ma dobranie paneli, sposobu ich ekspozycji (wystawa południowa, trackery) oraz sprzętu przetwarzającego prąd i optymalizującego pracę ogniw. Ponadto ważne jest skąd będziemy czerpać fundusze. Banki chętnie inwestują w nowe technologie. Jeżeli mamy ok. 30% na wkład własny i zdolność kredytową, to resztę pokryje bank. Minus jest taki, że później pieniądze trzeba zwrócić z nadwyżką, a więc na farmie zarabia początkowo bank, nie inwestor.

Jeżeli chodzi o inwestycje zaletą małej farmy fotowoltaicznej są większe możliwości w doborze dobrej jakości technologii i dostępie do dofinansowania. Istnieje też większa szansa, że inwestor będzie miał fundusze własne na pokrycie większości kosztów. Duże farmy zwykle wymagają wielokrotnie wyższych inwestycji. Pamiętajmy, że każda największa farma fotowoltaiczna w Polsce, wybudowana w ciągu ostatnich kilku lat powstała z inicjatywy i za pieniądze profesjonalnych deweloperów tego typu inwestycji.

Przystępując do budowy nie możemy też zapominać o kosztach farmy fotowoltaicznej, wynikających z rutynowych czynności konserwacyjnych, okazjonalnych napraw, ryzyka zniszczenia i kradzieży, a także podatków. Właściciela farmy ominie natomiast coś co spędza sen z powiek wielu innym przedsiębiorcom – rosnące opłaty za prąd.