Gont drewniany krok po kroku – rodzaje gontów, ceny, opinie, porady

Gont dachowy – z czego i jak jest zrobiony?

Gatunki drewna odpowiednie do wyrobu gontów

Gatunki drewna względnie drzew stosowanych do wyrobu gontów drewnianych, różnią się w zależności od regionu. Pozyskanie drewna na ten cel odbywa się w miesiącach zimowych, a więc od grudnia do lutego. W okresie spoczynku wegetacyjnego, kiedy soki przestają krążyć, drewno jest szczególnie suche i doskonale nadaje się na gonty. Preferowane jest drewno o małych przyrostach rocznych, ponieważ z takiego może powstać bardzo trwała drewniana dachówka.

W krajach alpejskich gont drewniany jest wyrabiany z bardzo żywicznego modrzewia, świerka i jodły, ale także z dębu. W krajach położonych bardziej na północ przerabia się na klepkę dachową również sosnę, osikę i brzozę, a we Francji kasztan.

W krajach azjatyckich preferowane jest szczególnie odporne na niepogodę drewno tekowe, a drewniana dachówka z cedrów od wieków jest wyrabiana w Kanadzie. Drewno cedrowe jest bardzo bogate w olejki eteryczne, które w naturalny sposób zabezpieczają je przed grzybami.

• Gont modrzewiowy –drewno należy do najbardziej trwałych i elastycznych pośród gatunków iglastych. Czerwonawa do brązowej twardziel jest mocno przeżywiczona. Jasna część bielasta modrzewia jest usuwana przed wyrobem gontów. Łupany gont modrzewiowy jest w Europie stosowany od stuleci i najlepiej się zachowuje.
• Gont dębowy – twarde i mocne drewno twardzielowe dębu jest otoczone pierścieniem bielu, który nie jest przydatny do wyrobu gontów. Dzięki dużej zawartości garbników dąb jest bardzo trwały. Łupany gont dachowy z dębiny ma opinie jednego z najbardziej cennych i godnych polecenia pokryć.
• Gont świerkowy – bardzo jasne drewno tego gatunku powszechnie występującego w Europie daje się bardzo dobrze łupać. Krycie gontem świerkowym jest stosowane przeważnie w regionach, gdzie tradycją jest malowanie fasady. Ma to istotne znaczenie, jako że naturalny czynnik ochronny w świerku nie występuje.
• Gont grabowy – żółtawe do brunatnego drewno jest bardzo twarde i wytrzymałe. Klepka dachowa z grabu jest wyrabiana przeważnie przy użyciu piły. Ze względu na brak naturalnej odporności, zaleca się stosowanie chemicznych środków przeciwgrzybowych.

Jeśli szukasz firmy, która wykona pokrycie dachu, kliknij i wypełnij ten formularz, aby uzyskać dostęp do ofert wykonawców z okolicy.

Techniki wytwarzania gontów drewnianych

Ponieważ piłę wynaleziono znacznie później, kawałki pnia drzewa łupano więc toporem, klinem albo nożem. Nie ma żadnych świadectw na to, aby narzędzia używane do łupania deszczułek i wyrobu gontów i desek były europejskim wynalazkiem. W wielu regionach świata gonty wyrabia się w całkiem podobny sposób. Na przykład z południowoamerykańskiej ficroi cyprysowatej można tak łupać gonty, a nawet dwumetrowe deski. W Tajlandii gonty dachowe łupie się przeważnie z odpornej na deszcz teczyny.

• Gont drewniany łupany

Oczywiście, również tradycyjne łupane gonty nie są już wykonywane ręcznie. Dawno już wymyślono na całym świecie różne narzędzia i maszyny do łupania gontów. Zasada działania wszystkich tych narzędzi jest podobna, a mianowicie stosunkowo tępe ostrze klina wnika w drewno i odrywa cienki płat wzdłuż włókien. Sposób wywierania nacisku na ostrze ma już drugorzędne znaczenie. Do wyrobu bierze się bezsęczne odcinki pnia między okółkami gałęzi.

Łupanie promieniowe - wyrzynek drewna rozłupany wstępnie na ćwiartki, dzieli się ostrym narzędziem na deszczułki wzdłuż promienia. Szerokość gontów zależy od średnicy pnia drzewa.

Łupanie po cięciwie – z wyrzynka drewna odłupuje się równoległe deszczułki wzdłuż cięciwy, przechodząc przez średnicę wyrzynka.

Gonty łupane promieniowo mają małe wahania szerokości i są mniej podatne na pękanie. Deszczułki łupane stycznie łatwiej się wypaczają i pękają.

Rozłupanie nawet idealnie wybranych wyrzynków nie da nigdy całkowicie gładkiej powierzchni i regularnej powtarzalności wymiarów.  Z tego względu łupane gonty muszą być wyrównane specjalnym strugiem.

• Gont drewniany cięty

Wraz z wynalezieniem różnych pił obróbka drewna zmieniła się radykalnie. Bez tego rozwoju surowiec drzewny nie miałby dzisiejszego znaczenia. Cięcie drewna piłą może odbywać się wzdłuż włókien, w poprzek albo po przekątnej. Naturalny przebieg włókien zostaje w każdym razie mniej lub więcej naruszony. Idealną linią piłowania, podobnie jak łupania, byłyby włókna drewna, co jednak przy najlepszych nawet chęciach jest mało możliwe. A to oznacza, że takie gonty są mniej trwałe od łupanych i gorzej znoszą warunki atmosferyczne. 

Gont drewniany jako ponadczasowe pokrycie dachowe

Jakie wymiary mają gonty drewniane?

Drewniane prostokątne deszczułki są tradycyjnie stosowane nie tylko do pokrycia dachu, ale też do wykładania fasady. Łupane z bezsęcznych wyrzynków pni mają różne szerokości, zwykle od 50 mm do 170 mm.

Gonty wyrabiane w Europie mają przeważnie długości 200, 250, 300, 380 i 400 mm, natomiast gonty kanadyjskie, często przygotowane z czerwonego albo alaskańskiego cedru, są najczęściej oferowane w długościach od 400 do 600 mm i szerokościach od 70 do 350 mm.

Unikatowe upierzenie ptaków albo kunsztowne ułożenie łusek rybich stanowiło niewątpliwie inspirację do dekoracyjnego układania gontów. Zaokrąglone ozdobne gonty znaleziono już w starych rzymskich budowlach. Dzisiejsze gonty drewniane również mogą mieć różne wykończenia: proste albo fazowane, zaokrąglone, ścięte jednostronnie, w formie „jeleniego języka” albo „jaskółczego ogona”.

Ile kosztuje gont drewniany i dlaczego tak drogo?

Trudno byłoby znaleźć negatywne opinie na temat gontów, a najważniejszą wadą pośród licznych zalet jest chyba ich cena. Za m² powierzchni dachu pokrytej łupanym gontem modrzewiowym trzeba przykładowo zapłacić ok. 250 zł. Cennik za układanie i montaż przewiduje ok 80 do 120 zł za m².

Cena gontów drewnianych odnosi się zwykle do 60 sztuk, ponieważ tyle zwykle potrzeba gontów do podwójnego pokrycia metra kwadratowego. W Castoramie dostępne są także gonty bitumiczne, będące swego rodzaju kompromisem między gontami drewnianymi i dachówką ceramiczną.

Montaż i układanie gontu dachowego odbywa się na specjalnych łatach, a mocowanie przy pomocy specjalnych kołków albo nierdzewnych gwoździ.