Hipoteka na nieruchomości – co warto wiedzieć?

Hipoteka na nieruchomości to jeden ze sposobów – jednocześnie uznawany za najskuteczniejszy – na zabezpieczenie wierzytelności, czyli zapłaty. Ustanowienie hipoteki może się obyć wyłącznie na podstawie oświadczenia właściciela nieruchomości w formie aktu notarialnego. Notariusz posiada niezbędną wiedzę, by czynność ta odbyła się w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa, a umowa pomiędzy wierzycielem a właścicielem nieruchomości zawierała wszelkie niezbędne dane i postanowienia.

Hipoteka musi zostać wpisana do księgi wieczystej nieruchomości. To ważne z uwagi na fakt, że hipoteką obciążona jest nieruchomość, nie jej właściciel. W sytuacji sprzedaży, co oczywiście jest możliwe i zgodne z prawem, hipoteka przechodzi na nowego właściciela. Tym bardziej istotne jest każdorazowe sprawdzanie ksiąg wieczystych przed planowanymi inwestycjami. W przypadku zakupu nieruchomości obciążonej hipoteką, z całą pewnością wierzyciel będzie domagał się spłaty zadłużenia, które było nią zabezpieczone. W przypadku niemożności spłacenia zobowiązania, może dojść do wizyty komornika i sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką w celu pokrycia zadłużenia.

Dlaczego hipotekę na nieruchomości uznaje się za najskuteczniejszą formę zabezpieczenia wierzytelności? Rozważając hipotetyczną sytuację, w której właściciel nieruchomości ma także inne długi, należy wskazać, że w przypadku sprzedaży nieruchomości przez komornika pieniądze w pierwszej kolejności trafiają do wierzyciela hipotecznego, dopiero w dalszej kolejności do innych pożyczkodawców i podmiotów. W omówionym przykładzie, zgodnie z literą prawa, wyjątek stanowią koszty egzekucyjne, należności za prace za okres do trzech miesięcy, renty za spowodowanie niezdolności do pracy, choroby, kalectwa lub śmierci oraz należności alimentacyjne. Poza tymi wymienionymi sytuacjami zaspokojenie wierzytelności hipotecznej odbywa się w pierwszej kolejności względem wierzyciela hipotecznego. Warto podkreślić raz jeszcze to, że koniczny jest wpis hipoteki do księgi wieczystej.

Dawna hipoteka zwykła a umowna i nowe przepisy

Głównym źródłem finansowania zakupu nieruchomości, przede wszystkim mieszkań, są kredyty hipoteczne. Do 2013 roku najczęściej stosowaną metodą zabezpieczenia takiego zakupu przez banki był wpis do hipoteki kredytowej nieruchomości. Przed zmianami prawa obowiązywały dwa rodzaje tego typu zabezpieczeń, czyli hipoteka kaucyjna i hipoteka zwykła.

Hipoteka kaucyjna zabezpieczała wierzytelności przyszłe, czyli służyła jako zabezpieczenie na wypadek przyszłej niewypłacalności dłużnika. Hipoteka zwykła służyła natomiast zabezpieczeniu danej, istniejącej wierzytelności. Pierwsza z nich oscylowała na poziomie wysokości ewentualnie niespłaconych odsetek od kredytu, natomiast wysokość drugiej wynosiła równowartość głównej kwoty kredytu hipotecznego. Zmiany w prawie doprowadziły do istnienia jednego rodzaju hipoteki, która jest nazywana po prostu „hipoteka” lub ewentualnie „hipoteka umowna”.

Nowa hipoteka umowna stanowi swego rodzaju kompilację dotychczasowych rozwiązań. Obejmuje wspólnym zabezpieczeniem zarówno przedmiot hipoteki kaucyjnej, jak i hipoteki zwykłej, czyli wierzytelność główną i wierzytelności poboczne, jakimi są ewentualnie niespłacone odsetki. Zmiany w prawie łączą się z uproszczeniem procedur i zmniejszeniem kosztów po stronie kredytobiorcy.