Ile prądu zużywa pompa ciepła?
Pompa ciepła to urządzenie pozyskujące ciepło z odnawialnych źródeł energii: powietrza, wody czy gruntu. Około 20-25% energii wykorzystywanej przez urządzenie stanowi prąd zasilający sprężarkę. W tym wpisie wyjaśniamy, jak sprawdzić, ile energii elektrycznej potrzebuje pompa ciepła do ogrzania budynku i przygotowania ciepłej wody użytkowej przez cały rok.
Co wpływa na to, ile prądu zużywa pompa ciepła?
Na to, ile prądu zużywa pompa ciepła w skali miesiąca lub roku, wpływa wiele czynników: wewnętrznych (związanych z parametrami urządzenia) i zewnętrznych (dotyczących środowiska, w którym pracuje pompa). Do najważniejszych należą:
- Typ pompy ciepła.
- Sezonowa wydajność urządzenia.
- Roczne zapotrzebowanie budynku na ciepło.
- Integracja pompy ciepła z innymi systemami (np. ogrzewanie podłogowe, instalacja fotowoltaiczna itp.)
- Eksploatacja pompy w zależności od źródła pozyskiwania prądu (akumulatory, sieć energetyczna) lub taryfy energetycznej (dzienna, nocna itd.).
Typ pompy ciepła a zużycie energii elektrycznej
Powietrzne pompy ciepła zużywają więcej prądu niż pompy typu solanka-woda lub woda-woda. W skali roku grunt i woda dość równomiernie oddają ciepło, a temperatura powietrza w tym okresie jest mniej stabilna. Mimo to pompy powietrzne okazują się bardziej ekonomiczne pod względem kosztów inwestycyjnych. Można je zainstalować praktycznie wszędzie, nie wymagają też prac ziemnych i wykonywania instalacji dolnego źródła, gdyż w ich przypadku jest nim otaczające pompę powietrze.
COP, SCOP i SPF
Pompy ciepła odznaczają się wysoką efektywnością energetyczną, ponieważ z 1 kWh pobranej energii elektrycznej wytwarzają kilkakrotnie więcej energii cieplnej. O efektywności urządzeń mówią 2 kluczowe parametry: COP i SCOP.
COP (ang. Coefficient of Performance) to współczynnik wydajności pompy ciepła, określający stosunek dostarczonego ciepła do zużytej energii elektrycznej. Wskazuje on efektywność w danym momemncie, dlatego przydaje się głównie podczas porównywania konkretnych urządzeń. Przykładowo COP = 4 oznacza, że z 1 kWh energii elektrycznej urządzenie wyprodukuje 4 kWh energii cieplnej.
Jeśli chcesz wiedzieć, ile prądu zużyje Twoja pompa ciepła w skali roku, to wymaganym parametrem będzie SCOP (ang. Seasonal Coefficient of Performance), czyli sezonowy współczynnik wydajności. Uwzględnia on te same parametry urządzenia, ale w różnych warunkach temperaturowych przez cały sezon grzewczy. Znając tę wartość oraz zapotrzebowanie budynku na ciepło, możesz stwierdzić, ile prądu będzie pobierała pompa ciepła.
Istnieje też trzeci, równie ważny parametr efektywności: SFL (ang. Seasonal Performance Factor), czyli sezonowy współczynnik wydajności. W odróżnieniu od SCOP bierze on pod uwagę energię zużytą nie tylko na ogrzanie, ale i chłodzenie budynku w okresie letnim. Będzie on zatem bardziej miarodajny, jeśli planujesz wykorzystywać urządzenie także poza sezonem grzewczym do chłodzenia pomieszczeń.
Zapotrzebowanie budynku na ciepło
Aby obliczyć zużycie prądu przez pompę ciepła, musisz znać zapotrzebowanie na ciepło budynku. W świetle obowiązujących przepisów (WT 2021) przyjmuje się, że w przypadku nowoczesnych energooszczędnych domów takie zapotrzebowanie nie powinno przekraczać 70 kWh/m2. Na ostateczną wartość parametru wpływa oczywiście wiele czynników, takich jak izolacyjność termiczna przegród domu, wentylacja czy osobiste preferencje użytkowników dotyczące m.in. temperatury utrzymywanej w pomieszczeniach itp.
Na potrzeby dalszych obliczeń zakładamy, że zapotrzebowanie na ciepło modelowego domu o powierzchni 160 m2 zamieszkiwanego przez 4-osobową rodzinę wynosić będzie 9 000 kWh + 1 000 kWh na ogrzanie c.w.u. dla każdego użytkownika, czyli 13 600 kWh.
Jak obliczyć, ile prądu zużywa pompa ciepła?
Obliczenia można wykonać na dwa sposoby.
Sposób 1
Wykorzystuje wartości SCOP i roczne zapotrzebowanie energetyczne budynku. Znając te parametry, do obliczenia, ile prądu zużywa pompa ciepła, możesz posłużyć się następującym wzorem:
Zużycie prądu przez pompę = roczne zapotrzebowanie na ciepło / SCOP
Zatem, jeśli w naszym modelowym domu pracuje powietrzna pompa ciepła o SCOP = 4, to urządzenie w skali roku zużyje 3 400 kWh energii elektrycznej (13 600 kWh / 4 = 3 400 kWh). Jeśli Mnożąc tę wartość przez średnią cenę prądu w podstawowej taryfie G11 do końca czerwca 2024 r. (1,34 brutto zł/kWh), dowiesz się, że w skali roku będzie Cię to kosztować 4 556 zł. Dla porównania koszty ogrzania domu w 2024 roku takimi surowcami jak gaz ziemny, olej opałowy czy pellet wyniosłyby odpowiednio około 5 284 zł i 6 385 zł.
Sposób 2
Bazuje na SPF, rocznej liczbie godzin pracy pompy ciepła oraz mocy pobieranej przez pompę w skali roku. Aby go obliczyć, wykorzystaj następujący wzór:
Roczny pobór mocy pompy ciepła = moc grzewcza / SPF x liczba godzin pracy pompy
Zakładając, że urządzenie zużyło np. 10 kWh na ogrzanie domu, 3 kWh na chłodzenie, jego współczynnik SPF wynosi 4 i pracowało łącznie przez 1 500 godzin, otrzymasz następujący wynik:
(10 kWh + 3 kWh) / 4 x 1500 h = 13 kWh / 4 x 1500 = 4 875 kWh
Mnożąc wynik przez uśrednioną cenę prądu w pierwszej połowie 2024 r., dowiesz się, że łączny koszt poboru prądu takiego urządzenia to 6 532 zł. Średnie koszty ogrzania domu gazem ziemnym i olejem opałowym wyniosłyby w tym przypadku ok. 7 577 i 8 883 zł.
Jak obniżyć zużycie prądu przez pompę ciepła?
Wykorzystanie pompy ciepła jako podstawowego źródła energii cieplnej może znacząco obniżyć koszty eksploatacyjne domu. Wydatki na prąd można zredukować, stosując kilka sprawdzonych metod. Można to zrobić poprzez m.in.:
- Zmianę taryfy energetycznej, np. na G12 lub G12w zamiast G11.
- Zapewnienie lepszej izolacyjności termicznej przegród budynku.
- Regularne konserwacje pompy ciepła i systemu grzewczego.
- Integrację pompy ciepła z ogrzewaniem podłogowym oraz instalacją fotowoltaiczną.
Ostatecznie na to, ile prądu będzie pobierała pompa ciepła, wpływa jej właściciel. Wybierając urządzenie, doprecyzuj jego parametry techniczne oraz indywidualne wymagania względem komfortu cieplnego. Zastanów się nad integracją pompy z innymi systemami energetycznymi lub zmianą taryfy energetycznej. Zarówno przed podjęciem decyzji o inwestycji, jak i w trakcie użytkowania pompy, warto skonsultować się z doświadczonymi i zaufanymi specjalistami w tej dziedzinie (np. Viessmann).