Jak nie płacić za dom pomocy społecznej? Wyjaśniamy zasady opłat w DPS

Koszty pobytu w domu pomocy społecznej

Dla kogo jest dom pomocy społecznej i kto ponosi opłaty za pobyt?

Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej: „Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej.”

Osoba w podeszłym wieku, która z uwagi na chorobę lub niepełnosprawność wymaga stałej pomocy w codziennym życiu, ma prawo do zamieszkania w domu pomocy społecznej. Zwykle taką decyzję podejmuje osoba zainteresowana wraz z rodziną, która nie jest w stanie we własnym zakresie zapewnić odpowiedniej opieki. Umieszczenie osoby w DPS wiąże się przeważnie z koniecznością płacenia za pobyt.

Artykuł 61 ust.1. ustawy o pomocy społecznej określa źródła opłaty za pobyt w DPS:

„ Obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej są w kolejności:
1) mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,
3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
– przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli mieszkaniec domu ponosi pełną odpłatność.”

Opłata za pobyt w domu pomocy społecznej

Przeciętna cena miesięcznego utrzymania pensjonariusza jest ustalana przez wójta, starostę lub marszałka województwa w zależności od tego, kto dany dom prowadzi i utrzymuje się na wysokim poziomie 4000-5000 zł. Opłata jest przeważnie pobierana z emerytury albo renty takiej osoby, ale nie może sięgać całości tych świadczeń. W praktyce pobiera się 70% dochodów pensjonariusza, co zwykle i tak nie wystarcza na pokrycie wszystkich kosztów pobytu. Wtedy organ prowadzący zwraca się do innych zobowiązanych.

Jeśli dochody pensjonariusza w formie emerytury lub renty są zbyt niskie, różnicę należnych kosztów utrzymania są zobowiązani w następnej kolejności opłacić: małżonek, dzieci i wnuki oraz rodzice i dziadkowie. Gdyby zawiodła próba obciążenia kosztami wymienionej grupy osób, w ostatniej kolejności do uregulowania należności jest gmina. Gmina pokrywa właśnie różnicę między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej i wnoszonymi opłatami.

Jak nie płacić za dom pomocy społecznej?

Kto płaci za pobyt w domu pomocy społecznej?

Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej krewni są zobowiązani do udziału w pokrywaniu kosztów pobytu osoby ze swojej rodziny w DPS, jeżeli osiągają odpowiednio duży dochód. Pod uwagę bierze się kryteria dochodowe, których wysokość jest urzędowo określana. W bieżącym roku są to kwoty:

• Dla osoby samotnie gospodarującej – w wysokości 719 zł,
• Dla osoby w rodzinie – na poziomie 600 zł,
• Kwota z dochodu z 1 ha przeliczeniowego – w wysokości 345 zł.

Zgodnie z art. 61 ust.2. opłatę za pobyt w domu opieki społecznej wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70 % swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70 % tego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 umowa w sprawie ponoszenia opłat za pobyt w centrum usług społecznych ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.

Jeśli przykładowo, rodzina z dwojgiem dzieci ma łączny dochód 8000 zł, to w przeliczeniu na osobę wychodzi 2000 zł. Przy czterech osobach limit zwolnienia z opłaty to (3 x 600 zł) x 4 = 7200 zł. Różnica między kwotą zwolnioną i jej nadwyżką wynosi 8000 zł – 7200 zł = 800 zł. Sprawdź także ten artykuł z aktualnym cennikiem domów opieki.

Zwolnienie z opłat za DPS

Ustawa przewiduje szereg okoliczności, które zwalniają z obowiązku uiszczania opłat za pobyt w DPS.  Może to być na przykład prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej albo prawomocne orzeczenie sądu o skazaniu za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy na szkodę tej osoby. Zwolnienie całkowite lub częściowe może być przyznane, również po złożeniu stosownego wniosku, jeśli osoba zobowiązana do opłat:

• wnosi opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce;
• występują uzasadnione okoliczności, zwłaszcza długotrwała choroba, bezrobocie, niepełnosprawność, śmierć członka rodziny, straty materialne powstałe w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;
• małżonkowie, zstępni, wstępni utrzymują się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia;
• jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko;
• przedstawi wyrok sądu oddalający powództwo o alimenty na rzecz osoby kierowanej do domu pomocy społecznej lub mieszkańca domu.