W Polsce 92% domów jest murowanych. Tymczasem Unia Europejska chce wspierać... budynki z drewna
Na polskich budowach nadal króluje tak zwana metoda tradycyjna udoskonalona. Przypomnijmy, że chodzi o wykonanie konstrukcji nośnej budynków z cegły, bloczków lub pustaków o ciężarze i wymiarach umożliwiających ich ręczne wbudowywanie. Wspomniana technologia w 2023 r. odpowiadała za 92% kubatury nowych budynków mieszkalnych, co oznaczało wynik podobny jak w latach 2021 - 2022 i jednocześnie wyższy względem lat 2018 - 2020. Analogiczny udział technologii konstrukcji drewnianych wzrósł z 0,4% (2018 r.) do 0,7% (2023 r.). To ciekawa kwestia w kontekście planów UE. Władze wspólnoty chcą bowiem promować budownictwo drewniane. Eksperci RynekPierwotny.pl wyjaśniają, jak ten cel ma zostać osiągnięty.
Z tego artykułu dowiesz się:
Nowy europejski Bauhaus to jednak nie wszystko
O promowaniu budownictwa drewnianego czasem mówi się w kontekście nowego europejskiego Bauhausu (NEB). Przypomnijmy, że jest to inicjatywa promowana przez Komisję Europejską oraz jej przewodniczącą Ursulę von der Leyen. Cele NEB to między innymi propagowanie dobrych wzorców architektonicznych i przekształcenie przestrzeni życiowych „w taki sposób, by stały się piękniejsze, bardziej zrównoważone i inkluzywne”. Nowy europejski Bauhaus jest powiązany ze strategią masowej renowacji unijnych budynków.
W niedawno zaprezentowanych wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących zasad NEB znajdziemy wzmianki o konieczności szerszego zastosowania materiałów pochodzenia biologicznego na placach budowy. Oprócz drewna oraz włókien drzewnych chodzi między innymi o korek, bambus, konopie oraz słomę. W odpowiedzi na cele nowego europejskiego Bauhausu powstała już nawet inicjatywa Wood4Bauhaus Alliance, która jest współfinansowana ze środków UE. Wspomniana inicjatywa skupia głównie firmy związane z przemysłem drzewnym.
Oczywiście, założenia NEB na razie mogą wydawać się dość ogólne i abstrakcyjne. Część unijnych planów i strategii bywa przez rodzimą opinię publiczną traktowana jako ciekawostka, a nawet ekstrawagancja lepiej rozwiniętych gospodarczo członków wspólnoty. Warto jednak wiedzieć, że Unia Europejska podjęła jednocześnie konkretne kroki, które mają na celu zwiększenie wykorzystania drewna na cele budowlane.
Dyrektywa wspiera budowlane użycie drewna
Wspomniane wcześniej, konkretne rozwiązania mające promować budowlane użycie drewna są związane z obowiązującą już Dyrektywą RED III. Pełna nazwa tego aktu prawnego to Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2413 z dnia 18 października 2023 r. zmieniająca dyrektywę (UE) 2018/2001, rozporządzenie (UE) 2018/1999 i dyrektywę 98/70/WE w odniesieniu do promowania energii ze źródeł odnawialnych oraz uchylająca dyrektywę Rady (UE) 2015/652.
Z samej, długiej nazwy Dyrektywy RED III można wywnioskować, jakie są jej niektóre cele. Chodzi naturalnie o wsparcie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Dyrektywa obowiązująca od 19 listopada 2023 r. wyznacza bardziej ambitne cele dotyczące udziału odnawialnych źródeł energii w unijnej energetyce. Co ważne, państwa UE powinny wypełnić osobne cele związane z wykorzystaniem zaawansowanych biopaliw (niepochodzących z rolnictwa) oraz paliw odnawialnych niemających biologicznego pochodzenia (RFNBO) - np. odnawialnego wodoru i bazujących na wodorze paliw syntetycznych.
Unijna dyrektywa wspiera inwestycje w instalacje fotowoltaiczne, elektrownie wiatrowe oraz pompy ciepła, które są wariantem konkurencyjnym wobec spalania biomasy (np. drzewnej). To nie jedyny sygnał od unijnych decydentów sugerujący, że obecny model energetyczny w zakresie spalania biomasy drzewnej nie jest akceptowany. Państwa członkowskie w związku z Dyrektywą RED III będą musiały lepiej wprowadzić tak zwaną zasadę kaskadowego wykorzystania biomasy. Zakłada ona między innymi, że bardziej wartościowe drewno nie powinno być wykorzystywane do celów energetycznych, a samo spalanie biomasy drzewnej trzeba traktować jako ostateczność.
Kolejne zmiany prawne w Polsce już się szykują
Polska podobnie jak inne kraje członkowskie UE ma niewiele czasu na wdrożenie przepisów Dyrektywy RED III. Spora część osiemnastomiesięcznego terminu już bowiem upłynęła. Warto wiedzieć, że w lipcu 2024 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie szczegółowych cech jakościowo-wymiarowych drewna energetycznego. Ten projekt zakładający m.in. ulepszenie systemu kaskadowego wykorzystania drewna (w energetyce zawodowej), na razie trafił do legislacyjnej „zamrażarki”. Nie ma jednak wątpliwości, że temat z czasem powróci.