Mikrowentylacja w oknach czy nawiewniki? - Zalety i wady

Czym jest mikrowentylacja w oknach?

Najprościej ujmując, jest to wbudowana w okna możliwość ich ręcznego rozszczelnienia, czyli odsunięcia skrzydła od ramy bez otwierania. Opcja ta pojawiła się przez wzgląd na to, że nowoczesna stolarka okienna zapewnia całkowitą szczelność, co zaburza funkcjonowanie wentylacji grawitacyjnej - w starszych oknach powietrze dostawało się do wnętrza przez występujące w nich nieszczelności. Dokładnie na tej samej zasadzie działa mikrowentylacja. Jest ona obecnie możliwa w większości okien drewnianych i z PVC typu rozwierno-uchylnego.

Funkcję mikrowentylacji uruchamia się bardzo prosto - zazwyczaj wystarczy przekręcić klamkę o 45° w górę od pozycji poziomej (będzie to więc ustawienie dokładnie w połowie drogi między otwarciem a uchyleniem skrzydła). Pozwala to na rozszczelnienie okna i dopływ świeżego powietrza przez otwór szerokości ok. 3 mm. Niestety nie ma żadnej kontroli nad ilością powietrza, jaka będzie się w ten sposób dostawać do pomieszczenia - podobnie jak przy starszych oknach z nieszczelnościami efektywność wentylacji będzie uzależniona od warunków atmosferycznych. Ze względu na to, że procesem tym trzeba sterować ręcznie, stosunkowo łatwo można wyziębić pomieszczenia, zwłaszcza gdy np. zapomnimy domknąć okno, wychodząc z domu zimą. Warto jednak zaznaczyć, że powoli wprowadzana jest możliwość automatycznego sterowania tym procesem za pomocą panelu elektrycznego.

Czym są nawiewniki okienne i jak działają?

Nawiewniki w oknach to niewielkie urządzenia mechaniczne przeznaczone do montażu w górnej części ramy okiennej lub drzwi balkonowych, których zadaniem jest zapewnienie stałego, kontrolowanego dopływu świeżego powietrza - umożliwiają wymianę powietrza bez konieczności otwierania okien. Urządzenia te mogą być sterowane na różne sposoby - zdecydowana większość dostępnych obecnie modeli to urządzenia automatyczne ze sterowaniem ciśnieniowym, higrosterowane (reagują na zmiany wilgotności względnej) lub hybrydowe. Na ogół są też wyposażone w dźwignie lub pokrętła umożliwiające ręczne dopasowanie stopnia otwarcia przesłony i zablokowanie jej w danym położeniu. Jednym z czołowych producentów nawiewników okiennych i ściennych jest polska firma Brevis.

Niezależnie od typu, każdy nawiewnik okienny składa się z dwóch podstawowych części - wewnętrznego regulatora i zewnętrznej czerpni. Elementy te są połączone ze sobą kanałem przelotowym w górnej części okna, który powstaje na różne sposoby, zależnie od rodzaju nawiewnika. Warto także wspomnieć, że czerpnie mogą być dodatkowo wyposażone w filtry antyalergiczne/smogowe oraz tłumiki akustyczne.

Najbardziej tradycyjna metoda montażu nawiewników zakłada frezowanie szczeliny w ramie - w oknach drewnianych i z PVC można wyciąć je samodzielnie, aluminiowe muszą być do tego przygotowane fabrycznie.

Dostępne są również niewielkie modele wrębowe, których montaż wymaga tylko wycięcia trzech fragmentów uszczelki i przykręcenia urządzenia w odpowiednim miejscu. Na ogół są jednak dużo mniej wydajne niż ich tradycyjne odpowiedniki.

Najnowszym rozwiązaniem kwestii montażu są modele zakładane między ramą a nadprożem - ich kanał przelotowy biegnie nad oknem w warstwach tynku i ocieplenia przegrody. Nie ingerują więc w ogóle w konstrukcję okna i mogą być montowane na każdym typie okien, włączając w to te z roletą zewnętrzną i przesuwno-uchylne typu HS (trzeba jednak wyposażyć się w dedykowane im modele). Niestety mają jedną poważną wadę - da się je założyć jedynie w momencie wprawiania okna. Nie można ich więc montować na już wstawionych oknach.

Mikrowentylacja i nawiewniki - zalety i wady

Skoro wiemy już, na jakich zasadach działają oba rozwiązania, przyjrzyjmy się ich mocnym i słabym stronom. Przedstawiają się one następująco:

Mikrowentylacja

Zaletami tego rozwiązania są bez wątpienia:

• wliczenie w cenę okna - opcja ta jest standardem w większości produkowanych obecnie okien rozwierno-uchylnych;
• nie wymaga ingerencji w konstrukcję okna;
• stosunkowo szybko może wyrównać wilgotność powietrza w pomieszczeniu (choć zależy to od aktualnych warunków atmosferycznych);
• równomierne rozszczelnienie na całej powierzchni styku ramy z ościeżnicą;
• możliwość stosowania w nawet bardzo wilgotnych pomieszczeniach, np. łazienkach, pralniach i piwnicach;
• zapewnia przepływ powietrza w warunkach niesprzyjających uchylaniu/otwieraniu okien, np. w trakcie intensywnych opadów;
• możliwość automatycznego programowania funkcji w niektórych nowoczesnych modelach okien (klamki są w nich zastąpione panelami elektrycznymi).

Do wad mikrowentylacji trzeba zaś zaliczyć:

• uciążliwa obsługa (większość okien wymaga ręcznego ustawiania);
• brak kontroli nad ilością powietrza napływającego z zewnątrz (poza oknami sterowanymi elektrycznie);
• ryzyko wychłodzenia pomieszczenia - łatwo można zapomnieć o domknięciu okna i wygenerować ogromne straty ciepła;
• na mikrouchylonych oknach może skraplać się para wodna, co może skutkować przymarzaniem uszczelek;
• uchylone w ten sposób okna są łatwiejsze do wyłamania niż całkowicie zamknięte.

Nawiewnik

Do zalet nawiewnika trzeba zaliczyć:

• stały dopływ świeżego powietrza bez konieczności otwierania okna;
• automatyczną kontrolę pracy;
• pełną kontrolę nad ilością wpuszczanego powietrza;
• stabilizację pracy wentylacji;
• skuteczność niezależną od warunków atmosferycznych i wysokości (nawiewnik ciśnieniowy);
• odporność na niskie temperatury;
• brak wilgoci na szybach;
• niewielkie rozmiary;
• prostą obsługę - modele automatyczne praktycznie w ogóle nie wymagają ingerencji użytkownika;
• nie powoduje przeciągów i wychłodzenia;
• czerpnia zbudowana jest w sposób uniemożliwiający przedostawanie się przez nią owadów;
• możliwość integracji filtrów antyalergicznych/smogowych i tłumików akustycznych;
• nowsze modele mogą być montowane bez ingerencji w konstrukcję okna.

Wadami tych urządzeń będą zaś:

• dodatkowe koszty - zakup i instalacja nawiewnika;
• tylko część modeli umożliwia filtrację powietrza i montaż dodatkowych tłumików akustycznych;
• instalacja modeli wymagających wycięcia szczeliny w ramie często pociąga za sobą utratę gwarancji na okna;
• źle wykonana szczelina nie tylko ogranicza skuteczność nawiewnika, ale też może poważnie uszkodzić okno (np. naruszenie komory zbrojeniowej prowadzi do rdzewienia elementów wzmacniających konstrukcję okna). Dlatego tak ważny jest prawidłowy montaż;
• niektórym osobom może nie odpowiadać estetyka tych urządzeń (zwłaszcza starszych modeli);
• zamontowane w łazience mogą wywoływać dyskomfort termiczny podczas kąpieli (dlatego zaleca się pośrednią wentylację łazienki przez otwory w drzwiach).

Mikrowentylacja a nawiewniki - podsumowanie

Zbyt szczelne wykończenie domu poważnie zakłóca pracę tradycyjnych systemów wentylacji grawitacyjnej. Kwestię dopływu powietrza z zewnątrz rozwiązują nowoczesne okna wyposażone w specjalne okucia umożliwiające ich ręczne rozszczelnienie. Najczęściej wybieraną alternatywą jest montaż nawiewników w oknach. Oba rozwiązania mają swoje mocne i słabe strony, przez co wybór między nimi jest na ogół kwestią indywidualnych preferencji. Jeszcze dekadę temu zdecydowana większość osób skłaniała się ku mikrowentylacji (głównie ze względu na brak dodatkowych kosztów montażowych), obecnie jednak nowoczesne modele nawiewników oferują znacznie więcej, niż tylko samo świeże powietrze - mogą odfiltrowywać z niego alergeny i zanieczyszczenia oraz tłumić hałasy. W związku z tym, mimo że pociągają za sobą dodatkowe koszty, warto rozważyć ich instalację, zwłaszcza jeśli jeszcze nie wprawiono okien i można skorzystać z modeli o nieinwazyjnym sposobie montażu.