Pelargonia angielska bez tajemnic – uprawa, pielęgnacja, stanowisko

Pelargonia angielska – idealna roślina kwiatowa na balkon

Dlaczego „pelargonia” i dlaczego „angielska”?

Pelargonia (Pelargonium) jest rodzajem bylin liczącym ponad 200 gatunków roślin. Większość z nich ma swoją ojczyznę w Afryce Południowej albo w Afryce Wschodniej. Pierwsze egzemplarze pelargonii trafiły do Europy przywiezione w XVI wieku przez statki należące do Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Pelargonie należą do rodziny bodziszkowatych (Geraniaceae) i stąd spotykana czasem, ale niepoprawna botanicznie, nazwa „geranium”. Nawiasem mówiąc bodziszek jest odrębnym rodzajem botanicznym, a odróżnić go od pelargonii najłatwiej jest po kwiatach. Kwiaty pelargonii są zwykle zygomorficzne, czyli posiadają tylko jedną płaszczyznę symetrii, natomiast kwiaty bodziszka są pięciokrotne i promieniste, a więc mają dwie lub więcej płaszczyzn symetrii.

Nazwa rodzajowa Pelargonium wywodzi się od greckiego słowa pelargos = „bocian” i nawiązuje do wydłużonego i wąskiego kształtu owoców, przypominających bociani dziób. Wielowiekowa uprawa popularnych roślin ozdobnych zawsze prowadzi do powstania ogromnej liczby mieszańców i kultywarów, ponieważ każdy ambitny ogrodnik chciałby wyhodować swoją niepowtarzalną odmianę. Aby zachować porządek i orientację w tym gąszczu roślin, podzielono je na kilka grup.

Jedną grupę tworzy na przykład zbiór odmian o nazwie pelargonia bluszczolistna. W odróżnieniu od innych pelargonii o wyprostowanych i wzniesionych pędach, pelargonia bluszczolistna ma łodygi płożące się, zaś jej liście przypominają kształtem bluszcz. Inną grupą są z kolei pelargonie wielkokwiatowe pochodzące od Pelargonium grandiflorum hort. Skrót „hort.” przy nazwie, od łacińskiego hortorum = „ogrodowy” albo hortulanorum = „według ogrodników”, świadczy o tym, że nie mamy tutaj do czynienia z gatunkiem botanicznym. Wprawdzie różnego rodzaju nazwy potoczne, ludowe i zwyczajowe wystarczają na ogół do codziennego porozumiewania się ogrodników-amatorów, jednak pewna minimalna dawka oficjalnej nomenklatury też nikomu jeszcze nie zaszkodziła.

Pelargonia wielkokwiatowa, rozumiana jako grupa odmian pochodzących od Pelargonium grandiflorum skrzyżowanej z Pelargonium cordatum i innymi nieokreślonymi gatunkami pelargonii, w Anglii jest nazywana „pelargonią królewską” (regal pelargonium), u nas i u naszych zachodnich sąsiadów jest określana jako „pelargonia angielska” (Englische Pelargonie). W Niderlandach ta sama pelargonia jest „pelargonią francuską” (Franse Geranium).

Wzrost i wygląd pelargonii angielskiej

Pelargonie angielskie mają łodygi grube, wzniesione i rozgałęzione. Liście są duże, owłosione, klapowe o piłkowanych krawędziach. Jeśli w pobliżu rosną inne kwiaty balkonowe, jak pelargonia bluszczolistna albo pasiasta, pelargonia angielska wyróżnia się wśród nich wielkością kwiatów – nie na darmo pochodzi od gatunku Pelargonium grandiflorum. Trąbkowate kwiaty mają średnicę do 5 cm i są zebrane w gęste baldachy.

W zależności od odmiany te efektowne kwiaty na balkon mogą być białe, różowe, łososiowe, czerwone, fioletowe; pojedyncze albo pełne, często z plamkami i smugami. Kwiaty pelargonii mają jedną płaszczyznę symetrii, co różni je na przykład od spokrewnionego bodziszka. W grupie pelargonii wielkokwiatowych, czyli angielskich, istnieje duża różnorodność odmian. Dostępne są m.in.:

• ‘Aristo Lavender’ – różowe kwiaty z ciemnym oczkiem,
• ‘Jasmin’ – białe kwiaty,
• ‘Jupiter’ – kwiaty w kolorze bzu z czerwonym rysunkiem,
• ‘Lord Bute’ – ciemnoczerwone, prawie czarne kwiaty,
• ‘Velvet Red’ – aksamitne, purpurowe kwiaty.

Uprawa i pielęgnacja pelargonii angielskiej

Odpowiednie stanowisko i podłoże dla wielkokwiatowych odmian pelargonii

Pelargonie angielskie - grupa odmian pelargonii o efektownych, dużych kwiatach - znajdują szerokie zastosowanie jako kwiaty na balkon, do zimowego ogrodu albo rośliny doniczkowe na okienny parapet w mieszkaniu. Preferują stanowiska jasne, przewiewne i ciepłe, które jednak w żadnym wypadku nie mogą znajdować się w pełnym słońcu. Jako kwiaty balkonowe powinny być poza tym ustawione tak, aby nie padał na nie ulewny deszcz i nie dochodziły podmuchy silnego wiatru.

W kwietniu, kiedy już rozwijają się kwiaty pelargonii, południowoafrykańska piękność miałaby na zewnątrz jeszcze zbyt zimno, ponieważ temperatury poniżej +10°C wcale jej nie odpowiadają. Dopiero kiedy minie „zimna Zośka” i prognozy pogody na drugą połowę maja są optymistyczne, można przenieść kwiaty na balkon albo do ogrodu. Na idealne dla pelargonii angielskiej warunki wskazują następujące czynniki:

• miejsce jasne ale nie w pełnym słońcu,
• pomieszczenie z korzystną temperaturą 20°C,
• temperatura zewnętrzna powyżej 10°C (w krótkim okresie tolerowana jest temperatura 3-5°C),
• parapet okienny z lekkim zacieniem,
• na balkonie i na rabacie z osłoną przed deszczem i wiatrem.

Wyprostowane łodygi pelargonii wcale nie są tak wytrzymałe, na jakie wyglądają i przy silniejszym podmuchu wiatru pękają jak z porcelany. Z kolei ulewny deszcz skleja kolorowe płatki lejkowatych kwiatów. Osłona przed słońcem, wiatrem i deszczem stanowi kluczowe kryterium wyboru stanowiska dla pelargonii angielskiej.

Podłoże jest źródłem energii dla każdej pelargonii; powinno być bogate w składniki pokarmowe. Zdolność gromadzenia wilgoci jest równie ważna jak dobra przepuszczalność substratu, zabezpieczająca przed zastojami wody. Idealna jest gleba o lekko kwaśnym odczynie pH 5,5-6,0. Wybierając substrat do skrzynek i doniczek należy tanią ziemię kwiatową odłożyć na bok. Zamiast tego należy wybrać specjalną ziemię do pelargonii.

Sadzenie i pielęgnacja pelargonii angielskiej

Sklepy ogrodnicze oferują pierwsze sadzonki pelargonii tuż przed rozpoczęciem kwitnienia. Cena nie jest wygórowana i zależy głównie od wielkości rośliny. Przykładowa cena sadzonki pelargonii to 4-10 zł. Posadzone w doniczki, skrzynki i pojemniki na początku marca, wystartują z pełną mocą w sezon kwitnienia. Muszą tylko na ten sygnał startu poczekać na słonecznych, ciepłych parapetach, zanim zostaną przeniesione na balkony i tarasy. W regionach o chłodniejszym klimacie wyjście na otwartą przestrzeń jest możliwe często dopiero na początku czerwca.

Jako roślina doniczkowa czuje się pelargonia dobrze w pojemniku co najmniej 10 litrowym. Dobrze jest wykorzystać donicę albo pojemnik o objętości 20 litrów i więcej, aby starczyło miejsca dla kilku roślin. Powstanie wówczas efektowna grupa, z daleka widoczna na balkonie i tarasie.

Przez gęstą okrywę liści Pelargonium grandiflorum hort. szybko odparowuje wilgoć. Im stanowisko jest bardziej słoneczne, tym bardziej spragnione są pelargonie. Należy podlewać je regularnie, kiedy tylko wierzchnia warstwa podłoża podeschnie. Trzeba przy tym tylko pamiętać, że krótkotrwałe przeschnięcie rośliny są w stanie znieść, natomiast zastój wody powoduje zwykle zgniliznę nieodwracalną korzeni.

Charakterystyczne dla pelargonii jest duże zapotrzebowanie na nawóz w okresie wzrostu i kwitnienia. Po 4-6 tygodnie zapasy pożywienia zawarte w nawożeniu startowym zostają zużyte. Od tej pory wraz z podlewaniem trzeba dostarczać nawóz w płynie do pelargonii. Od września do lutego nawożenie należy wstrzymać.

Przycinanie i zimowanie pelargonii angielskiej

Przekwitłe kwiatostany należy usuwać z pelargonii na bieżąco. Odwdzięcza się za tę pielęgnację zawiązywaniem nowych pąków kwiatowych i świeżymi kwiatami. Jeśli pokrój rośliny ma być zwarty i krzaczasty, trzeba przyciąć pędy młodej rośliny około 3 tygodni po posadzeniu. Usunięcie wierzchołków motywuje młode pędy do rozgałęziania się, co skutkuje późniejszym gęstym pokrojem.

Na koniec okresu kwitnienia trzeba przyciąć wszystkie pędy na wysokość ok. 10-15 cm. Trzeba kierować się przy tym wskazówką, aby na każdym pędzie pozostały co najmniej dwa oczka. Z tej rezerwy po zasłużonym zimowym wypoczynku pelargonia rozwinie nowe łodygi. Sprawdź także ten artykuł o zimowaniu pelargonii krok po kroku.

Przekwitłych jesienią pelargonii angielskich nie należy traktować, jakby były jednorocznymi roślinami. Zimując te bujnie kwitnące latem byliny, nie trzeba ich wciąż kupować na nowo. W naszym klimacie mogą spokojnie rosnąć przez 2-3 lata. Potrzebne jest tylko odpowiednie przygotowanie roślin i pomieszczenia. Kiedy temperatura nocą zacznie spadać poniżej 10°C, trzeba pelargonie rabatowe wykopać, a balkonowe wyjąć z doniczek. Pędy przyciąć na 10-15 cm i posadzić grupami po 3-4 sztuki do doniczki. Chłodny okres zimy powinny pelargonie przetrwać w temperaturze ok. 15°C. Pod koniec marca rośliny zbudzą się ze snu i będą mogły być przesadzone do świeżego podłoża. Od tej pory są też normalnie podlewane i nawożone.