Płyta OSB - poradnik jak wybrać odpowiednią do potrzeb

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Juliusz ZawistowskiDrukujUdostępnij

Czym jest płyta OSB?

OSB, czyli Oriented Strand Boards to płasko prasowana, drewnopochodna płyta o ukierunkowanych wiórach. Wyróżnia się dużą odpornością na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych oraz na powierzchniowe obciążenia. Płyta warstwowa zachowuje stabilność kształtów, dzięki czemu znajduje szerokie zastosowanie w budownictwie.

Płyta OSB powstaje w procesie prasowania specjalnie wyselekcjonowanych wiórów połączonych żywicami syntetycznymi.  Płyta OSB z reguły posiada trzy warstwy. Wióry sprasowane w warstwie środkowej zostają ułożone w kierunku prostopadłym do wiórów zewnętrznych. Dzięki temu płyta warstwowa zachowuje swoją sztywność oraz stabilność kształtu. W ofertach handlowych znajdziemy modele o zróżnicowanym wykończeniu. Płyta stolarska z reguły posiada ozdobne wykończenie, a jej brzegi pozostają gładkie. Z kolei płyta OSB na podłogę zostaje wykończona na pióro i wpust. Dzięki temu poszczególne elementy można stabilnie połączyć na większych przestrzeniach.  Dlatego wybierając konkretny model płyty warto dopasować go do swoich indywidualnych potrzeb.

Rodzaje płyt OSB

W ofertach handlowych znajdziemy kilka rodzajów płyt budowlanych OSB. Są to:

• Płyta OSB 1 – to najdelikatniejsze produkty, które możemy zastosować jedynie w suchych i dobrze zabezpieczonych pomieszczeniach. Wióry są tu połączone spoiwem w postaci żywicy mocznikowo-formaldehydowej. Taka płyta warstwowa może być tania w zakupie, jednak nie będzie w stanie przenosić obciążeń. Liczne ograniczenia sprawiają, że płyta OSB 1 jest już bardzo rzadko stosowana. Nie znajdziemy jej w większości składów budowlanych, co dodatkowo utrudni jej zakup.
• Płyta OSB 2 – łącznikiem również są żywice mocznikowo-formaldehydowe. Mimo wszystko produkt odznacza się lepszym współczynnikiem przenoszenia obciążeń. OSB 2 świetnie sprawdza się jako płyta stolarska. Możemy wykorzystać ją we wnętrzach pomieszczeń mieszkalnych, w których nie występuje podwyższona wilgotność powietrza. Co prawda płyta OSB 2 może być też stosowana w bardziej wilgotnych pomieszczeniach. Jednak jej powierzchnia musi wtedy zostać pokryta preparatem ochronnym.
• Płyta OSB 3 – do jej produkcji stosuje się dwa rodzaje żywic. Wióry w warstwie środkowej zostają połączone żywicznym klejem poliuretanowym. Z kolei warstwy zewnętrzne łączy się przy pomocy trwałych żywic melaminowo-uretanowych. Płyta warstwowa nadaje się do ogólnego zastosowania w budownictwie. Dobrze przenosi obciążenia i jest odporna na działanie wilgoci. W grupie 3 pojawia się także sklejka wodoszczelna, którą możemy stosować w miejscach zwilgoconych. Warto także dodać, że wszystkie płyty OSB 3 mogą być zastosowane zarówno we wnętrzach pomieszczeń jak i na zewnątrz. Wysoka trwałość połączeń poszczególnych warstw sprawia, że produkt nadaje się do spełnienia funkcji nośnej.
• Płyta OSB 4 – to najodporniejsza płyta warstwowa, która nadaje się do zastosowania we wnętrzach budynków oraz na zewnątrz. Odznacza się wysoką odpornością na działanie podwyższonej wilgotności powietrza. Jej dodatkowym atutem jest możliwość przenoszenia znacznych obciążeń. Tego rodzaju płyta warstwowa posiada uniwersalne zastosowanie. Jej jedyną istotną wadą może być wysoka cena zakupu.

Zastosowanie płyt OSB

Jak już wspomnieliśmy wcześniej, sklejki mają bardzo szerokie zastosowanie. Nadają się do prac budowlanych, remontowych, wykończeniowych oraz meblarskich. Możliwości zastosowania zależą od specyfikacji płyty. I tak:

Płyta OSB 2 nadaje się do produkcji mebli i elementów wykończeniowych. Jest to typowa płyta stolarska, która dobrze sprawdzi się we wnętrzach pomieszczeń mieszkalnych. Cienkie modele grubości 8 mm i 12 mm można wykorzystać jako materiał bazowy pod boazerię ścienną. Nieco grubsze płyty z ozdobnym wykończeniem (np. 15 mm) dobrze nadają się na meble, szafy wnękowe, a także półki meblowe.

Największą popularnością cieszy się płyta OSB 3, która odznacza się wieloma możliwościami zastosowania. Możemy wykorzystać ją do wykończenia podłóg, ścian wewnętrznych i stropów. Płyta OSB 22 mm nadaje się też do wykonania sztywnego poszycia dachu. Duże wymiary, połączone z odpornością produktu stanowią odczuwalne ułatwienie montażowe.

Płyta OSB 4 nie jest już tak powszechnie wykorzystywana jak jej odpowiedniki z grupy 3 (głównie ze względu na wysoki cennik producentów). Możemy jednak przyjąć, że płyta OSB wodoszczelna sprawdzi się w szczególnie trudnych warunkach. Możemy wykorzystać ją do budowy domów w systemie szkieletowym, do budowy szalunków, podbitek oraz sztywnych poszyć dachowych.

Jaka płyta na podłogi i dachy?

Na podłogach i dachach dobrze sprawdza się płyta frezowana. Łączenie na pióro i wpust jest dużym ułatwieniem podczas prac montażowych i zapewnia zachowanie szczelności. Płyta OSB na podłogę powinna posiadać grubość 18 mm do 25 mm. Poszczególne elementy OSB montujemy prostopadle w stosunku do legarów. Musimy też pamiętać o pozostawieniu szczeliny dylatacyjnej. Przed montażem warto przeanalizować wszystkie wymiary płyt i dociąć je do odpowiedniego formatu. Gotowa, ułożona na legarach płyta OSB na podłogę musi być jeszcze połączona specjalnymi wkrętami do drewna lub gwoźdźmi pierścieniowymi.

Zasady połączeń płyt na dach są bardzo podobne. Grubość płyty zależy od rozstawu krokwi, jednak przeważnie wykorzystuje się produkty grubości 22 mm. Warto także pamiętać, że dachowa płyta OSB musi być zabezpieczona przed niszczącym działaniem wilgoci. Maksymalna wilgotność płyty podczas montażu wynosi 15 %. Aby uzyskać taki wynik musimy przechowywać płyty w suchym, zabezpieczonym pomieszczeniu. Jest to dość ważne, ponieważ montaż zbyt wilgotnych elementów OSB może się wiązać z późniejszymi nieszczelnościami w poszyciu dachowym.

Płyta OSB na ścianie

Płyta warstwowa może być wykorzystana do montażu na ścianach domówi szkieletowych. Jej preferowana grubość zazwyczaj wynosi 12 mm. Płyta OSB może być montowania poziomo bądź pionowo. Jednak podczas prac montażowych trzeba zawsze pamiętać, że dookoła wnęk okiennych i drzwiowych konieczne jest pozostawienie min. 3 mm dylatacji. Zewnętrzne ściany szkieletowe wymagają także dodatkowej warstwy ocieplenia. Stosujemy tu wełnę mineralną. Ścienna płyta OSB powinna być zamocowana przy pomocy długich gwoździ pierścieniowych lub spiralnych.

Cena płyt OSB

Większość płyt OSB nie jest zbyt dużym wydatkiem. Przy obliczaniu ceny trzeba wziąć pod uwagę wymiary płyt oraz ich grubość. W składach budowlanych przeważnie spotykamy płyty OSB 3. Orientacyjny cennik ich zakupu prezentuje się następująco:

• Płyta OSB 3, gr. 8 mm – 10,00 do 14,00 zł/m².
• Płyta OSB 3, gr. 12 mm – 13,00 – 17,00 zł/m².
• Płyta OSB 3, gr. 15 mm – 15,00 do 20,00 zł/m².
• Płyta OSB 3, gr.18 mm – 20,00 do 25,50 zł zł/m².
• Płyta OSB 3, gr. 22 mm – 24,00 do 29,00 zł zł/m².

Powyższy cennik został opracowany w oparciu u ofertę handlową sieci Praktiker. Dotyczy płyt OSB w standardowym formacie 2,5 x 1,12 m.

Najważniejsze zasady montażu płyt OSB

Płyta OSB jest podatna na obróbkę. Możemy w łatwy sposób zmieniać jej wymiary i dopasowywać do indywidualnych potrzeb. Najłatwiej będzie dokonać stosownych pomiarów i dociąć płytę już w miejscu zakupu. Większość marketów i składów budowlanych wykonuje takie usługi przy pomocy precyzyjnych narzędzi. Alternatywą pozostaje docinanie ręczne, które nie będzie już tak dokładne.

Wszystkie płyty OSB należy łączyć ze sobą za pomocą specjalnych gwoździ lub wkrętów. Częstotliwość ich rozmieszczenia jest standardowa i wynosi 30 cm na środku płyty, oraz 15 cm na jej obwodzie. Należy uważać, by łącznik znajdował się nie bliżej niż 1 cm od krawędzi płyty. Zamocowany zbyt blisko nie będzie spełniał swoich funkcji. Podczas montażu gładkich płyt OSB trzeba także zachować kilkumilimetrowe odstępy. Jest to istotne ponieważ płyta OSB pod wpływem zmiany poziomu wilgotności może nieznacznie zmieniać swój rozmiar. Szczeliny umożliwią swobodną pracę poszczególnych elementów OSB. Możemy je dodatkowo uszczelnić specjalnym, elastycznym klejem do drewna.

Dowiedz się też czegoś o płytach paździerzowych.