Podatek dochodowy – zasady, wysokość, obliczanie, informacje, porady
Podatek dochodowy, uzależniony od przychodu i stawek podatkowych, jest obowiązkowym świadczeniem pieniężnym na rzecz państwa. Rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych jest określane jako Personal Income Tax, czyli w skrócie popularny PIT. Podatek dochodowy od osób prawnych to CIT, z angielskiego Corporate Income Tax. Jest to należny podatek bezpośredni, który obciąża bezpośrednio podatnika. Podatkiem pośrednim w Polsce jest na przykład podatek od sprzedaży VAT (Value-Added Tax).
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
Rozliczenie podatku dochodowego PIT
Podatek dochodowy PIT dotyczy osób fizycznych. Chociaż prawo cywilne nie definiuje ściśle tego pojęcia, to jednak stwierdza, że każdy człowiek wraz z narodzeniem zyskuje zdolność prawną. Osobą fizyczną jest każdy człowiek bez względu na wiek, płeć, stan zdrowia fizycznego i psychicznego. Wszyscy ludzie od urodzenia aż do śmierci są podmiotami stosunków prawnych. Z kolei osobą prawną według kodeksu cywilnego jest Skarb Państwa oraz jednostki organizacyjne z osobowością prawną. Należą do nich m.in. przedsiębiorstwa państwowe, spółki akcyjne, partie polityczne, banki, kościoły, stowarzyszenia i spółdzielnie.
Stawki podatku dochodowego zależą od formy opodatkowania.
- Podatek na zasadach ogólnych - skala podatkowa
Skala podatkowa jest wskaźnikiem procentowym dla osób fizycznych opodatkowanych progresywnym podatkiem dochodowym, obowiązującym w danym roku podatkowym. Jest to tak zwane opodatkowanie na zasadach ogólnych i stanowi najbardziej popularne rozliczenie PIT-36 od dochodów z działalności gospodarczej osób fizycznych. W formie opodatkowania według skali występuje próg dochodowy ustalony w 2021 roku na poziomie 85528 zł. Od przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym odejmuje się koszty uzyskania i dla wartości dochodu poniżej progu należny podatek oblicza w wysokości 17 procent. Wartość dochodu powyżej progu ma opodatkowanie na poziomie 32 procent. W każdym przypadku należy uwzględnić kwotę wolną od podatku według aktualnych zasad.
Rozliczenie według skali podatkowej jest opłacalne dla osób fizycznych, których dochody nie są zbyt wysokie. Utrzymanie się poniżej progu podatkowego pozwala rozliczyć się stawką 17%, niższą w porównaniu do stawki 19% podatku liniowego. Z opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej (PIT-36) nie można rozliczyć m.in. dochodów ze sprzedaży nieruchomości (PIT-39), dochodów opodatkowanych kartą podatkową (PIT-28) oraz z tytułu gier losowych.
Rozliczanie na zasadach ogólnych w pewnych przypadkach może być korzystne również dla podatników przekraczających próg podatkowy. Istnieje bowiem możliwość zarówno odliczania rozmaitych ulg, jak również wspólnego rozliczania się z małżonkiem. Jeśli mimo wysokich dochodów jednego z małżonków, drugie ma bardzo niskie albo nie ma wcale, może się okazać, że ta forma będzie dla nich korzystna.
Wadą skali podatkowej jest wysoka stawka podatkowa po przekroczeniu progu, a także większa ilość formalności i ewidencji przychodów i wydatków. Opodatkowanie według skali podatkowej wymaga wpłaty zaliczek na podatek dochodowy co miesiąc albo co kwartał.
- Podatek dochodowy liniowy
Podatek liniowy może interesować tylko osoby fizyczne uzyskujące wysokie dochody roczne. Dla innych podatników bardziej korzystna jest skala podatkowa. Wybór metody rozliczania podatku dochodowego musi być zadeklarowany najpóźniej do dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej. Ewentualne późniejsze zmiany formy opodatkowania również muszą być zgłoszone odpowiednio wcześnie. Zgłoszenie wniosku o rozliczaniu podatku liniowego zostaje automatycznie przedłużane na kolejne lata. Rezygnację trzeba zgłosić do urzędu skarbowego do 20 stycznia kolejnego roku podatkowego.
Inaczej niż w przypadku skali podatkowej podatnik nie może rozliczać kwoty wolnej od podatku oraz ulg podatkowych. Podatnik stosujący podatek liniowy nie może łączyć się ze skalą podatkową. Wybrany sposób opodatkowania będzie dotyczył dochodów ze wszystkich form prowadzenia działalności podlegającym przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wybór opodatkowania liniowego wymaga odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy w formie miesięcznej, kwartalnej lub uproszczonej, zadeklarowanej wcześniej w urzędzie skarbowym. Na zakończenie roku trzeba złożyć zeznanie roczne o wysokości dochodów. Ta forma rozliczenia wyklucza wspólne rozliczanie z małżonkiem. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat podatku od spadku?
- Podatek od dochodów z kapitałów pieniężnych lub zbycia nieruchomości – 19%
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Występuje tutaj kilka stawek w zależności od rodzaju przychodu:
- 2% - sprzedaż produktów roślinnych i zwierzęcych z własnej uprawy lub hodowli, przetworzonych w sposób nieprzemysłowy;
- 3% - m.in. działalność gastronomiczna (z wyjątkiem sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%), działalność usługowa w zakresie handlu, działalność rybaków;
- 5,5% - m.in. roboty budowlane;
- 8,5% - m.in. działalność usługowa i gastronomiczna ze sprzedażą napojów z zawartością alkoholu powyżej 1,5%;
- 10% - świadczenie usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek;
- 12,5% - przychody z tytułu najmu, dzierżawy itp.;
- 15% - m.in. pośrednictwo w sprzedaży hurtowej, magazynowanie cieczy i gazów, wydawanie pakietów gier komputerowych i oprogramowania;
- 17% - m.in. działalność gospodarcza wykonywana przez lekarzy, tłumaczy, adwokatów, księgowych, doradców inwestycyjnych.
- Podatek dochodowy CIT – podstawowa stawka 19%, preferencyjna 9%.
Rozliczenie podatku dochodowego
Obliczanie podatku progresywnego
Osoby fizyczne, które chcą rozliczyć w Polsce należny podatek dochodowy według skali podatkowej, mogą odliczyć od dochodu składki na ubezpieczenia społeczne, a od podatku składki na ubezpieczenia zdrowotne. Aby obliczyć należny podatek, roczny przychód pomniejsza się o koszty jego uzyskania. Otrzymany dochód do opodatkowania mnoży się przez stawkę podatku 0,17 (do kwoty progowej – aktualnie 85528 zł). Po odjęciu składek na ubezpieczenia zdrowotne oraz przysługujących odpisów (na przykład na termomodernizację domu i innych) otrzymuje się podatek należny za rok. Porównanie kwoty należnego podatku z sumą wpłaconych w ciągu roku zaliczek na poczet podatku dochodowego pozwala określić nadpłatę albo kwotę podlegająca wpłacie do urzędu skarbowego.
Obliczanie podatku liniowego
Przedsiębiorcy osiągający wysokie dochody rozliczają się według stałej stawki 19%. Przy tej metodzie rozliczenia podatku dochodowego nie ma możliwości odliczenia kwoty wolnej od podatku. Przychód zanotowany w całym roku podatkowym pomniejsza się o koszty uzyskania, otrzymując roczny dochód. Od dochodu odejmuje się teraz ewentualną stratę z lat ubiegłych oraz sumę wpłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. Dochód do opodatkowania mnoży się przez 0,19, otrzymując kwotę należnego podatku. Porównanie kwoty zaliczek z otrzymaną kwotą należnego podatku pozwala określić nadpłatę ewentualnie niedopłatę, którą należy wpłacić do urzędu skarbowego.
Podatek dochodowy PIT przez internet
Najłatwiejszym i najwygodniejszym sposobem rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych jest skorzystanie z platformy internetowej. Wystarczy założyć tak zwany profil zaufany i uzyskać jego zatwierdzenie, aby mieć możliwość załatwiania coraz większej liczby spraw urzędowych bez wychodzenia z domu. Jedną z takich możliwości jest system e-PIT. Można rozliczyć albo skorygować deklaracje PIT-37, PIT-38, PIT-36 i PIT-28. Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą mogą korzystać z e-Deklaracji.
Podatek od spadku mieszkania i podatek PIT od osób fizycznych
Podatnicy w Polsce, podobnie jak w innych krajach, muzą w ciągu roku zapłacić różnego rodzaju podatki i daniny na rzecz państwa. Opodatkowane są dochody z działalności gospodarczej i zarobki nauczycieli, emerytury, spadki i darowizny. Spadki i darowizny mogą być źródłem znacznego majątku, nie należy jednak zapominać, że stanowią one również podstawę do podatku dochodowego i trzeba się z nich rozliczyć. Podatek od spadku mieszkania i innych dóbr materialnych należy obliczyć w zależności od limitu kwotowego i stopnia pokrewieństwa ze spadkodawcą lub darczyńcą.
Zgodnie z ustawą o zmianie podatku dochodowego PIT od osób fizycznych obowiązującą od 1 stycznia 2019 roku, przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości powstaje wtedy, gdy zbycie następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie. Zwolniony od podatku dochodowego od osób fizycznych jest też przychód ze zbycia nieruchomości, jeśli zostanie wydatkowany na własne cele mieszkaniowe w ciągu trzech lat. Od zaległych zobowiązań finansowych naliczane są ustawowe odsetki, a określenie ich wysokości pomaga określić kalkulator odsetkowy.