Projekt rekuperacji: o czym pamiętać decydując się na montaż instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła?

To tylko ułamek pytań zadawanych na grupach dla budujących dom. Fora budowlane w ostatnich kilku latach po brzegi wypełnione są wątkami związanymi z rekuperacją: pytają Ci, którzy chcą poprawić energooszczędność swojego domu, Ci, którym zależy na komforcie mieszkania w wolnym od zanieczyszczeń i pleśni budynku, ale i Ci, którzy szukają...oszczędności finansowych.

W poniższym artykule wyjaśniamy dlaczego każda z tych grup ma rację myśląc o zainwestowaniu w wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, jak działa instalacja, czym jest rekuperator i dlaczego jego funkcja jest nie do przecenienia i dlaczego najistotniejszy na etapie budowy lub modernizowania domu jednorodzinnego jest kompletny i fachowo wykonany projekt wentylacji mechanicznej.

Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się więcej w związku z projektem wentylacji mechanicznej oraz interesuje Cię co to jest rekuperator i jak dokładnie działa, to zapraszamy na stronę: https://www.ecocomfort.pl/co-to-jest-rekuperator/ po więcej informacji na ten temat.

Schemat działania instalacji wentylacyjnej z odzyskiem ciepła krok po kroku

Zacznijmy jednak od punktu wyjścia: czym jest rekuperacja? Dlaczego w obecnych trendach energooszczędnego budownictwa jest tak istotna?

Proces wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła polega na wymianie powietrza w domu, firmie czy też budynkach użyteczności publicznej. Wszędzie tam, gdzie instalacja wykonana została poprawnie dochodzi do wymiany zużytego powietrza, które zostaje zastąpione przefiltrowanym, świeżym powietrzem z zewnątrz. To jednak nie wszystko. Do naszych domów nie zostaje wtłaczane surowe, zimne powietrze. Konstrukcja rekuperatora poprzez wymiennik ciepła pozwala na przekazanie energii termicznej powietrza zużytego, powietrzu wtłaczanemu do budynku. W dużej mierze przekłada się to na oszczędności na ogrzewaniu domu jednorodzinnego.

Dystrybucja świeżego i usuwanie zużytego powietrza z budynku jest możliwa dzięki systemowi przewodów wentylacyjnych, które w zależności od konstrukcji obiektu można ukryć w warstwie izolacji podłóg lub w zabudowach sufitów podwieszanych.

Skąd jednak wiadomo jak poprowadzić przewody wentylacyjne, tak by cały system wraz z centralą wentylacyjną był efektywny i działał poprawnie? Sposób prowadzenia instalacji wentylacyjnej, odpowiedni dobór rekuperatora i całościowy schemat instalacji ma swoje odzwierciedlenie w projekcie.

Projekt wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła

Projekt instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła to kompletna dokumentacja techniczna, składająca się z dwóch części: opisowej oraz części rysunkowej. Przyjrzyjmy się pokrótce obu tym składowym projektu.

• część opisowa projektu rekuperacji: tu najważniejszym jest opis budynku (projekt domu), dla którego projektowana jest wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. W części opisowej znajdują się założenia projektowe, opisany jest sposób pracy systemu wraz z normami wentylacyjnymi. W tej części projektu znajduje się także charakterystyka dobranego do inwestycji rekuperatora oraz przewodów wentylacyjnych wykorzystanych do obliczeń hydraulicznych dotyczących strat ciśnienia w projektowanej instalacji.
• część rysunkowa: na zakupiony projekt wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła składa się także część rysunkowa. Do zaprojektowania części rysunkowej konieczny jest projekt konkretnego budynku i szczegółowe informacje odnośnie konstrukcji domu jednorodzinnego z uwzględnieniem prowadzenia innych instalacji, w tym instalacji kanalizacyjnej, elektrycznej, ogrzewania, ilości kondygnacji budynku itp. Część techniczna odzwierciedla na rzutach przebieg instalacji czerpni, wyrzutni, nawiewu i wyciągu powietrza. W projekcie zostaje uwzględnione miejsce, w którym znajdzie się centrala wentylacyjna oraz anemostaty i kratki. Część rysunkowa projektu wentylacji mechanicznej opisuje odległości poszczególnych elementów składających się na całość instalacji od ścian nośnych i działowych umożliwiając inwestorom poprawne wymierzenie i wykonanie instalacji na etapie montażu rekuperacji. Jeżeli projekt wstępny jest wykonywany przed wzniesieniem budynku inwestor zyskuje także opis rozwiązań dotyczących przejść przez ściany i stropy, tak by realne wykonanie instalacji wentylacji mechanicznej z rekuperatorem było sprawniejsze i szybsze. W tej części projektu znajdziemy również opisy wykorzystanych w trakcie montażu kształtek i wytyczne dotyczące ich instalacji dla każdego pomieszczenia.

Gotowy projekt instalacji wentylacji: czy jest konieczny?

Czy projekt wentylacji mechanicznej w każdych warunkach jest obowiązkowy? Czy instalację rekuperacji dla domów jednorodzinnych można wykonać samodzielnie, oszczędzając w ten sposób pieniądze?

Do rozpoczęcia pracy montażu nie jest wymagany projekt wentylacji mechanicznej. Inwestor może sam pokusić się o wycenę materiałów we własnym zakresie, może także zatrudnić firmę z tak zwanej szarej strefy, by wykonała u niego rekuperację. Warto zadać sobie jednak pytanie, czy faktycznie taka praktyka jest opłacalna? Czy zaoszczędzimy? Być może początkowo takie będzie wrażenie: brak rozliczenia, podatku VAT, brak kosztów tzw. robocizny jeśli wykonamy wszystkie prace we własnym zakresie. Konsekwencje montażu centrali wentylacyjnej i całego systemu bez uprzedniego zaprojektowania schematu instalacji wentylacji mogą jednak uwydatnić się po jakimś czasie tym samym sprawiając, że za instalację zapłacimy podwójnie.

Montaż instalacji wentylacji bez projektu: następstwa

Niewłaściwy montaż rekuperacji, niezgodnie ze sztuką budowlaną i wiedzą o systemie wentylacji mechanicznej pociągnie za sobą szereg błędów. Do najpoważniejszych z nich należą:

• brak odpowiedniego i optymalnego ułożenia przewodów wentylacyjnych
• niewłaściwe umiejscowienie punktów nawiewnych i wywiewnych
• błędnie dobrane średnice kanałów wentylacyjnych
• instalacja centrali wentylacyjnej w nieogrzewanym pomieszczeniu
• niedoszacowana moc rekuperatora

Każdy z tych punktów przełoży się na niewłaściwe działanie systemu i słaby odzysk ciepła. Rekuperatory do właściwego działania potrzebują podłączenia ich w temperaturze nie mniejszej niż oscylującej wokół 5 stopni Celsjusza. Źle dobrane przepływy sprawią, że do pomieszczeń nie dostanie się zakładana ilość świeżego powietrza, a brak stabilności instalacji i jej niewłaściwe wykonanie utrudni dostęp do urządzeń, które wymagają systematycznej konserwacji. Brak zróżnicowania wielkości kanałów to znaczne zaburzenia przepływu powietrza.

Samodzielne montowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła to także ryzyko dobrania rekuperatora o niewłaściwej, niewystarczającej mocy. Centrala wentylacyjna niedostosowana do inwestycji nie przyniesie oczekiwanego rezultatu. Będzie to miało swoje konsekwencje w niewłaściwej ilości powietrza dostarczanego do pomieszczeń w domu.

Doświadczony projektant we współpracy z instalatorem podpowiedzą także jakie warianty filtrów do rekuperacji warto wybrać: filtry f8, hepa, jonizatory czy pochłaniacze węglowe. Warto pamiętać o tym, że rolą wentylacji mechanicznej jest dokładne oczyszczanie dostarczanego do domu powietrza, a inwestorzy mogą mieć różne potrzeby oraz nawyki (palenie tytoniu w domu, intensywne gotowanie, mieszkanie w dzielnicy przemysłowej itd.)

Montaż instalacji wentylacyjnej a pompy ciepła

Wśród hybrydowych instalacji połączenie instalacji wentylacji z pompą ciepła cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem. Zastosowanie rekuperacji w nowoczesnym budownictwie przekłada się na niższe zapotrzebowanie na ciepło w domu. Zatem moc pompy ciepła może być także niższa, a co za tym idzie samo urządzenie będzie tańsze.

Dobry projekt rekuperacji, czyli jaki? Co powinno OBOWIĄZKOWO znaleźć się w projekcie wentylacji mechanicznej?

Zakupiony projekt instalacji wentylacji powinien być w pełni kompletny. Nie ma tu miejsca na kwestie pozostawione bez odpowiednich rozwiązań. Projekt instalacji rekuperacji powinien zawierać przede wszystkim bilans powietrza dla konkretnego domu i uwzględnić minimalny strumień powietrza wentylacyjnego. Projektant tworzący część opisową i techniczną na etapie projektu musi także mieć informacje na temat ilości mieszkańców budynku oraz na temat jego szczegółowych parametrów technicznych.

Projekt wstępny powinien uwzględniać także lokalizację centrali wentylacyjnej, umiejscowienie czerpni, wyrzutni, elementów nawiewnych i wywiewnych, parametry rekuperatora oraz dane techniczne instalacji.

Projekt musi uwzględniać minimalną wydajność wentylacji mechanicznej (pokoje dzienne, salony, sypialnie: tutaj wartość oscyluje wokół 20 m3/h/na osobę). Dla innych pomieszczeń, np. kuchni w chwili przygotowania w niej posiłków to 120m3. Jak zatem można zauważyć w trakcie tworzenia projektów wymagania dotyczące obliczeń są niezbędne, by instalacja pracowała wydajnie. Niedoszacowana wydajność powietrza powoduje uczucie dyskomfortu, zwłaszcza w okresach wysokiej wilgotności powietrza zewnętrznego.

Inwestor powinien także zwrócić uwagę na przewidywany czas realizacji projektu.

Gruntowy wymiennik ciepła

Instalacja gruntowego wymiennika ciepła ma za zadanie wspomaganie instalacji wentylacji. W jaki sposób? Gruntowy wymiennik ciepła ma na celu dostosowanie temperatury powietrza pobieranego z zewnątrz do wartości, która w zależności od pory roku będzie bardziej komfortowa i poprawi efektywność pracy systemu rekuperacji. Zadaniem GWC jest zatem podniesienie temperatury powietrza czerpanego w zimie oraz ochłodzenia powietrza czerpanego z zewnątrz w lecie.

Podniesienie temperatury powietrza czerpanego z zewnątrz w zimie umożliwia wykluczenie pracy elektrycznej grzałki wstępnej chroniącej wymiennik ciepła przed zamarznięciem skraplającego się w nim kondensatu. Podniesienie temperatury powietrza podnosi także sprawność odzysku ciepła systemu rekuperacji. W lecie gruntowy wymiennik ciepła umożliwia obniżenie temperatury czerpanego powietrza nawet o kilkanaście stopni co pozwala zaoszczędzić energię elektryczną zużywaną przez system klimatyzacji. Działanie gruntowego wymiennika ciepła pozwala również na wyższy komfort przebywania w budynku poprzez obniżenie temperatury powietrza wtłaczanego do budynku.

Określeniem rodzaju, długości i analizą możliwości wykorzystania gruntowego wymiennika ciepła powinien zająć się doświadczony projektant. Poprawne wyliczenia uzysku energii cieplnej lub chłodniczej pozwoli na zaprojektowanie optymalnego pod względem kosztów inwestycyjnych i efektywności pracy wymiennika ciepła.

Gruntowy czy glikolowy wymiennik ciepła?

Gruntowy wymiennik ciepła opiera się najczęściej na jednym z dwóch systemów wymienników. To wymiennik powietrzny lub glikolowy. Gruntowy powietrzny wymiennik ciepła w zależności od wydajności i bilansu systemu rekuperacji składa się z około 40 - 60 metrów specjalnych rur wentylacyjnych zakopanych na głębokości około 1,5 m poniżej poziomu gruntu. Gruntowy glikolowy wymiennik ciepła jest natomiast systemem około 200 metrowego przewodu rury polietylenowej o średnicy 32 lub 40 mm, przez którą pompa obiegowa przetłacza roztwór glikolu. Taki system w połączeniu z wymiennikiem ciepła na czerpni instalacji wentylacji działa podobnie jak system gruntowego powietrznego wymiennika ciepła.

Projekt wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła: podsumowanie

By instalacja rekuperacji mogła być w pełni zrealizowana nie wystarczy sam montaż we własnym zakresie: jak każdy system w naszym domu, tak i wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła wymaga uprzedniego zaprojektowania zgodnie z najnowszymi wytycznymi dotyczącymi przepływu powietrza, jego filtracji i odzysku ciepła oraz zgodnie ze sztuką budowlaną. W szczególnych przypadkach projekt instalacji wentylacji wymaga konsultacji ze służbami ppoż.

Podobnie jak w przypadku każdego innego projektu, tak i w odniesieniu do rekuperacji, dokumentacja techniczna, którą otrzymuje inwestor jest wiążąca, a w przypadku źle zaprojektowanej rekuperacji będzie podstawą w rozstrzygnięciu ewentualnego sporu.

By mieć pewność, że instalacja wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła spełnia wszystkie warunki profesjonalnej, kompletnej i dokładnie opracowanej dokumentacji technicznej, projekt instalacji warto powierzyć kompetentnej firmie, legalnie działającej na rynku. Tylko w takim przypadku jesteśmy w stanie zyskać pewność wydajnej, prawidłowo działającej wentylacji, zyskujemy ponadto opiekę techniczną oraz gwarancję.