Oczyszczalnia biologiczna a inne oczyszczalnie

Podstawowe cechy oczyszczalni biologicznej

Biologiczna oczyszczalnia ścieków lub tzw. szambo biologiczne jest dobrym sposobem na pozbycie się nieczystości bytowych z dbałością o lokalne środowisko. To rozwiązanie dla inwestorów, którzy nie mają dostępu do sieci kanalizacyjnej. Jednak istnieje też kilka innych sposobów na poradzenie sobie z domowymi ściekami w takiej sytuacji. Czym się różni oczyszczalnia biologiczna od ekologicznej roślinnej, drenażowej czy szamba?

Oczyszczalnia biologiczna wykorzystuje bakterie do rozłożenia nieczystości w bioreaktorze i to jest jej główna cecha wyróżniająca w porównaniu z innymi rozwiązaniami. Poza tym najczęściej jest zbudowana z trzech komór – osadnika gnilnego, komory napowietrzającej i osadnika wtórnego. W pierwszej komorze następuje wstępne oczyszczanie beztlenowe, w drugiej dokładniejsze oczyszczanie i rozkład z pomocą bakterii, przy udziale tlenu. Trzecia komora gromadzi osad ściekowy. Osad należy co jakiś czas oczyszczać. Wodę odzyskaną w procesie można natomiast odprowadzić do gruntu lub wykorzystać w celach gospodarczych.

Inne oczyszczalnie i sposoby utylizacji ścieków

Oprócz biologicznej oczyszczalni ścieków najczęściej wybierane opcje to:

  • tradycyjne szambo lub szambo ekologiczne z bardziej szczelnych i trwałych materiałów
  • oczyszczalnia drenażowa (czasami również nazywana szambem ekologicznym – tych pojęć nie należy mylić)
  • oczyszczalnia roślinna lub roślinno-stawowa (jej wariantem jest oczyszczalnia hydroponiczna).

W porównaniu do wszystkich innych rozwiązań szambo jest najprostsze, ale też najmniej ekologiczne. Jest to pojemnik na nieczystości zakopany w ziemi, do którego spływają ścieki z domu. Ponieważ oczyszczalnia biologiczna zawiera się w jednym pojemniku, to czasami można się spotkać z określeniem szambo biologiczne. Różnica między pojemnikiem trzykomorowym a pojemnikiem bezodpływowym jest taka, że ten pierwszy to złożony system mechanicznego i biologicznego oczyszczania. Dzięki zastosowaniu bakterii tylko niewielka ilość osadów wymaga okazjonalnego wywozu.

Rozwiązaniem nadal dość prostym, ale pozwalającym częściowo zlikwidować nieczystości jest oczyszczalnia drenażowa. Istnieją różne jej rodzaje. Dla nas najważniejsza jest ogólna różnica między oczyszczalnią bio, a drenażową. Drenaż pozwala przede wszystkim na mechaniczne przefiltrowanie nieczystości bytowych. W filtrze żwirowym lub piaskowym też działają bakterie, ale nie tak dokładnie jak w bioreaktorze.

Wspomniana tu oczyszczalnia roślinna, to naprawdę złożony system, opierający się prawie całkowicie na naturalnych zdolnościach roślin do utylizacji ścieków. Tu również główną rolę odgrywają bakterie, które jednak są symbiotyczne dla specjalnie dobranego zestawu roślin. Biologiczna oczyszczalnia ścieków zwykle jest ukryta pod ziemią, natomiast roślinno-stawowa ma aspekt dekoracyjny i można ją zaplanować jako część przydomowego ogródka. Jeżeli chcemy połączyć oczyszczalnię biologiczną z ogrodem, to można kupić system połączony z kompostownikiem.

Rodzaje oczyszczalni biologicznych i szczegóły ich działania

Szambo biologiczne może być skonstruowane na kilka sposobów. Podstawowy podział obejmuje oczyszczalnię biologiczną ze złożem biologicznym i oczyszczalnię z osadem czynnym. Poza tym złoże może być nieruchome, wówczas wymaga częstszego czyszczenia i całość jest mniej wydajna. Druga opcja to oczyszczalnia ze złożem obrotowym, która jest bardzo wydajna. Poza tym można zamontować oczyszczalnię hybrydową, która łączy osad czynny i złoże biologiczne jako dwie formy czyszczenia bio.

Jak działa przydomowa oczyszczalnia ze złożem biologicznym?

Przydomowa oczyszczalnia bio ze złożem biologicznym pozwala użyć kilku rodzajów złoża. Najprostsze złoże to pokryta błoną bakterii warstwa kształtek lub kruszywa. Błona żywi się składnikami zawartymi w ściekach. Metoda z użyciem złoża biologicznego jest znana od XIX wieku i naśladuje naturalny proces oczyszczania wody przez bakterie rozmnażające się przy kamiennym dnie.

Dodatkowej sprawności nabiera oczyszczalnia przydomowa, której złoże jest obrotowe. Oznacza to, że bakterie rozmnażające się na złożu mogą dotrzeć do większej ilości ścieków.

Jak działa oczyszczalnia z osadem czynnym

Osad czynny to również bakterie, zebrane w tzw. kłaczki i pływające swobodnie w ściekach w komorze napowietrzającej. Bakterie do oczyszczalni są sprzedawane zwykle jako proszek lub tabletki. Można dostać preparaty startery z bakteriami i preparaty z dodatkiem enzymów. Dokładne przeznaczenie preparatu należy sprawdzić w opisie producenta, ponieważ nie wszystkie tabletki stosuje się tak samo do szamb i oczyszczalni.

Zarówno bakterie w złożu jak i w osadzie działają w dobrze dotlenionym środowisku. Jeżeli bakterii jest zbyt dużo, to kłaczki przepływają do trzeciej komory razem z nieczystościami. Zaletą bioreaktora z osadem czynnym jest to, że bakterie od razu rozpoczynają proces rozkładania nieczystości.

Czy domowa oczyszczalnia biologiczna potrzebuje prądu?

Tak. Biologiczna oczyszczalnia przydomowa, w przeciwieństwie do szamba i innych rodzajów oczyszczalni potrzebuje dostępu energii elektrycznej. Wynika to z zastosowania elementów ruchomych i napowietrzania za pomocą specjalnego dozownika. Tu nasuwa się pytanie czy zużycie prądu powinno się wliczyć w roczne koszty użytkowania? Ile prądu zużywa biologiczna oczyszczalnia ścieków? Zwykle mała domowa oczyszczalnia potrzebuje 1 kWh/dobę. Nieco większa, dla domu wielorodzinnego lub małego przedsiębiorstwa powinna się zmieścić w ok. 1,5 kWh/dobę. Przy obecnych cenach prądu taki wydatek przekłada się na około 200-300 zł na rok. Mimo to nie jest to duży koszt, jeżeli porównamy z ceną częstego oczyszczania zbiornika bezodpływowego. W skali rocznej może on dojść nawet do 1000 zł.

Ile kosztuje oczyszczalnia biologiczna i czy warto ją zakładać?

Ceny zakupu i eksploatacji

Żeby powiedzieć dokładniej ile kosztuje biologiczna oczyszczalnia ścieków musimy porównać różne rodzaje oczyszczalni i ceny innych opcji. Cennik oczyszczalni biologicznych zaczyna się od 9-10 tys. zł, czyli porównywalnie do zbiorników bezodpływowych lepszej jakości. Mała oczyszczalnia przydomowa bez problemu poradzi sobie z obsługą niedużej rodziny (4-5 osób). Najdroższe i najbardziej zaawansowane oczyszczalnie biologiczne będą kosztować około 20 tys. złotych, a nawet trochę więcej. Jest to cena, która obejmuje materiały i montaż. Dla porównania cennik oczyszczalni drenażowych – drugiej popularnej opcji – mieści się w zakresie 7-10 tys. zł.

Do kosztów trzeba doliczyć użytkowanie. Już wcześniej wspominaliśmy, że w przypadku domowej oczyszczalni biologicznej bardzo ważna jest energia elektryczna (cena ok. 200-300 zł/rok). Do tego dodajemy koszt wywozu osadu, którego ilość będzie zależała od sposobu eksploatacji i wydajności systemu. Cena ta mieści się w zakresie 120-240 zł. Same tabletki i inne preparaty kosztują niewiele – zwykle 30-40 zł za opakowanie, które wystarczy na rok.

Opinie o biologicznej oczyszczalni ścieków

Każdy rodzaj oczyszczalni ścieków ma swoje zalety i wady. Opinie mogą zależeć od profesjonalnej oceny lub osobistego doświadczenia użytkowników. Jakie są dokładnie dobre i słabsze strony tego systemu?

1. Zalety oczyszczalni biologicznej:

W porównaniu z innymi rozwiązaniami oczyszczalnia biologiczna jest optymalna jeżeli chodzi o wydajność pracy, koszt utrzymania i ilość zajmowanego miejsca.

  • nie wymaga dużej powierzchni, może się znajdować bliżej studni wody pitnej niż oczyszczalnia drenażowa.
  • jest łatwa w obsłudze, dodatkowo oczyszczalnia z obrotowym złożem jest przez większość roku bezobsługowa
  • więcej gmin oferuje dofinansowanie do oczyszczalni biologicznej niż drenażowej
  • jest ekologiczna (w różnym stopniu – może być po prostu przyjazna dla środowiska lub nadawać się do czynnego użyźniania ziemi)
  • jej montaż jest stosunkowo łatwy w porównaniu do drenażowej i roślinnej; najważniejsze jest wkopanie w ziemię i połączenie z domem i studnią odpływową za pomocą rur
  • nie ma wygórowanych wymogów jeżeli chodzi o teren (nie wymaga niskiego poziomu wód gruntowych, ani przepuszczalnego podłoża)
  • oczyszczalnie w technologii bezzapachowej nie wydzielają przykrych zapachów.

2. Wady biologicznej oczyszczalni ścieków:

  • jest kosztowna – zwłaszcza oczyszczalnie nowej generacji ze złożem obrotowym (koszt dotyczy przede wszystkim zakupu i montażu systemu)
  • do pracy potrzebuje prądu, co podnosi koszt eksploatacji (dużo zależy od wielkości i technologii oczyszczalni)
  • wymaga czyszczenia osadnika (wywożenie osadu można zminimalizować jeżeli zdecydujemy się na opcję z kompostownikiem)
  • osadnik gnilny może wytwarzać nieprzyjemny zapach.

Zróżnicowane opinie mogą dotyczyć też różnych rodzajów oczyszczalni biologicznych. Wady przeciętnej, taniej oczyszczalni biologicznej często są zmniejszone dzięki zastosowaniu różnych technologii np. wspomniana oczyszczalnia bezzapachowa czy połączona z kompostownikiem. Zamiast na oczyszczalnię biologiczną jednego typu można się zdecydować na rozwiązanie hybrydowe, które łączy zalety obu podstawowych rodzajów (z osadem czynnym i złożem biologicznym). Nawet wysoka cena nie musi być problemem. Warto przed zakupem i montażem spojrzeć na cennik i wybrać optymalną opcję, dostosowaną do własnych potrzeb, która zarazem nie będzie najdroższa z dostępnych.

Czy warto zdecydować się na oczyszczalnię biologiczną?

Ostatecznej odpowiedzi na to pytanie każdy musi sobie udzielić samodzielnie. To zależy od osobistych potrzeb, warunków dopłat w danym regionie, ceny wybranych typów oczyszczalni i rodzaju działki. Przy niskich wodach gruntowych i przepuszczalnym podłożu oczyszczalnia drenażowa może się okazać lepszym i mniej kłopotliwym rozwiązaniem. Ktoś może też postawić na oczyszczalnię roślinno-stawową, która ma wiele zalet dla wielbicieli naturalnych systemów utylizacji ścieków. Jednak przy małej powierzchni działki oczyszczalnia biologiczna jest nieoceniona.

O wyborze rodzaju oczyszczalni zwykle decydują możliwości konkretnego inwestora. Mimo wszystko warto brać pod uwagę zalety oczyszczalni biologicznych i duży wybór różnych technologii. Oczyszczalnie biologiczne mają bardzo dobre opinie jako rozwiązanie ekologiczne i ekonomiczne dla przeciętnego domu jednorodzinnego.

Źródła:

  1. Strefa Instalatora (redakcja), Drenażowa czy biologiczna? Jak wybrać oczyszczalnię przydomową, https://strefainstalatora.pl/technika/woda-i-scieki/drenazowa-czy-biologiczna-jaka-oczyszczalnia/, dostęp 15.11.2023
  2. Cozaile (redakcja), Ile kosztują oczyszczalnie ścieków? https://budujemydom.pl/cozaile/kosztorysy/instalacje/kanalizacja-i-odwodnienie/79678-ile-kosztuja-oczyszczalnie-sciekow, 15.11.2023
  3. Budujemy dom (redakcja), Czym się różni złoże biologiczne od osadu czynnego? https://budujemydom.pl/instalacje/woda-i-kanalizacja/a/149-czym-sie-rozni-zloze-biologiczne-od-osadu-czynnego, 15.11.2023
ikona podziel się Przekaż dalej