Rekuperacja – ekologiczny odzysk energii cieplnej

Rekuperacja to innymi słowy wentylacja mechaniczna nawiewowo wywiewna z wymiennikiem ciepła. Pozwala na odzysk ciepła ze zużytego powietrza wydalanego na zewnątrz budynku i ogrzanie tym ciepłem świeżego powietrza nawiewanego z zewnątrz. Rekuperacja jest coraz częściej montowana w nowoczesnych domach jednorodzinnych zamiast napędzanej przez naturę wentylację grawitacyjną. Rekuperator stał się synonimem oszczędności energii cieplnej. Dlatego warto rozważyć wszystkie wady i zalety wentylacji mechanicznej. Poniżej wskażemy, jak działa rekuperator, czy rekuperacja się opłaca, ile kosztuje montaż i codzienne użytkowanie. Sprawdzimy jakie są koszty wentylacji nawiewowo-wywiewnej z odzyskiem ciepła w takich miastach jak Warszawa, Poznań, Wrocław, Szczecin, Kraków czy Lublin.

Jakie korzyści niesie ze sobą montaż rekuperacji?

Rekuperacja powietrza pozwala na zmniejszenie rachunków za ogrzewanie pomieszczeń poprzez odzysk ciepła ze "zużytego" powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku. Zużyte powietrze gromadzi się w wymienniku ciepła i nagrzewa świeże powietrze, które dostanie się do naszego budynku (nie miesza się z nim). W ten sposób możemy ograniczyć stratę ciepła nawet do 50 %. Zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną budynku może przynieść nam dodatkowe oszczędności. Poczynimy je chociażby poprzez zakup mniejszej ilości grzejników i przewodów do ogrzewania podłogowego.

Zastosowanie wentylacji nawiewowo wywiewnej z wymiennikiem ciepła z pewnością będzie bardziej komfortowe niż tradycyjna wentylacja grawitacyjna. Rekuperacja eliminuje ryzyko powstawania zimnych przeciągów, a dzięki temu zwiększa komfort użytkowania budynku. Zbyt wilgotne powietrze może być skutecznie odprowadzone lub osuszone przez osuszacze. Warto jednak pamiętać, że w wentylacji nawiewowo wywiewnej znajdują się filtry, które skutecznie oczyszczają powietrze i mogą zmniejszać jego wilgotność. Dlatego osuszacze w większości wypadków nie będą potrzebne.

Kolejną dość istotną zaletą stosowania rekuperatorów jest sprawność ich działania. Rekuperator działa o każdej porze roku i bez względu na warunki pogodowe. W czasie zimy nie zwiększa zapotrzebowania na ciepło, a w okresie letnim może skutecznie chłodzić pomieszczenia.

Rekuperacja a klimatyzacja - podobieństwa i różnice

Podstawową różnicą pomiędzy klimatyzacją a rekuperacją jest wymiana powietrza. W przypadku tradycyjnej klimatyzacji obieg powietrza odbywa się w w cyklu zamkniętym. Rekuperator pobiera stale świeże powietrze z zewnątrz budynku i dostarcza je do wnętrza budynku. Co ważne, sam rekuperator nie ogrzewa/ochładza powietrza. Potrzebny jest to tego GWC lub inna jednostka chłodząca. Do poprawnego działania klimatyzacji okna muszą być zamknięte, w przeciwnym wypadku wymiana powietrza zniweluje efekty jej działania. Rekuperatora to nie dotyczy, gdyż otwierając okno masz dostęp do tego samego powietrza co rekuperator.

Wady wentylacji nawiewowo-wywiewnej z odzyskiem ciepła

Rekuperacja powietrza ma także swoje wady. Jedną z nich są wysokie koszty instalacyjne. Pewną niedogodnością będzie także uzależnienie wentylacji od dostaw energii elektrycznej. W przypadku braku dostaw prądu, rekuperacja przestaje działać. Konieczność zasilania wentylacji niesie ze sobą większe rachunki za energię elektryczną. Na szczęście nie są to zbyt duże wydatki. Orientacyjny koszt pracy wentylacji to ok. 250 -500 zł na rok.

Omawiając wady rekuperacji należy także wymienić możliwość wystąpienia awarii. Wentylacja nawiewowo wywiewna z odzyskiem ciepła zostaje wyposażona w przynajmniej kilka urządzeń, które mogą ulec uszkodzeniu. Aby wyeliminować ryzyko awarii, należy zainwestować w lepszą jakościowo rekuperację. Pamiętajmy, że większość firm udziela przynajmniej dwuletniego okresu gwarancyjnego na sprzęt. Gwarancja na dobrą jakościowo instalację może wynosić nawet do 10 lat.

Ostatnią istotną wadą tego rozwiązania jest hałas w domu. Rekuperacja powietrza ustawiona na najniższą moc może wytwarzać od 30 do 40 dB. Nie jest to zbyt duża wartość, jednak z pewnością będziemy ją słyszeć. Wentylatory ustawione na największą moc mogą już emitować hałas o częstotliwości 60 dB. Głośność pracy urządzeń jest uzależniona od średnicy kanałów, szybkości przepływu powietrza oraz od projektu rekuperacji. Dlatego dobrym pomysłem będzie montaż dodatkowych elementów tłumiących. Koszt wytłumionej instalacji może być nieco wyższy, jednak system będzie pracował znacznie ciszej i zapewni użytkownikom większy komfort.

Jak działa gruntowy wymiennik ciepła przy wentylacji mechanicznej

Specyficznym rodzajem wymiennika ciepła jest gruntowy wymiennik ciepła. Umieszcza się go w ogrodzie, w pewnej odległości od domu. Pełni rolę czerpni świeżego powietrza (czerpnia to miejsce, gdzie pobierane jest świeże powietrze). Przy standardowej wentylacji nawiewowo-wywiewnej z wymiennikiem ciepła montuje się ją na ścianie budynku, jednak w takiej sytuacji istnieje zagrożenie wwiewania powietrza gorszego (na przykład zanieczyszczonego z komina).

Przy montażu czerpni z dala od domu powietrze można doprowadzić do budynku kanałem wentylacyjnym pod ziemią. Dodatkowo gruntowny wymiennik ciepła pozwala na wstępne ogrzanie (lub schłodzenie w lecie) doprowadzanego do domu powietrza. Aby pełnił taką funkcję, musi być wkopany na głębokości min 1,5 metra, gdzie panuje stała temperatura ok. 10 stopni C.

Co ciekawe, najprostszy gruntowy wymiennik ciepła to najzwyklejsza, odporna na korozję rura (może być PCV, kamionkowa lub ze stali ocynkowane), którą wkopiemy na odpowiednią głębokość. Średnica takiej rury powinna być nie mniejsza, niż ta z kroćców w centrali wentylacyjnej. Co ważne, rura powinna mieć około 50 metrów długości, aby efektywnie ogrzewać / schładzać powietrze nią transportowane (jeżeli nie masz odpowiednio dużej działki możesz na przykład poprowadzić rurę dookoła budynku). Ważne, aby centrala wentylacyjna została zasilona odpowiednio schłodzonym / ocieplonym powietrzem.

Ile kosztuje rekuperacja w domu?

Rekuperacja jest wykorzystywana przede wszystkim w domach energooszczędnych i pasywnych. Jej cena wpływa bardzo mocno na koszt budowy takiego domu (więcej informacji na temat kosztów domów energooszczędnych można znaleźć tu). Zobaczmy jednak, ile kosztuje sama rekuperacja.

  • Cena systemu rekuperacji jest kwestią indywidualną, którą obliczamy w oparciu o parametry budynku. Na ostateczny koszt składają się:
  • Rekuperator wraz z kompletem filtrów.
  • Cena materiałów wykorzystanych podczas prac montażowych.
  • Projekt instalacji. Jego cena zazwyczaj znajduje się już w kosztach montażowych.
  • Cena sterowników do rekuperatora.
  • Usługa montażowa instalacji odzysku ciepła.
  • Koszt wyposażenia dodatkowego (np. czujniki wilgotności, osuszacze, wymiennik ciepła).

Koszty rekuperacji może się też różnić w zależności od regionu naszego kraju. Najwyższe będą ceny w Warszawie. Jako przykład podamy dobrą jakościowo rekuperację, montowaną w domu jednorodzinnym o powierzchni 150 m2. Ceny rekuperacji w Warszawie będą wynosiły od 18 000 do 22 000 zł (materiały, urządzenia, robocizna).

Z nieco mniejszymi wydatkami spotkają się mieszkańcy takich miast jak Poznań, Kraków i Szczecin. W owych miejscowościach znajduje się wiele konkurencyjnych firm, które montują wentylacje nawiewowo wywiewne z wymiennikami ciepła. Ceny dobrej jakościowo instalacji (dla domu o powierzchni 150 m2) rozpoczynają się już od 15 000 zł. Atrakcyjne ceny rekuperacji można znaleźć także we Wrocławiu. Za montaż wentylacji z rekuperatorem BRINK RENOVENT HR 400 zapłacimy ok. 16 000 zł. Najniższe ceny wentylacji nawiewowo wywiewnej można znaleźć w Lublinie. Jest to region naszego kraju, w którym stawki wykonawców są najmniej kosztowne. Za dobry rekuperator z wymiennikiem ciepła, kompletną instalacją do domu o powierzchni 150 m2 oraz usługę montażową zapłacimy od 14 000 zł w górę.

Zwróćmy jednak uwagę, że powyższe kwoty stanowią jedynie wartość orientacyjną. Zarówno Warszawa, Poznań, Wrocław, Szczecin, Kraków jak i Lublin to dość duże miasta, w których działa wielu wykonawców. Oferty najtańszych wentylacji nawiewowo wywiewnych rozpoczynają się już od 10 000 zł. Jednak ich jakość oraz skuteczność mogą pozostawiać wiele do życzenia. Ceny w Warszawie są najwyższe poprzez wysokie stawki wykonawców. Jednak warto podkreślić, że największy wpływ na koszty inwestycji będzie miał rodzaj rekuperatora i jakość materiałów dodatkowych.

Ile kosztuje wymiana filtrów do rekuperatora?

Filtry do rekuperatora trzeba wymieniać dość często - średnio co 2-3 miesiące. Oryginalne filtry polecane przez producentów kosztują 200-300 zł, ale do niektórych modeli pasują tańsze zamienniki, które można nabyć nawet za kilkadziesiąt złotych (20-30 zł). Dlatego warto sprawdzić przed wyborem konkretnego modelu również ten koszt eksploatacyjny. 

Co ciekawe, w niektórych filtrach można wymienić samą tkaninę filtracyjną, lub wręcz ją wyprać, co wydłuża czas wymiany nawet do roku. Oczywiście z uwagi na niższe koszty eksploatacyjne nie jest to polecane przez producentów rozwiązanie, ale pozwala na spore oszczędności. 

Czy warto inwestować w rekuperację?

Powyżej wymieniliśmy podstawowe zalety i wady wentylacji nawiewowo wywiewnej z wymiennikami ciepła. Wskazaliśmy także orientacyjne ceny jej wykonania oraz montażu. Nie ulega wątpliwości, że taka wentylacja powietrza z odzyskiem ciepła i sam rekuperator jest bardzo wygodnym i modnym rozwiązaniem, które wychodzi naprzeciw ekologicznym trendom.

Koszt rekuperacji z odzyskiem ciepła będzie wyższy w porównaniu z tradycyjną wentylacją grawitacyjną. Najwyższe będą ceny w Warszawie. Nieco niższe w miastach takich jak Poznań,Wrocław, Szczecin oraz Lublin.

Pamiętajmy jednak, że wentylacja nawiewowo wywiewna najlepiej sprawdza się w dobrze zaizolowanych budynkach. Budowa tańszej wentylacji grawitacyjnej nie miałaby w tym wypadku sensu. Dobrze zaizolowane okna i drzwi nie będą w stanie wyrównać podciśnienia. Zimne powietrze dostanie się poprzez przewody wentylacyjne, a to z kolei wychłodzi cały budynek.

Dlatego wentylacja nawiewowo wywiewna z systemem odzysku ciepła staje się wygodną alternatywą dla wentylacji naturalnych. Dodatkowe wymienniki ciepła zapewnią komfort użytkowania budynku i zmniejszą jego zapotrzebowanie na energię cieplną. To z kolei zmniejsza nasze koszty za ogrzewanie. Możemy zatem przyjąć, że montaż rekuperacji jest szczególnie opłacalny w dobrze zaizolowanych domach jednorodzinnych. Taki system wentylacji powinien być już przewidziany w projekcie budowlanym.

Rekuperacja wykonana w istniejącym budynku nie będzie już tak skuteczna i wydajna. Dodatkową niedogodnością okaże się konieczność wykonania kompleksowego remontu, który pochłonie kolejne wydatki. Dlatego montaż wentylacji nawiewowo wywiewnej w starych, słabo zaizolowanych budynkach nie ma sensu. W tym wypadku wystarczająco dobrze sprawdza się wentylacja grawitacyjna, najprostsza wentylacja mechaniczna bądź wentylacja hybrydowa.

Wszystko co warto wiedzieć o rekuperacji - ceny, zastosowanie, wymagania, potencjalne oszczędności, opinie oraz proste pytanie - czy warto?

Rekuperacja jest wentylacją mechaniczną nawiewowo wywiewną, wyposażoną w wymiennik ciepła. Nowoczesny rekuperator coraz częściej stanowi alternatywę dla tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej. Montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jest szczególnie polecany w nowoczesnym budownictwie. Dzięki wydajnej wentylacji mechanicznej do pomieszczeń dostaje się więcej świeżego powietrza, co jednocześnie nie wiąże się z dużą utratą energii grzewczej.

Rekuperator z odzyskiem ciepła jest mechanizmem, który pozwala na zmniejszenie rachunków za ogrzewanie. Wymiennik ciepła gromadzi nagrzane, zużyte powietrze i przekazuje ciepło do powietrza świeżego, które po nagrzaniu zostanie wtłoczone do pomieszczeń. Dzięki wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła jesteśmy w stanie odzyskać do 50 % energii cieplnej. Jest to zadowalający wynik, który może wpłynąć na zmniejszenie zapotrzebowania energetycznego budynku.

Omawiając zalety, którymi charakteryzuje się rekuperator warto wspomnieć o wysokiej wydajności. Dzięki wentylacji mechanicznej do pomieszczeń mieszkalnych dostaje się więcej świeżego powietrza. Warto także dodać, że rekuperacja działa wydajnie o każdej porze roku. Tymczasem tradycyjna wentylacja grawitacyjna traci swoją sprawność w okresie letnim, co stanowi spore utrudnienie eksploatacyjne.

Niestety rekuperacja ma także swoje wady. Najważniejszą z nich będzie wysoki koszt inwestycji. Wentylacja mechaniczna znajduje swoje zastosowanie w nowoczesnych budynkach i powinna być przewidziana już na etapie tworzenia projektu budowlanego. Jej montaż w budynku starszego typu wiąże się z koniecznością wykonania kosztownej modernizacji, co nie ma uzasadnienia ekonomicznego.

Warto także dodać, że system rekuperacji potrzebuje stałego dostępu do zasilania elektrycznego. Jego praca wiąże się zatem z podwyższeniem wydatków za prąd. Na szczęście nie są to wysokie kwoty. Kolejna wada wentylacji z odzyskiem ciepła to możliwość powstania hałasów (szczególnie w tańszych, słabo wytłumionych instalacjach). Dlatego warto zainwestować w lepszej jakości, dobrze tłumiący hałasy system wentylacyjny.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat wentylacji mechanicznej zapraszamy do działu poniżej. Znajdziesz w nim kalkulacje kosztów, listę najczęściej powtarzanych błędów montażowych oraz zapoznasz się z ekologicznymi sposobami budowy domów. Na dole strony znajduje się lista powiązanych tematów.