Budowa i funkcje rozdzielacza

Wodne ogrzewanie podłogowe najczęściej składa się z kilku pętli rur, rozmieszczonych równomiernie pod podłogą (najczęściej spiralnie lub meandrowo). Taki układ wymaga równomiernego rozdzielenia czynnika grzewczego na poszczególne kanały. Dzięki temu układ wielu rur jest w stanie zapewnić jednolite ciepło na całej ogrzewanej powierzchni. Żeby lepiej zrozumieć jakie cechy powinien mieć dobry rozdzielacz do ogrzewania podłogowego zacznijmy od jego funkcji i budowy.

Jak jest zbudowany rozdzielacz?

Nie każdy rozdzielacz jest zbudowany tak samo, ale wszystkie muszą się składać z kilku podstawowych elementów. Z czego składa się rozdzielacz ogrzewania podłogowego? Zwykle rozdzielaczem nazywa się cały układ z dwoma połączonymi belkami, podłączanymi na zasilaniu i powrocie do układu grzewczego. Belka ma najczęściej przekrój okrągły i może być wykonana z mosiądzu, stali nierdzewnej albo odpowiednio mocnego tworzywa sztucznego. Rozdzielacz do podłogówki ma osobne zawory termostatyczne (zwykle z przepływomierzami) podłączane do każdej pętli rur. Na każdej belce znajduje się zawór główny – otwierający i zamykający przepływ z kotłowni. Przy zaworze lub po przeciwnej stronie belki może się znajdować odpowietrznik.

Dodatkowo w skład rozdzielacza mogą wchodzić:

  • Zawory regulacyjno-pomiarowe – między innymi do wskazywania rzeczywistego przepływu wody przez instalację i wyrównywania oporów przepływu w poszczególnych pętlach podłogówki.
  • Zawory odcinające i kulowe – umożliwiają ręczne lub połączone z siłownikami elektrycznymi odcięcie przepływu czynnika.

Zamiast doszukiwać się potrzebnych nam elementów w każdym rozdzielaczu łatwiej jest podzielić rozdzielacze na kilka grup ze względu na budowę i funkcje:

  • Kompaktowe – wszystkie niezbędne części są tutaj zintegrowane w jednym miejscu.
  • Modularne – pozwalają dostosować wielkość rozdzielacza i ilość elementów do potrzeb użytkownika.
  • Z pompą obiegową – dodatkowa pompa wspomaga bardziej efektywną pracę rozdzielacza do ogrzewania podłogowego.
  • Z regulacją elektroniczną – panel elektroniczny umożliwia precyzyjną regulację temperatury i przepływu.

Oprócz tego w ofercie sklepów z częściami do podłogówki i grzejników można znaleźć rozdzielacze z dodatkowymi funkcjami, takimi jak automatyczne odpowietrzanie (wspomniane odpowietrzniki na zasilaniu i powrocie) lub wbudowany czujnik ciśnienia.

W zależności od producenta poszczególne elementy np. rotametry (przepływomierze), mogą się znajdować w różnych miejscach rozdzielacza. To nie powinno mieć istotnego wpływu na pracę urządzenia.

Funkcje rozdzielacza

Kompletny rozdzielacz pełni wiele funkcji związanych z zapewnieniem odpowiedniego ogrzewania podłogowego (opcjonalnie również grzejnikowego). Jest to przede wszystkim rozdzielnia do podłogówki, zapewniająca osobne zasilanie czynnikiem grzewczym (ciepłą wodą) każdej pętli grzewczej. Dzięki rozdzieleniu poszczególnych sekcji ułatwiona jest precyzyjna regulacja przepływu, a w razie czego naprawa drobnych usterek bez konieczności wymiany całego urządzenia. Jednocześnie rozdzielacz do podłogówki łączy cały system z tzw. dolnym źródłem ciepła (kotłem, pompą ciepła itp.).

Główna różnica między rozdzielaczem grzejnikowym a rozdzielaczem do ogrzewania podłogowego polega na tym, że w tym drugim można odciąć poszczególne obiegi, skupiając się na tej pętli, w której wystąpił problem. Jeżeli na sekcjach zamontowane są rotametry, to każdą pętlę można osobno wyregulować. Można też kupić wspólny rozdzielacz do podłogówki i grzejników, ale musi mieć on specjalne zawory, ograniczające temperaturę wody idącą na podłogówkę i być połączony z mieszaczem oraz pompą. Wynika to z charakterystyki ogrzewania niskotemperaturowego. Wodne ogrzewanie niskotemperaturowe nie może przekraczać 45-50°C na wejściu (zwykle jest to 30°C), tradycyjne grzejniki są natomiast wysokotemperaturowe (w nowoczesnych systemach 70°C na wejściu).

O czym pamiętać wybierając rozdzielacz?

Dopasowanie rozdzielacza do instalacji

Rozdzielacz do podłogówki dobieramy przede wszystkim zgodnie z wcześniej opracowanym projektem. Dlatego już na etapie projektu powinniśmy wiedzieć ile pętli zastosujemy w danym pomieszczeniu, czy będziemy potrzebować jednego czy więcej rozdzielaczy w budynku, jaka będzie moc dolnego źródła ciepła, jaka ma być temperatura wyjściowa w pomieszczeniach itp.

Oto kilka wskazówek na co warto zwrócić uwagę, wybierając kompletny rozdzielacz do naszego ogrzewania podłogowego:

  1. Zdecydowanie ile pętli na jednym rozdzielaczu będzie dawało optymalny efekt cieplny musi być podjęte na poziomie projektu. Projekt zwykle powierza się specjaliście, więc nie będziemy tutaj zagłębiać się w szczegóły. Jeżeli znamy już ilość pętli, możemy wybrać kolektor do podłogówki z odpowiednią ilością sekcji.
  2. Rozdzielnia do podłogówki musi pozwalać na regulację temperatury i przepływu. Najlepiej postawić na rozdzielacze z przepływomierzami. Przepływomierz w rozdzielaczu do podłogówki, zwany też rotametrem, ułatwia precyzyjną regulację ręczną.
  3. Rozdzielacz do podłogówki i grzejników, zwany też rozdzielaczem hybrydowym, powinien być połączony z mieszaczem, który zapewni różne temperatury wody, odpowiednie do różnych typów urządzeń grzewczych. Jak wspomnieliśmy – woda idąca do grzejników jest dużo cieplejsza niż do urządzeń ogrzewania powierzchniowego.Mamy w tym przypadku dwa rozwiązania: rozdzielacz zintegrowany z mieszaczem lub mieszacz umieszczony w kotłowni, z którego czynnik o odpowiedniej temperaturze jest pobierany przez kolektor do podłogówki. Każda z zaproponowanych konstrukcji ma swoje wady i zalety.
  4. Rozdzielacz hybrydowy musi być też wyposażony w zawór termostatyczny. Dzięki niemu temperatura płynąca do podłogówki i grzejników będzie odpowiednio kontrolowana.
  5. Warto zwrócić uwagę czy w rozdzielaczu uwzględniono zawór odpowietrzający na zasilaniu i powrocie. Rozdzielnia do podłogówki wyposażona w zawory odpowietrzające ma szanse dłużej funkcjonować bez konieczności odpowietrzania za pomocą pompy.
  6. Czy materiały, z których wykonano urządzenie mają znaczenie? Zdania ekspertów są podzielone. Najczęściej spotykane rozdzielacze do podłogówki są wykonane z mosiądzu lub stali nierdzewnej. Konstrukcja z takim materiałów jest na pewno trwała. Rzadziej polecane są rozdzielacze z tworzyw sztucznych.
  7. Siłowniki termoelektryczne pozwalają zautomatyzować dopływ ciepłej wody. Dzięki nim utrzymamy odpowiednią temperaturę w pomieszczeniu, bez konieczności ręcznej regulacji.
  8. Nie powinniśmy zapominać o tym w jaki sposób rozdzielacz łączy się z zasilaniem z bojlera. Większa instalacja wymaga odpowiednio szerokiej rury dopływowej, która umożliwi utrzymanie właściwego ciśnienia na wszystkich pętlach.

Pamiętamy, że regulacja pracy podłogówki zaczyna się od prawidłowego zaplanowania ilości i rozmieszczenia rur, ich prawidłowego działania i konserwacji.Nawet najlepszy rozdzielacz nie zastąpi właściwie zamontowanej i wyregulowanej instalacji. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o ogrzewaniu podłogowym.

Czy cena ma znaczenie?

Zakupienie rozdzielacza do podłogówki trzeba uwzględnić w kosztorysie całej instalacji. Mówiąc ogólnie cena ogrzewania podłogowego zależy od ogrzewanej powierzchni. To dotyczy również ceny rozdzielacza – im więcej sekcji, tym wyższy koszt całości. Zwykle ceny tego typu urządzeń wahają się między 500 a 1000 złotych, najczęściej jest to około 800 złotych za średniej wielkości standardowy kolektor. Osobna grupa pompowo-mieszająca to dodatkowe 400-500 zł. Natomiast usługa montażu może wynieść około 250 zł. W sumie przeciętny inwestor wyda około 1500-1700 zł, jeżeli nie będzie samodzielnie montował urządzenia.

Biorąc pod uwagę całościowy koszt zakupu części i założenia podłogówki, nie jest to największy wydatek. Dlatego nie warto oszczędzać kilkuset złotych na rozdzielaczu, jeżeli mamy do wyboru urządzenie droższe, ale lepszej jakości. Wybierając optymalne urządzenie w pierwszej kolejności kierujemy się materiałami, funkcjami i wielkością (pożądaną ilością sekcji), nie ceną.

Montaż i regulacja

Na koniec powiemy kilka słów o tym gdzie i w jaki sposób montuje się rozdzielnię do podłogówki. Ogólna wiedza na ten temat pozwoli lepiej ocenić gdzie w waszym domu powinniście zamontować rozdzielacze i jak to wpłynie na ogrzewanie.

Gdzie najlepiej zamontować rozdzielacz?

Kolektor do podłogówki powinien się znajdować w miejscu, w którym będzie równomiernie i przy małym zużyciu energii rozprowadzał ciepło po całym pomieszczeniu. Można go montować w kotłowni, ale wymaga to dodatkowej współpracy z pompą. Idealne rozwiązanie to umieszczenie kolektora do podłogówki w pomieszczeniu, w którym znajduje się instalacja, trochę powyżej rur (zaleca się 40-50 cm nad podłogą). Najlepiej jeżeli w pionie znajdzie się pośrodku planowanego układu rur, dzięki czemu łatwiej będzie równomiernie rozprowadzać wodę o jednolitej temperaturze.

Jak zamontować rozdzielacz i podłączyć podłogówkę?

Najczęściej kompletny rozdzielacz (kompaktowy lub z dokupionymi dodatkami) montuje się w przeznaczonej do tego szafce. Może to być szafka metalowa, montowana na ścianie (nadtynkowa) lub podtynkowa, wbudowana w ścianę. Tę drugą inwestorzy wybierają chętniej, ze względu na walory estetyczne.

Ponieważ urządzenie doprowadza ciepło do podłogówki i ewentualnie grzejników, to musi być optymalnie połączone z bojlerem. Oznacza to minimalizację odległości, połączeń pionowych i meandrów. Inaczej dodatkowa energia będzie szła na doprowadzenie czynnika do rozdzielacza i poszczególnych sekcji podłogówki.

Po zamontowaniu rozdzielacza w docelowym miejscu podłączamy poszczególne rury do odpowiednich sekcji. Koniecznie trzeba sprawdzić ich szczelność i odpowietrzyć przed uruchomieniem. Górna belka kolektora do podłogówki jest podłączona na zasilaniu, a dolna na powrocie. Odpowiednie zakończenia pętli rur należy połączyć z odpowiednimi sekcjami. Pętle mają przewody różnej długości, dlatego należy pamiętać o regulacji każdej sekcji, adekwatnie do długości pętli za pomocą rotametrów (najlepiej powierzyć to hydraulikowi lub skorzystać z osobnego filmu instruktażowego). Po zamontowaniu pętli pamiętajmy o odkręceniu zaworów odpowietrzających.

Podsumowanie

Ogrzewanie wodne wymaga przygotowania odpowiedniego projektu, fachowego montażu i regulacji na każdym etapie. Rozdzielacz do podłogówki dobieramy po wykonaniu wyliczeń i projektu, zgodnie z zapotrzebowaniem dla danej instalacji. Dobrze, jeżeli skonsultujemy to z doświadczonym specjalistą. Wybór odpowiedniego urządzenia dotyczy zarówno ilości sekcji, materiałów z jakich jest zrobione, jak i stopnia zintegrowania z innymi urządzeniami. Zawsze dobrze jest wybrać rozdzielacz z przepływomierzami, które ułatwią regulację ciśnienia na pętlach o różnej długości. Jeżeli wybraliśmy ogrzewanie niskotemperaturowe w całym pomieszczeniu lub na całej powierzchni obsługiwanej przez jedno urządzenie, to rozdzielacz połączony bezpośrednio z mieszaczem nie będzie w ogóle potrzebny.

Rozdzielacz hybrydowy jest częstym wyborem do domów jednorodzinnych. Ale zamiast grzejników i podłogówki można zastosować samą podłogówkę lub ogrzewanie powierzchniowe również na ścianach (albo grzejniki niskotemperaturowe). Dzięki temu temperatura czynnika grzewczego, używanego w całym domu będzie jednolita, co pozwoli nam zaoszczędzić trochę energii.

Źródła:

  1. Rozdzielacze w instalacji grzewczej, w: Strefa Instalatora https://strefainstalatora.pl/technika/systemy-instalacyjne/rozdzielacze-w-instalacji-grzewczej/, dostęp 22.09.2023
  2. Wodne ogrzewania podłogowe, w: Instalacje grzewcze. Poradnik, Login Media Sp. z o.o. 2009
  3. Rafał Mróz, Kamil Zielarek, Ogrzewanie podłogowe zamiast grzejnikowego – wywiad z projektantem, w: Domowe Instalacje Hydrauliczne, https://domoweinstalacjehydrauliczne.pl/ogrzewanie-podlogowe/, dostęp 22.09.2023
ikona podziel się Przekaż dalej