Sasanki krok po kroku – odmiany, uprawa w ogrodzie, pielęgnacja

Kwiaty wiosenne o niepowtarzalnej urodzie – sasanka zwyczajna i nie tylko

Jak wyglądają kwiaty sasanki i kiedy kwitną?

Sasanka (Pulsatilla) jest byliną z rodziny jaskrowatych, bardzo blisko genetycznie spokrewniona z zawilcami (Anemone), do których ją zresztą pierwotnie przypisał Karol Linneusz, i tam zresztą niedawno powróciła. Aby uniknąć zamieszania, możemy jednak stosować zwyczajowe określenia.  Do rodzaju Pulsatilla należy około 30 gatunków, z których sześć należy do dziko rosnących w Polsce. Jak zwykle podkreślamy ogromne znaczenie prawidłowego nazewnictwa roślin i ich klasyfikacji. Rodzina, rodzaj, gatunek i odmiana to podstawowe pojęcia, których nie wolno stosować wymiennie albo przypadkowo. W skład rodziny jaskrowatych (Ranunuculaceae), oprócz rodzaju sasanka wchodzi około 60 innych rodzajów, liczących razem ponad 2500 gatunków. Nazwa rodzajowa Pulsatilla pochodzi od łacińskiego słowa pulsare = „dźwięczeć, uderzać”, ponieważ kwiat sasanki przypomina dzwonek zawieszany kiedyś krowom na szyi.

Niektórzy wyrafinowani ogrodnicy-kolekcjonerzy wykazują zainteresowanie nie tylko różami i tulipanami, ale właśnie sasankami. Nie ma w tym nic dziwnego, ponieważ te wspaniałe rośliny, otulone gęstymi, filcowatymi włoskami na liściach, łodygach i pąkach odznaczają się zadziwiającą urodą, której nie oddadzą najlepsze zdjęcie. Ich uprawa i pielęgnacja nie należą do najłatwiejszych, jako że nie znoszą przesadzania i mają specyficzne wymagania. Niemniej jednak, raz pojawiwszy się w ogrodzie podbijają serca właścicieli i stają się gwiazdami wiosennego sezonu w różnych kompozycjach.

Ze zdrewniałych kłączy wyrastają wielokrotnie pierzaste liście w różnych fazach kwitnienia albo przed rozwojem kwiatów. Całkowicie rozwijają się dopiero w pełni lata po przekwitnięciu. Kwiat sasanki wyrasta na wyprostowanej łodydze o wysokości 15-20 cm. Po przekwitnięciu, kiedy pojawia się puchaty owocostan, łodyga dorasta od 15 cm do 40 cm, a czasem więcej.

Kiedy kwitną sasanki? Od marca do kwietnia, a czasem jeszcze w maju. A jak wyglądają kwiaty sasanki? Kwiat sasanki jest charakterystycznie filcowato owłosiony, ma początkowo kształt dzwonka, który z czasem się otwiera. Średnica kwiatu wynosi 4-8 cm. Kolor jest przeważnie fioletowy, ale bywają też odmiany białe, różowe i czerwone. Subtelne główki kwiatów, wznoszące się nad liśćmi, kołyszą się lekko na wietrze. Jeśli szukasz więcej porad i inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o kwiatach ogrodowych.

Gatunki i odmiany sasanki w ogrodzie

Większość roślin z rodzaju sasanka jest objęta ochroną gatunkową i zagrożona wyginięciem. W naturalnym środowisku nie wolno ich ani wykopywać, ani nawet zrywać kwiatów – można co najwyżej robić im zdjęcia. Spośród około 30 botanicznych gatunków sasanek, uprawa ogrodowa wykorzystuje nie więcej niż 15. Trzeba tylko dodać, że w ogrodach bardzo często uprawia się mieszańce i odmiany. Na przykład sasanka ogrodowa (Pulsatilla × hybrida) to nie oddzielny gatunek rośliny, ale sasanka zwyczajna (Pulsatilla  vulgaris) skrzyżowana z sasanką otwartą, sasanką wiosenną albo sasanką łąkową. Sasanki to kwiaty wiosenne, które doskonale komponują się z innymi bylinami i drzewami. Dobrze wyglądają w połączeniu z miłkiem wiosennym, krokusami i pierwiosnkami. Można posadzić sadzonki kilku odmian w grupie albo wzdłuż ogrodowej ścieżki. W żadnym wypadku nie to być sadzonki wykopane z naturalnego środowiska: po pierwsze nie przeżyją przenoszenia, a po drugie jest to naruszenie przepisów o ochronie przyrody, zagrożone poważnymi konsekwencjami.

Do uprawianych w ogrodach gatunków i odmian sasanek, których nasiona są dostępne w sprzedaży, należą m.in.:

• sasanka zwyczajna (Anemone pulsatilla albo Pulsatilla vulgaris) – wykazuje największą różnorodność odmian, a wśród nich: ’Alba’ (biała), ‘Papageno’ (od białego do niebieskiego), ‘Pink Shades’ (różowa), ‘Rote Glocke’ (czerwona), ‘Mrs van der Elst’ (różowa),
• sasanka otwarta (Pulsatilla patens),
• sasanka wiosenna (Pulsatilla vernalis,
• sasanka żółta (Pulsatilla flavescens),
• sasanka złocista (Pulsatilla aurea),
• sasanka łąkowa (Pulsatilla pratensis),
• Pulsatilla turczaninovii,
• Pulsatilla campanella

Uprawa z nasion i pielęgnacja sasanek

Rozmnażanie sasanek w ogrodzie

Ponieważ sasanki bardzo źle znoszą przesadzanie, najlepszą formą rozmnażania jest uzyskanie nowych roślin z nasion. Młode sasanki kwitną zwykle już w drugim roku życia. Trzeba tylko pamiętać, że niektóre gatunki sasanki mogą przełożyć sobie pierwsze kwitnienie na dalszy okres, dlatego najbardziej odpowiednia jest tak zwana sasanka ogrodowa (hybryda) albo sasanka zwyczajna.

Do siewu bierze się świeże nasiona (zaraz po dojrzeniu), o znacznie wyższej zdolności kiełkowania niż stare. Wysiewa się w czerwcu albo lipcu. Można siać również wiosną, ale ziemia powinna być nagrzana. Niektóre gatunki i odmiany wymagają stratyfikacji (przysposobienia do kiełkowania przez niską temperaturę), wtedy wysiewa się je w jesieni. Na odpowiednim dla siebie stanowisku sasanka rozmnaża się najczęściej przez samosiew na rabacie.

Dla przygotowania rozsady nasiona wysiewa się do pojemnika z substratem, przy czym należy wziąć pod uwagę rozciągnięty często w czasie okres kiełkowania. Pierwsze siewki mogą się pojawić po dwóch tygodniach, a ostatnie po sześciu. Przez cały czas podłoże trzeba umiarkowanie podlewać, chroniąc od nadmiaru słońca. Kiedy u siewek pojawią się drugie listki, pikuje się je do głębokich doniczek. W sierpniu albo wrześniu można sadzonki wysadzić na rabaty do gruntu.

Optymalne stanowisko dla sasanki i pielęgnacja

Sasanka ogrodowa, niska bylina, najlepiej czuje się w miejscu słonecznym i ciepłym. Stanowisko zacienione na pewno nie jest miejscem jej marzeń, gdzie będzie bujnie rozwijać kwiaty. Poza tym w cienistych zakątkach ogrodu gleba jest zwykle wilgotna, a sasanka woli suchą.

W każdym razie nie tylko w suchej ziemi te kwiaty wiosenne dobrze rosną; podłoże powinno być przepuszczalne i niezbyt żyzne. Gleba uboższa, najlepiej zasadowa, bardziej odpowiada wyobrażeniom tej rośliny o idealnym miejscu. W przypadku ciężkiej gleby, zaleca się wykonanie zabiegów przygotowawczych przed siewem albo sadzeniem sasanek.

O ile kwiaty ogrodowe na słonecznych rabatach trzeba niemal bez przerwy podlewać, sasanki są znacznie bardziej cierpliwe. Co nie oznacza, że można obok tych zielnych roślin przechodzić obojętnie. Od czasu do czasu, zwłaszcza w okresie suszy, należy podlać sasanki, ale unikając tworzenia zastojów wody. Kluczowa jest właściwa struktura gleby, ponieważ mokre stopy sasanki szybko mogą jej zaszkodzić.

Jeśli chodzi o nawożenie, te kwiaty wiosenne można właściwie zupełnie pominąć. W zasadzie wystarczą składniki odżywcze, które trafią do korzeni sasanki przy okazji podlewania nawozem sąsiednich roślin. Ta roślina akurat nie wykazuje entuzjazmu z powodu obfitości pożywienia.